در حال ویرایش ایاد

'''اِیاد''': قبیله‌ای عدنانی از متولیان [[کعبه]] بودند که نسبشان به ایاد بن نزار بن مَعْد بن عدنان می‌رسد، چون ایادیان در حفظ نسل و نسب خود اهتمامی نداشتند و در سرزمین‌های گوناگون در میان اقوام عرب و غیرعرب می‌زیستند، نسبشان گم شد و از آن‌ها چهار قبیله مالک، حُذاقه، یَقْدم و نزار شناخته شده‌اند. از القاب این قبیله الطبق یاد شده است. جرهمیان در پی رویدادی که مجبور به اخراج از [[مکه]] شدند [[حجرالاسود]] را از کعبه جدا و در محلی دفن کردند، همین موجب از دست رفتن [[تولیت کعبه]] از دست ایادیان و افتادن آن به دست خزاعه شد. در پی این رویداد ایادیان پراکنده شدند، گروهی به سرزمین خانق تَهامَه رفتند در آنجا ازدیاد نسل کردند، بنومعد چون از آنان ناخرسند بودند بر آنها شوریدند و آنان را پراکنده کردند، گروهی به [[یمن]] رفتند و جمعی نیز راهی [[طائف]] شدند. بسیاری از ایادیان نیز در [[عراق]] ساکن شدند. ایادیان با حکومت ساسانی رابطه‌ای دشمنانه داشتند و پادشاهان ساسانی در پی پیش‌گیری از تجاوزهای آنان به قلمرو خود یا سرکوب و اخراج آنان از منطقه عراق بودند. با ظهور [[اسلام]]، گروهی از آنان راهی [[روم]] شدند و شماری نیز در شهرهای [[حمص]] و [[انطاکیه]] و قنسرین و سرزمین‌های پیرامون پراکنده شدند.

ایاد از قبایل بزرگ عدنانی است که نسبش به ایاد بن نزار بن مَعْد بن عدنان می‌رسد.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص28؛ الانساب، ج1، ص233.</ref>نزار چهار پسر به نام‌های مضر، ربیعه، انمار و ایاد داشت و اموالش را در دوران حیاتش میان آنان قسمت کرد.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص35؛ تاریخ طبری، ج2، ص268.</ref>در این میان، ایاد دارای کنیزی شد که «شمطا» نام داشت.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص35.</ref>از این‌رو، به او «ایاد شمطا» نیز گفته‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص35.</ref>فرزندان نزار بر سر سهم الارث اختلاف پیدا کردند و برای داوری نزد افعی بن حصین به [[نجران]] رفتند و با نظر وی که مطابق وصیت نزار بود، عصا و حلّه نزار به ایاد رسید. از این‌رو، او را «ایاد العصا» نیز خوانده‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص36؛ تاریخ یعقوبی، ج1، ص223.</ref>ایاد و مُضَر هر دو از یک مادر به نام سوده بنت عَک بودند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص74؛ انساب الاشراف، ج1، ص28؛ ج13، ص267؛ البدایة و النهایه، ج2، ص199.</ref>

بسیاری از ایاد نیز در عراق ساکن شدند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص31؛ تاریخ ابن خلدون، ج2، ص358.</ref>از این گروه، شماری در عین اُباغُ،<ref>انساب الاشراف، ج1، ص31؛ تاریخ طبری، ج1، ص614؛ معجم البلدان، ج4، ص175.</ref> نزدیک انبار در راه فرات به [[شام]]،<ref>معجم البلدان، ج‏1، ص61.</ref> و دیگران میان [[بصره]] و [[کوفه]] ساکن شدند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص31؛ تاریخ یعقوبی، ج1، ص208.</ref>جمعیت ایاد در این ناحیه رو به فزونی نهاد تا آن‌جا که برای انجام کارهای عبادی خود در سنداد، قصری در عذیب نزدیک کوفه،<ref>مراصد الاطلاع، ج2، ص745؛ معجم البلدان، ج4، ص92.</ref> خانه‌ای مانند کعبه ساختند<ref>انساب الاشراف، ج1، ص32.</ref>که ذوالکعبات نامیده می‌شد. آن‌ها در پی انجام [[حج]]، وارد خانه‌هایشان نمی‌شدند، مگر پس از عبادت در این معبد.<ref>جمهرة انساب العرب، ص494.</ref>بعدها از آن‌جا تا حوالی حیره نیز پراکنده شدند و در خُورنَق، نزدیک حیره<ref>مراصد الاطلاع، ج1، ص489.</ref>و سُدیر، بیابانی نزدیک حیره،<ref>مراصد الاطلاع، ج2، ص700.</ref> و بارِق، از نواحی کوفه<ref>مراصد الاطلاع، ج‏1، ص151.</ref>ساکن گشتند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج1، ص225؛ انساب الاشراف، ج1، ص32.</ref>بعدها دیر اعور، دیر سواد، دیر قرّه و دیر جماجم که همگی در عراق هستند، به آنان تعلق یافت.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص32.</ref>

جمعی از قبیله ایاد خدمت [[پیامبر(ص)]] رسیدند و ایشان از آنان درباره قس بن ساعده ایادی پرسید.<ref>آثار البلاد، ص133؛ البدایة و النهایه، ج2، ص230، 233، 236؛ امتاع الاسماع، ج9، ص68.</ref>وی از چهره‌های برجسته بنو ایاد بود که در [[روزگار جاهلیت]] در [[بازار عکاظ]] خطبه می‌خواند و مواعظی سودمند بیان می‌کرد که مضمونش پیروی از دین حق و توجه به هدف زندگی و پند گرفتن از مردگان بود. بر پایه گزارش‌هایی، پیامبر(ص) در دیدار هیئت بنو ایاد، خاطره خود را از این خطبه‌های قس یادآور شد و از آن‌ها درباره وصیت‌نامه او پرسید. او را از حکیمان و خطبای بزرگ عرب دانسته‌اند که پیش از هجرت درگذشت و پیامبر(ص) خبر داد که او به سان یک امت محشور خواهد شد.<ref>کتاب الحیوان، ج7، ص438؛ الاغانی، ج15، ص162؛ دلائل النبوه، ج2، ص102-104.</ref>رویدادهای پسین در عهد خلفا حاکی از مسلمان نبودن بنو ایاد است.

  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/8100