در حال ویرایش ایام الحج
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ایام الحج | '''ایام الحج''': یا روزهای حج، در متون و منابع دینی و تاریخی، به معنای روزهایی است که [[مناسک حج]] در آنها ادا میشود. در منابع فقهی و دینی، معنای دقیق و یکسانی برای ایام حج یاد نشده و مصادیق گوناگون برای آن بیان شده است، مصادیقی مثل [[هشتم ذی‌حجه|هشتم]] تا [[سیزدهم ذی‌حجه]]، از [[روز عرفه]] ([[نهم ذی‌حجه]]) تا سیزدهم ذی‌حجه، دهه اول ذی‌حجه، نیمه اول ذی‌حجه، همه [[ماه ذی‌حجه]]، [[ماه‌های حج]] یعنی [[شوال]] و [[ذی‌قعده]] و [[ذی‌حجه]]، اما بیشتر به روزهای هفتم تا سیزدهم ذی‌حجه اطلاق میشود. اعراب در دوران جاهلی، گزاردن [[عمره]] را در ایام حج نادرست می‌پنداشتند و حج عمره به جا نمی‌آوردند و [[پیامبر اکرم(ص)]] این رسم جاهلی را از میان برد و گزاردن عمره را در ایام حج جایز دانست. در آغاز [[اسلام]]، ایام حج زمان اجتماع گروه‌ها و [[قبائل عرب]] در [[مکه]] بوده است. ایام حج بهترین فرصت ممکن برای تبلیغ و نشر دعوت پیامبر(ص) به اسلام بود. ایام حج دارای احکامی است که اجمالا عبادتند از: پوشیدن [[لباس احرام]] برای مردم مکه، استحباب 360 [[طواف]]، وجوب حج برای غیرمستطیع در صورت حضور در یکی از میقات‌ها، بدل [[قربانی]] واجب حج تمتع، سه روز روزه گرفتن در ایام حج و هفت روز روزه گرفتن در پی بازگشت از سفر [[حج تمتع]] است، و احکام دیگر که به تفصیل خواهد آمد. | ||
== | ==تعابیر قرآنی و حدیثی مطابق با ایام حج== | ||
تعبیر «ایام‌الحج» یا روزهای حج، به معنای روزهایی است که [[مناسک حج]] در آنها ادا میشود.<ref>السرائر، ج1، ص540؛ نک: فتح الوهاب، ج1، ص234؛ جامع المدارک، ج2، ص277.</ref> | تعبیر «ایام‌الحج» یا روزهای حج، در متون و منابع دینی و تاریخی، به معنای روزهایی است که [[مناسک حج]] در آنها ادا میشود.<ref>السرائر، ج1، ص540؛ نک: فتح الوهاب، ج1، ص234؛ جامع المدارک، ج2، ص277.</ref> برخی تعابیر قرآنی و حدیثی که با ایام حج تقارن مفهومی یا انطباق دارند، عبارتند از: «اشهر الحج»<ref>علل الشرایع، ج2، ص414؛ المعتبر، ج2، ص780-781.</ref> ([[ماه‌های حج]])، «اشهر معلومات»<ref>الانتصار، ص236؛ غنیة النزوع، ص154؛ مختلف الشیعه، ج4، ص28.</ref> ([[سوره بقره]]، آیه 197)، «ایام معلومات»<ref>المعتبر، ج2، ص321، 322؛ مغنی المحتاج، ج1، ص506؛ ذخیرة المعاد، ج2، ص322.</ref> ([[سوره حج]]، آیه 28)، و «ایام معدودات»<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص446؛ کشف اللثام، ج6، ص288؛ جواهر الکلام، ج20، ص45-46.</ref> (سوره بقره، آیه 203). | ||
==مصادیق ایام حج== | |||
مفهوم اجمالی ایام حج مشخص است؛ اما در متون دینی و منابع فقهی، معنای دقیق و یکسانی برای ایام حج یاد نشده و مصادیق گوناگون برای آن بیان شده است که مهم‌ترین آنها عبارتند از: هشتم تا سیزدهم ذی‌حجه،<ref>نک: حواشی الشروانی، ج4، ص14.</ref> ظهر روز هفتم تا ظهر روز سیزدهم ذی‌حجه برای کسی که [[کوچ اول]] را انجام نداده<ref>فتح الوهاب، ج1، ص234؛ الاقناع، ج1، ص231؛ نک: حواشی الشروانی، ج4، ص14.</ref> و ظهر روز هفتم تا ظهر روز دوازدهم ذی‌حجه برای کسی که کوچ اول را انجام داده است.<ref>حواشی الشروانی، ج4، ص14.</ref> (← نَفْر) از [[روز عرفه]] (نهم ذی‌حجه) تا سیزدهم ذی‌حجه،<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص178.</ref> دهه اول ذی‌حجه،<ref>بدایة المجتهد، ج1، ص295؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص63.</ref> نیمه اول ذی‌حجه،<ref>نک: الهدایه، ص112.</ref> همه ماه ذی‌حجه،<ref>زبدة البیان، ص259.</ref> ماه‌های حج یعنی [[شوال]] و [[ذی‌قعده]] و [[ذی‌حجه]].<ref>السرائر، ج1، ص538-540؛ منتهی المطلب، ج2، ص664؛ نک: مدارک الاحکام، ج7، ص389.</ref> (← اشهر معلومات) در این میان، ایام حج بیشتر به روزهای هفتم تا سیزدهم ذی‌حجه اطلاق میشود.<ref>فتح الوهاب، ج1، ص234؛ الاقناع، ج1، ص231؛ حواشی الشروانی، ج4، ص14.</ref> | |||
==عمره در دوران جاهلی== | |||
در دوران جاهلی، اعراب در ایام [[حج عمره]] به جا نمی‌آوردند و گزاردن عمره را در این ایام نادرست می‌پنداشتند. [[پیامبر اکرم(ص)]] این رسم جاهلی را از میان برد و گزاردن عمره را در ایام حج جایز دانست.<ref>الروض الانف، ج4، ص247؛ بدایة المجتهد، ج1، ص262؛ المفصل، ج11، ص392.</ref> برخی مفسران در تفسیر جمله {{قلم رنگ|سبز|لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُناحٌ اَنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّکُمْ}} (سوره بقره، 198) گفته‌اند که تجارت در ایام حج نزد عرب جاهلی ممنوع بود و [[خداوند]] با نزول این آیه، آن را در [[اسلام]] مباح اعلام فرمود.<ref>علل الشرایع، ج2، ص414؛ التسهیل، ج1، ص115؛ تفسیر البحر المحیط، ج2، ص103.</ref> در تفسیر آیه 32 [[سوره اعراف]]، که تحریم زینت‌ها و طیبات را نکوهش کرده است: {{قلم رنگ|سبز|قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَةَ اللهِ الَّتی اَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ}} گزارش شده که عده‌ای از اعراب جاهلی خوردن گوشت و روغن را در ایام حج حرام می‌دانستند؛ ولی با نزول آیه، این حرمت از میان برداشته شد.<ref>تفسیر بغوی، ج2، ص157؛ السیرة الحلبیه، ج3، ص233؛ اضواء البیان، ج2، ص14.</ref> | |||
==ایام حج در آغاز اسلام== | |||
در آغاز اسلام، ایام حج زمان اجتماع گروه‌ها و قبائل عرب در [[مکه]] بوده است. از این رو، در این ایام، اعرابی که به مکه آمده بودند، درباره پیامبر(ص) و رسالت ایشان به تفحص و پرسش می‌پرداختند.<ref>التفسیر الکبیر، ج30، ص189؛ تفسیر قرطبی، ج19، ص60.</ref> همچنین ایام حج بهترین فرصت ممکن برای [[تبلیغ]] و نشر دعوت پیامبر(ص) به اسلام بود.<ref>التفسیر الکبیر، ج30، ص189؛ تفسیر قرطبی، ج19، ص60؛ تفسیر ابن کثیر، ج4، ص386.</ref> دو پیمان مهم در آغاز اسلام یعنی [[پیمان اول عقبه]] که میان پیامبر(ص) و 12 تن از اهل یثرب بسته شد (← بیعت عقبه اول) و [[پیمان دوم عقبه]] که میان پیامبر(ص) و 70 تن از مردم یثرب انعقاد یافت (← بیعت عقبه دوم) در ایام حج رخ داد.<ref>تفسیر سمعانی، ج5، ص201؛ البدایة و النهایه، ج3، ص183، 192، 199.</ref> از سوی دیگر، ایام حج برای [[شیعیان]] بهترین فرصت دیدار با [[امامان]]: بود؛ زیرا حاکمان معمولاً در دیگر اوقات مانع ارتباط و دیدار شیعیان با امامانشان می‌شدند.<ref>الامثل، ج10، ص336.</ref> | |||
==مقصود از یوم الحج‌الاکبر== | |||
برخی مفسران در تفسیر | بر پایه برخی تفاسیر، مقصود از «یوم الحج‌الاکبر» در آیه 3 [[سوره توبه]]، ایام حج است؛ همچنان‌که گاه بر ایام نبرد [[جنگ جمل|جمل]] یا [[جنگ صفین|صفین]]، «یوم الجمل» یا «یوم الصفین» اطلاق شده است.<ref>جامع البیان، ج10، ص96؛ مجمع البیان، ج5، ص11-12؛ مرآة العقول، ج17، ص141.</ref> به موجب احادیث، برترین روز از ایام حج، روز عرفه است.<ref>تفسیر صنعانی، ج2، ص267.</ref> مفسران مقصود از تعبیر «اجل مسمّی» را در آیه 33 سوره حجّ، {{قلم رنگ|سبز|لَکُمْ فِیهَا مَنَافِعُ اِلَی اَجَلٍ مُسَمًّی ثُمَّ مَحِلُّهَا اِلَی الْبَیْتِ الْعَتِیقِ}} پایان ایام حج دانسته‌اند.<ref>تفسیر ثعلبی، ج7، ص22؛ تفسیر بغوی، ج3، ص287؛ زاد المسیر، ج5، ص294.</ref> برخی دیگر مقصود از {{قلم رنگ|سبز|وَ لْیُوفُوا نُذُورَهُمْ}} در آیه 29 سوره حجّ را همه اعمال خیر نذری از جمله [[قربانی]] در ایام حج دانسته‌اند.<ref>تفسیر واحدی، ج2، ص733؛ زاد المسیر، ج5، ص292؛ مجمع البیان، ج7، ص147.</ref> | ||
==احکام ایام حج== | ==احکام ایام حج== | ||
در منابع فقهی، پاره‌ای از احکام درباره ایام حج یاد شده است، از جمله: | در منابع فقهی، پاره‌ای از احکام درباره ایام حج یاد شده است، از جمله: | ||
1. فقیهان امامی به پشتوانه احادیث<ref>المقنعه، ص447؛ التهذیب، ج5، ص447.</ref> بر آنند که مستحب است مردم مکه و کسانی که حج تمتع را به پایان رسانده‌اند، در ایام حج، خود را شبیه احرام‌گزاران سازند و به جای لباس‌های معمولی [[لباس احرام]] بپوشند. همچنین مستحب است حاکم مسلمانان آنان را به این کار تشویق کند.<ref>تحریر الاحکام، ج1، ص598؛ الحدائق، ج16، ص304-305؛ جواهر الکلام، ج20، ص457-458.</ref> | |||
2. فقیهان امامی بر پایه احادیث<ref>الکافی، ج4، ص429؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص411؛ التهذیب، ج5، ص135.</ref> انجام دادن 360 [[طواف]] را در ایام حج مستحب شمرده و در صورت ممکن نبودن این کار، بر استحباب طواف هر چه بیشتر در این ایام تاکید کرده‌اند.<ref>المقنعه، ص406؛ شرح اصول کافی، ج5، ص270.</ref> | |||
3. بر پایه فقه امامی و [[اهل سنت]]، هرگاه فرد غیرمستطیع در ایام حج در یکی از میقات‌های حج حضور یابد، در صورت تحقق دیگر شرایط وجوب، حج بر او واجب میشود.<ref>العروة الوثقی، ج4، ص365؛ معتمد العروه، ج1، ص91؛ الفقه علی المذاهب الخمسه، ج1، ص195.</ref> (نیز ← استطاعت) | |||
4. بر پایه احادیث<ref>تاویل الدعائم، ج3، ص228؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص448.</ref> اگر شخصی در ماه‌های حج، عمره مفرده انجام دهد و تا آغاز ایام حج (هشتم ذی‌حجه) در مکه بماند، می‌تواند آن را عمره تمتع به شمار آورد و به ادامه مناسک حج بپردازد.<ref>الحدائق، ج16، ص333-334؛ کشف اللثام، ج5، ص27؛ معتمد العروه، ج2، ص241.</ref> (← تبدل حج/ عمره) | |||
5. گزاردن عمره مفرده در ایام حج برای کسی که حج واجب خود را به جا نیاورده، جایز نیست.<ref>استفتائات حج، ص273؛ حول مسائل الحج، ص31.</ref> برخی فقیهان و مفسّران به پشتوانه اختصاص ایام حج به گزاردن مناسک حج، گزاردن عمره در ایام حج را مکروه شمرده‌اند.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص178؛ احکام القرآن، جصاص، ج3، ص104.</ref> | |||
6. فقیهان امامی<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص370؛ تحریر الاحکام، ج1، ص626؛ المعتمد، ج5، ص249.</ref> و اهل سنت<ref>الموطّا، ج1، ص344؛ بدائع الصنائع، ج2، ص173؛ المجموع، ج7، ص185.</ref> به پشتوانه آیه196 سوره بقره {{قلم رنگ|سبز|فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیامُ ثَلاثَةِ اَیامٍ فِی الْحَجِّ وَ سَبْعَةٍ اذا رَجَعْتُمْ تِلْکَ عَشَـرَةٌ کامِلَةٌ}} و احادیث<ref>التهذیب، ج5، ص38-39.</ref> گفته‌اند که بدل قربانی واجب حج تمتع، سه روز روزه گرفتن در ایام حج و هفت روز روزه گرفتن در پی بازگشت از سفر حج تمتع است. | |||
7. فقیهان مالکی بر این باورند که در ایام حج، خانه [[کعبه]] نباید با ماده خوشبوی خَلوق آغشته گردد (← خلوق کعبه) تا موجب معطر شدن احرام‌گزاران نشود. به باور مالک، عطرفروشان نیز باید در ایام حج میان [[صفا]] و [[مروه]] دور از محل عبور احرام‌گزاران باشند.<ref>المدونة الکبری، ج1، ص456؛ مختصر خلیل، ص72؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص63.</ref> | |||
8. بر پایه برخی حدیث‌های اهل سنت،<ref>السنن الکبری، ج5، ص154.</ref> حمل کردن سلاح در ایام حج ممنوع است؛ هر چند امامان [[مذاهب اهل سنت]] آن را جایز شمرده‌اند.<ref>عمدة القاری، ج10، ص204؛ عون المعبود، ج5، ص200.</ref> | |||
==پیوند به بیرون== | |||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/127757/یوم-الحج-الأکبر?q= یوم الحج الأکبر؛ قاضی عسکر، السید علی، مجله میقات الحج(عربی)، السنة الأولی، سنة 1415 - العدد 1 (18 صفحه - از 169 تا 186)] | |||
[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4789/4825/42665/حج-اکبر،-کدام-است-/?SearchText= حج اکبر، کدام است؟؛پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه] | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http:// | | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/8034 | ||
| عنوان = ایام الحج | | عنوان = ایام الحج | ||
| نویسنده = محمد قديريان | | نویسنده = محمد قديريان | ||
| خط ۱۸۷: | خط ۱۹۰: | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
{{حج و عمره}} | {{حج و عمره}} | ||
[[رده:اصطلاحات فقهی]] | [[رده:اصطلاحات فقهی]] | ||
[[رده:فقه]] | |||
[[رده:احکام]] | |||
[[رده:احکام حج]] | [[رده:احکام حج]] | ||