در حال ویرایش بازسازی مسجدالنبی (دوره عثمانی)

'''بازسازی مسجدالنبی (دوره عثمانی)'''، با تسلط عثمانیان بر ممالیک و در اختیارگرفتن [[حرمین]] مورد توجه سلاطین عثمانی قرار گرفت.

از مهمترین اصلاحاتی که در مسجدالنبی در دروه عثمانی رخ داد می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:

تجدید مناره شمال شرقی و شهرت یافتن به مناره سلیمانیه،ایجاد [[محراب سلیمانی|محراب حنفی]]  موسوم به [[محراب سلیمانی]]، در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)|سلیمان قانونی]]

بازسازی [[روضه شریفه]] در دوره [[مراد سوم]]

ایجاد مقصوره در جهت جنوبی مسجد، در دوره [[احمد اول]]

بازسازی [[باب السلام]]، در دوره [[محمد چهارم]]

بازسازی [[محراب عثمانی]] در دوره [[عبدالحمید اول]]

بازسازی [[باب جبرئیل]] در دوره [[سلیم سوم]]

بازسازی [[گنبد مسجدالنبی|گنبد بالای قبر]] و رنگ‌آمیزی آن با رنگ سبز در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (محمود دوم عثمانی)|محمود دوم]]

توسعه مسجد، ایجاد [[باب التوسل|باب مجیدی]]، بازسازی مناره خشبیه و تغییر نام آن به مناره مجیدیه در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|عبدالمجید اول]]

ایجاد مدخل مقابل [[باب السلام (ابهام‌زدایی)|باب السلام]] در دوره [[عبدالعزیز]]

==سلیمان قانونی (926-974ه/1520-1566م)==
{{اصلی|بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)}}اولین بازسازی دوره عثمانی در زمان سلیمان قانونی صورت گرفت. مهمترین اقدامات این دوره بدین شرح است:

* بازسازی [[باب الرحمه]] و [[باب النسا]]<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=88 المدینه المنوره، ص88]</ref>
* تخریب مناره سنجاریه و بازسازی و تجدید آن با مناره ملقب به سلیمانیه<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=88 المدینه المنوره، ص88]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=133 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 133]</ref>
* مرمت [[گنبد]] روی قبر <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref>و ایجاد چندین گنبد در سقف قسمت غربی<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=135 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 135]</ref>
* قرارگرفتن نماد هلالی بر روی [[گلدسته|مناره‌]]<nowiki/>ها، گنبد<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref> و [[منبر پیامبر|منبر]] <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=134 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 134]</ref>
* بازسازی دیوار غربی<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=134 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 134]</ref>
* ایجاد محراب حنفی موسوم به محراب سلیمانی<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=88 المدینه المنوره، ص88]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=134 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 134]</ref>

==سلیم بن سلیمان (82-974ه/74-1566م)==
در زمان سلیم، برخی از اقدامات اصلاحی پدرش سلیمان قانونی تکمیل شد. چنان‌چه از وجود اسم او در داخل غرب منبر، مشهود است، مرمت سقف‌ها دراین زمان در دستور کار قرار داشته‌است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref>

==مراد سوم ( 1003-982ه/95-1574م)==
در دوره مراد سوم و در سال 995ه.ق دیوار جنوبی بازسازی شد.

در سال 998ه.ق منبری مرمری و نوساز در مسجد قرارگرفت.

در سال 999ه.ق [[روضه شریفه]] بازسازی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref>

==احمد اول (26-1021ه/17-1603م)==
در دوره احمد اول و در سال 1026ه.ق در جهت جنوبی مسجد مقصوره‌ای قرارگرفت.

همچنین لوحی نقره‌ای به مسجد اهدا شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref>

==مراد چهارم (1032-1049ه/1623-1640م)==
در این دوره، سقف مسجد در کنار [[صحن]] نیاز به تعمیر پیداکرد.

بنابراین سه رواق برای سایبان در سمت قبله، آن‌جا که در کنار صحن بود، اضافه شد.

این سقف پس از پایان تعمیرات مرتفع‌تر سقف مسجد در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]]، [[بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)|سلیمان قانونی]] و مراد سوم بود.

مسئول این تعمیرات والی مصر بود و کارگران مورد نیاز را از [[مصر]] به [[مدینه]] اعزام کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=137 عمارة و توسعه المسجدالنبوی، ص 137]</ref>

==محمد چهارم (1058-1099ه/1648-1687م)==
در این دوره، برخی قسمت‌های حرم نبوی ترمیم شد.

همچنین مناره [[باب السلام (ابهام‌زدایی)|باب السلام]] که در سال 706ه.ق بنا شده بود، به علت فرسودگی در این دوره بازسازی شد.

احمد پاشا، والی مصر مسئول این اقدامات شد و مصالح و نقدینگی مورد نیاز را تأمین نمود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=139 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 139]</ref>

==مصطفی دوم (15-1106ه/1703-1695م)==
در این دوره و در سال 111ه.ق منطقه روضه شریفه بازسازی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref>

همچنین اصلاحاتی در سقف و سایر نقاط مسجد انجام گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=139 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 139]</ref>

==احمد سوم (1115-1143ه/1703-1730م)==
در این دوره و در سال 1133ه.ق، سقف سایبان غربی بازسازی شد. 

به‌طوری‌که 12 ستون آن در حال نابودی بود و بازسازی را ملزم کرده‌بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=139 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 139]</ref>

غرفه نبوی نیز در این زمان مرمت شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref>

==محمود اول (68-1143ه/54-1703م)==
در این دوره و در سال 1149ه.ق در جهت جنوبی [[رواق|رواقی]] به مسجد اضافه شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref> 

==عثمان سوم (71-1168ه/57-1754م)==
در این دوره و در سال 1170ه.ق اصلاحاتی در سقف مسجد انجام گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=139 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 139]</ref>

==عبدالحمید اول (1203-1183ه/89-1774م)==
در این دوره، اصلاحات زیادی در مسجد انجام گرفت<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=89 المدینه المنوره، ص 89]</ref>: 

* زمین مسجد از باب السلام تا مأذنه جنوب شرقی(رئیسیه)، با مرمر مفروش شد.
* در سال 1198ه.ق ستون‌های صف اول داخل روضه نیز با مرمر تزیین شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=90 المدینه المنوره، ص 90]</ref>
* [[محراب عثمانی]] که دچار ریختگی شده‌بود، ترمیم شد. در انجام این کار سعی شد کتیبه‌هایی که در دوران مختلف در محراب نصب شده بود سالم مانده و برجای خود بماند.
* در این دوره [[باب الرحمه (ابهام‌زدایی)|باب الرحمه]] و [[باب جبرئیل]] نیز تجدید بنا شدند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=140 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 140]</ref>

==سلیم سوم (1203-1222ه/1789-1807م)==
در این دوره، اصلاحاتی در سرستون‌ها انجام گرفت. 

سلیمان سوم قصیده‌ای به ترکی در مدح [[پیامبر]] سروده بود و فرمان داد تا این قصیده بالای ستون‌ها نوشته‌شود.

در سال 1212ه.ق [[باب جبرئیل]] بازسازی شد.

در سال 1215ه.ق خلل‌هایی که بر سقف‌های مسجد، دیوارها و [[گلدسته|مأذنه‌]]<nowiki/>ها ایجاد شده بود، ترمیم شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=140 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 140]</ref>

==محمود دوم (1223-1255ه/1808-1839م)==
{{اصلی|بازسازی مسجدالنبی (محمود دوم عثمانی)}}در این دوره تعداد رواق‌ها به 10 عدد افزایش یافت(تعداد رواق دوره [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]] هفت رواق بود).<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=90 المدینه المنوره، ص 90]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=142 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 142]</ref>

گنبد بالای قبر در این دوره بازسازی شد. گنبد دوره قایتبای دچار فرسودگی شده‌بود.  این گنبد تخریب و از نو با سرب ساخته و با رنگ سبز رنگ‌آمیزی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=90 المدینه المنوره، ص 90]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=141 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 141]</ref>

روی سقف گنبدهای کوچکی قرار گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=142 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 142]</ref>

[[صحن]] با شن مفروش و گنبدی برای حفظ ذخایر در وسط [[صحن]] ساخته شد که به آن قبه الذخائر گفته می‌شد.

درها همان درهای اصلی([[باب السلام (ابهام‌زدایی)|باب السلام]]، [[باب الرحمه]]، [[باب النسا]]، [[باب جبرئیل]]) بود و وجوه باب السلام با مرمر و کاشی پوشانده‌شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=142 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 142]</ref>
==عبدالمجید اول (1255-1277ه/1839-1861م)==
{{اصلی|بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)}}
بزرگترین اصلاحات مسجدالنبی در دوران عثمانی در زمان عبدالمجید اول روی داد.

مهمترین اقدامات این دوره که 12 سال به‌طول انجامید بدین شرح است:

* ایجاد [[رواق|رواقی]] در جناح شرقی که مختص زنان بود و نرده‌ای در اطراف آن کشیده شده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=95 المدینه المنوره، ص 95]</ref>
* ایجاد [[باب التوسل|باب مجیدی]]([[باب التوسل|باب توسل]]) در قسمت توسعه یافته شمالی<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=95 المدینه المنوره، ص 95]</ref>
* ایجاد دو ایوان در قسمت شمالی توسعه یافته<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=95 المدینه المنوره، ص 95]</ref>
* مناره شمال غربی تخریب و پس از بازسازی مناره مجیدیه نام گرفت<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=95 المدینه المنوره، ص 95]</ref>
* محراب‌های سه‌گانه([[محراب پیامبر]]، [[محراب سلیمانی]] و [[محراب عثمانی]]) طلاکاری شد و آیات [[قرآن]] بر آن نگاشته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=96 المدینه المنوره، ص 96]</ref>
* در بازسازی این دوره سنگ مورد نیاز از منطقه [[آبار علی|آبارعلی]] در [[وادی عقیق]] تأمین شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=146 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 146]</ref>
* در این دوره، از پرچینی در [[صحن]] نامبرده شده تحت عنوان [[حدیقة الزهراء|حدیقه السیده فاطمه]]، که حاوی درختان نخل بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=148 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 148]</ref>

==عبدالعزیز (1277-1293ه/1861-1876م)==
در این دوره، مقابل باب السلام مدخلی ایجاد شد:

* ایوان این مدخل، با طاقی نعلی شکل، به روبرو گشوده می‌شد.
* دوطرف شمال و جنوب این مدخل با کاشی‌هایی با نقوش گیاهی  و به رنگ آبی آراسته بود.
* [[گنبد]]<nowiki/>ی بر این مدخل قرارگرفت.
* بر بالای دیوار آن نیز نقوش گیاهی منحنی شکل وجود داشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=98 المدینه المنوره، ص 98]</ref>

==عبدالحمید ثانی (1293-1327ه/1876-1909م)==
در این دوره، پوشش دیوارهای داخلی باب السلام تکمیل شد.

بر سنگ‌های پایین، نقوش گل‌های سرخ و آبی و ساقه‌ای سبزرنگ بر صفحه‌ای سفید وجود داشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=157 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 157]</ref>

==جستارهای وابسته==
[[مسجدالنبی]]، [[بازسازی مسجدالنبی (محمود دوم عثمانی)]]، [[بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)]]، [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)]]

==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}


* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.

* '''مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری'''، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372

[[رده:بازسازی مسجدالنبی]]