در حال ویرایش ام هانی

| نام کامل    =  

| نقش‌های برجسته    = حضور در فتح مکه، نقش داشتن در واقعه [[لیلة المبیت]]

| دیگر فعالیت‌ها  = راوی حدیث  

==زندگی ام هانی==

ام هانی دختر [[ابوطالب]] و [[فاطمه بنت اسد]] و خواهر تنی [[امام علی(ع)]]، طالب، عقیل و جعفر است.<ref>الطبقات، ج8، ص178؛الاستیعاب، ج4، ص1889، 1963.</ref> همسر ام‌هانی، هبیرة بن ابی‌‌وهب مخزومی، بنا بر گفته مورخان از آزاردهندگان [[پیامبر(ص)]] دانسته شده است.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص242.</ref> ام‌هانی دارای چهار فرزند به نام‌های‌ هانی، عمر، یوسف و جَعده بود.<ref>الاستیعاب، ج4، ص1964.</ref> جعده از شرکت‌کنندگان در [[جنگ صفین]] بود<ref>وقعة صفین، ص465.</ref> و از سوی امام علی(ع) به حکومت خراسان منصوب شد.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص242؛الاخبار الطوال، ص173.</ref>

برخی اسلام آوردنِ ام‌هانی را سال هشتم هجری و در پی [[فتح مکه]] دانسته‌اند.<ref>الاستیعاب، ج4، ص1889، 1963.</ref> شواهدی در دست است که [[اسلام]] او را در موارد گوناگون پیش از فتح مکه ثابت می‌کند.<ref>الطبقات، ج8، ص47؛المغازی، ج2، ص649.</ref> برخی از مورخان، پیشینه هرگونه شرک را برای او منتفی دانسته‌اند.<ref>شرح الاخبار، ج1، ص120؛ج2، ص375.</ref>

شماری از منابع از خواستگاری حضرت محمد(ص) از ام هانی در دوران پیش از بعثت خبر داده‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص242؛المحبر، ص396.</ref> بنابر برخی گزارش‌ها در پی [[فتح مکه]] پیامبر(ص) بار دیگر از او خواستگاری کرد که ام‌هانی از پذیرش خواسته ایشان با توجه به ملاحظاتی عذر آورد؛<ref>الطبقات، ج8، ص121؛تاریخ طبری، ج16، ص619؛ الطبقات، ج8، ص120؛وسائل الشیعه، ج20، ص37؛ انساب الاشراف، ج2، ص97؛الکافی، ج5، ص326.</ref> با وجود این ‌گزارش‌ها، برخی ام‌هانی را در شمار [[همسران پیامبر(ص)]] دانسته‌اند.<ref>نهایة الارب، ج18، ص8.</ref>

== معراج پیامبر از خانه ام هانی ==

مهم‌‌ترین رخدادی که نام‌ ام‌ هانی را با رویدادهای آغاز اسلام پیوند داده و پیشینه اسلام وی پیش از فتح مکه و حتی پیش از [[هجرت]] را تأیید می‌کند، آغاز [[معراج]] و سفر آسمانی پیامبر از خانه او است.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص402؛الطبقات، ج1، ص167.</ref> پیامبر(ص) در پی اقامه نماز عشا در خانه ام‌ هانی،<ref>السیرة النبویه، ج1، ص402.</ref> سفر معراج و رفتن به [[مسجد الاقصی]] را آغاز کرد. این خانه نزدیک مسجدالحرام قرار داشت و شاید از همین ‌رو یا بر اثر واقعه معراج، از دیرباز نام یکی از درهای بیست ‌و سه‌گانه مسجدالحرام، [[باب‌ ام‌ هانی]] بوده است.<ref>شرف النبی، ص406.</ref>

البته برخی معتقدند که سفر معراج چند بار اتفاق افتاده که یکی از این سفرها در خانه ام هانی روی داده است.<ref>مناقب آل ابی طالب، ج1، ص۱۷۷؛ المیزان، ج13، ص32.</ref>

== ام هانی در فتح مکه ==

‌ام‌هانی تا هنگام [[فتح مکه]] در این شهر ماند. در دوران فتح مکه، جایگاه او نزد رسول خدا(ص) بیشتر آشکار شد؛ زیرا در روز فتح، بر پایه گزارشی، در خانه او منزل گزید.<ref>المصنف، ج4، ص361.</ref>همچنین مجرمانی چون [[حارث بن هشام]] و [[زهیر بن ابی امیه]]<ref>السیرة النبویه، ج2، ص411.</ref>یا [[عبدالله بن ابی‌ربیعه]]<ref>المغازی، ج2، ص829؛تاریخ یعقوبی، ج2، ص59.</ref>را که‌ ام‌هانی به آن‌ها امان داده بود، بخشید.<ref>الطبقات، ج2، ص110؛المغازی، ج2، ص829-830.</ref>

== ام هانی و اهل بیت ==

پس از رحلت [[رسول خدا(ص)]]، ‌ام‌هانی از حامیان [[اهل بیت(ع)]] و برادرش [[امام علی علیه السلام|امام علی(ع)]]؛ به ویژه در دوران حکومتش بود. او از مهم‌‌ترین راویان سخنان [[حضرت فاطمه(س)]] با [[ابوبکر]] در موضوع [[فدک]]<ref>الطبقات، ج2، ص240؛فتوح البلدان، ج1، ص36.</ref>و [[حدیث ثقلین]]<ref>مسند الرضا7، ص209؛خلاصة عبقات الانوار، ج1، ص31.</ref>به‌شمار می‌رود. همچنین نامه امام علی(ع) به‌ ام‌هانی در موضوع [[جنگ جمل|نبرد جمل]]<ref>الجمل، ص212.</ref> موضع‌گیری وی در برابر [[ناکثین]]<ref>الایضاح، ص82.</ref>و ‌گزارش او از عهدشکنی و توطئه [[طلحه]] و [[زبیر]] (م. 36ق.) <ref>الجمل، ص233؛شرح الاخبار، ج1، ص396.</ref>از نکات برجسته زندگانی سیاسی و اجتماعی‌ ام‌هانی در مدینه‌ هستند.

[[پرونده:باب ام‌هانی.jpg|بندانگشتی|نمایی از باب اجیاد یا همان باب ام‌هانی در سال 1366قمری]]

یکی از درهای [[مسجدالحرام]] به دلیل مجاورت با خانه ام هانی، [[باب‌ ام‌هانی|باب ام‌ هانی]] نامیده شده<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص194؛ منائح الکرم، ج3، ص481، «پاورقی؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص751؛ شرف النبی، ص406.</ref> و در دوره‌های گوناگون نام‌های دیگری یافت از جمله به آن باب اجیاد کبیر،<ref>تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص112.</ref> باب الشریف<ref>تحصیل المرام، ج1، ص383.</ref> یا باب الحمیدیه<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص232-233.</ref> هم گفته‌اند. این باب در گسترش اول دوران سعودی (1369-1375ق.) برداشته شد.<ref>تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجد الحرام، ص114.</ref>

روایات نقل شده از ام‌هانی بنا بر گفته ابن‌اثیر، ۴۸ حدیث<ref>اسد الغابه، ج5، ص624.</ref> است؛ اما برخی دیگر احادیث نقل شده از ام‌هانی در کتب [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] را ۱۱۲ حدیث دانسته‌اند.<ref>محدثات شیعه، غروی نائینی، ص۳۳۹.</ref>

==جستارهای وابسته==