در حال ویرایش بازسازی مسجد النبی (عثمان بن عفان)

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
'''بازسازی مسجدالنبی در خلافت عثمان بن عفان''' شش سال پس از شروع [[خلافت]] او آغاز شد. در این بازسازی [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] از سه جهت شمال، جنوب و غرب توسعه پیدا کرد.
'''بازسازی مسجدالنبی (عثمان بن عفان)'''، بر اساس نیازهای روز و نیز لزوم تعمیر ستون‌های مسجد ضرورت یافت.


بنابر روایاتی دلیل بازسازی [[مسجد]] در زمان عثمان را شکایت مردم از کوچک‌ بودن فضا و خرابی [[ستون‌های مسجدالنبی|ستون‌های مسجد]] دانسته‌اند؛ روایاتی دیگر حاکی از آنند که مردم موافق [[بازسازی مسجدالنبی|توسعه مسجد]] نبودند و عثمان با نقل سخنی از [[پیامبر(ص)]] درباره ثواب ساخت مسجد، مردم را راضی به گسترش مسجدالنبی کرد.
[[عثمان بن عفان|عثمان]] 6 سال پس از خلافت توسعه و بازسازی مسجد را آغاز نمود. در این بازسازی مسجد تا 23% گسترش یافت. طول مسجد به 160 ذراع و عرض آن به 118 ذراع رسید.


در این بازسازی معماری مسجدالنبی تغییراتی پیدا کرد. کاربرد سنگ به جای خشت در مصالح از جمله این تغییرات بود. ستون‌ها نیز به جای چوب با سنگ ساخته شدند. سقف‌ها با چوب ساج ساخته و دیوارها نیز با گچ، سفید شد. برای حفاظت از خلیفه در هنگام نماز، مقصوره‌ای (دیواره‌) در اطراف محل [[محراب]] از خشت ساخته شد که [[عثمان]] در هنگام نماز در آنجا می‌ایستاد.
در این دوره مصالح ساخت مسجد تغییر یافت، استفاده از سنگ بجای خشت و بکارگیری سنگ‌های تراشیده حاوی فلز برای ستون‌ها از آن جمله‌اند.


==تاریخ شروع بازسازی==
به نقل از منابع این سبک معماری در [[بیزانس]] و [[مسجد الاقصی|مسجدالاقصی]] نیز مشهود بوده‌است.


[[عثمان بن عفان]] از سال 24 تا 35 قمری خلیفه بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=64 المدینه المنوره، ص 64]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref> گزارش‌ها درباره تاریخ شروع بازسازی مسجدالنبی گوناگون است. منابع گوناگون سال‌های 24، 27، 29 و 30 را ذکر کرده‌اند.<ref>نک: [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=95 المسجدالنبوی عبر التاریخ، ص 95]</ref>
سقف ها را با چوب ساج ساختند و دیوارها با گچ سفید شد. در دیوارهای شرقی و غربی دو طاق ایجاد گردید.
== دلایل بازسازی و توسعه ==
برخی انگیزه عثمان برای بازسازی [[مسجد]] را شکایت مردم از کوچک‌ بودن فضای مسجد و خرابی [[ستون‌های مسجدالنبی]] دانسته‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=92 عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۹۲]</ref> بر اساس این روایات عثمان در هنگام [[بازسازی مسجدالنبی|توسعه مسجد]] با مردم مشورت کرد و همگی به تخریب و توسعه مسجد رأی دادند.<ref>الدرة الثمینة فی اخبار المدینة، ص 308</ref> اما بنابر روایاتی دیگر مردم مخالف توسعه مسجد بودند و می‌خواستند به همان شکل سابق باقی بماند{{یادداشت|فکره الناس ذلک و احبوا ان یَدَعَه علی هیئة (وفاء الوفاء، ج۲، ص۲۴۹.)}} و عثمان برای راضی کردن این گروه روایتی از [[حضرت محمد(ص)|پیامبر(ص)]] در ثواب بنا کردن مسجد نقل کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=249 وفاء الوفاء، ج۲، ص ۲۴۹]</ref>
==گسترش مسجد==
بر اساس بررسی برخی پژوهشگران، مسجد در این بازسازی حدود 23% گسترش یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref> در این بازسازی مسجدالنبی از سه جهت [[قبله]] (جنوب)، شمالی و غربی توسعه پیدا کرد. اما به دلیل قرار داشتن خانه [[امهات المؤمنین|همسران پیامبر(ص)]] در دیوار شرقی، تاریخ‌نگاران اتفاق نظر<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=95 المسجدالنبوی عبر التاریخ، ص۹۳.]</ref> دارند که خلیفه سوم، مسجد را از جهت شرقی گسترش نداد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص65]</ref>


=== خانه‌های اطراف مسجد در طرح توسعه ===
در این زمان در [[محراب]] مقصوره‌ای از خشت ساخته شد و برای دیدن امام پنجره ای در آن ایجاد شد. این کار برای حفاظت از عثمان صورت گرفت.
گسترش [[مسجد النبی]]، نیازمند اضافه‌شدن خانه‌های اطراف مسجد بود؛ لذا [[عثمان بن عفان|عثمان]] خانه [[حَفْصة بن عُمر بن خطاب|حَفْصه]] دختر [[عمر بن خطاب]] در سمت جنوب، قسمتی از خانه [[مروان بن حکم]] (که صاحب بخشی از خانه [[عباس بن عبدالمطلب]] بود) و جزئی از خانه [[جعفر بن ابی طالب|جعفر بن ابی‌طالب]] را خرید و به طرح [[بازسازی مسجدالنبی|توسعه مسجد]] افزود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=104 المسجدالنبوی عبر التاریخ، ص۱۰۴-۱۰۵.]</ref>


== ویژگی‌های توسعه دوره عثمان==
توسعه مسجد در قسمت شرقی بخاطر قرارگرفتن خانه [[امهات المؤمنین|همسران پیامبر]] در آن جا گسترش نیافت. درها نیز همان 6 در دوره عمر باقی‌ماند.
'''مساحت:''' طول مسجد در حدود 160 ذراع (79/68متر) بیشتر شد. 9 ذراع در جهت قبله (یک رواق) و 9 ذراع در جهت شمالی به مسجد افزوده شد. عرض مسجد 118 ذراع (58/76 متر) یعنی در حدود 9 ذراع (یک رواق) به جهت غربی مسجد افزوده شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref> بدین ترتیب از آن پس مسجد 5 رواق موازی در دیوار جنوبی داشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref>


[[پرونده:مسجدالنبی بازسازی خلافت عثمان.png|وسط|بی‌قاب|450px|جایگزین]]
==تصمیم بازسازی==


'''مصالح:''' در این دوره از سنگ به جای خشت استفاده شد. مسجد با سنگ‌های تراشیده و گچ ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=94 عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص94]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref>
عثمان از سال 24ه.ق تا 35ه.ق بر مسند خلافت نشست و 6 سال پس از خلافت با توجه به نیازها و لزوم تعمیرات ستون‌های مسجد تصمیم به توسعه و بازسازی [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] گرفت.<ref>مدینه منوره، ص 83-84</ref>


'''ستون‌ها:''' ستون‌ها به‌جای چوب با سنگ تراشیده‌ شده ساخته شدند و برای اینکه قطعه سنگ‌ها به درستی به هم بچسبند از قطعات آهن و سرب گداخته استفاده شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=94 عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص 94]</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref>این شیوه در معماری بیزانس و نیز در [[مسجد الاقصی]] دیده شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص65]</ref>
برخی انگیزه عثمان برای بازسازی مسجد را، شکایت مردم از تنگی جا در مسجد و نیز خرابی ستون‌های مسجد دانسته‌اند.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۹۲</ref> بر اساس این روایات عثمان در هنگام توسعه مسجد با مردم مشورت کرد و همگی به تخریب و توسعه مسجد رای دادند.<ref>الدرة الثمینة فی اخبار المدینة، ص 308</ref> اما بنابر روایتی مردم مخالف توسعه مسجد بودند و می‌خواستند به همان شکل سابق باقی بماند (فکره الناس ذلک و احبوا ان یَدَعَه علی هیئة) و عثمان برای راضی کردن این گروه روایتی از پیامبر در ثواب بنا کردن مسجد نقل کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=249 وفاء الوفاء، ج۲، ص ۲۴۹]</ref>


'''سقف:''' سقف از چوب ساج ساخته شد که سوار بر پل‌های چوبی متکی بر ستون‌ها بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 مدینه منوره، ص 65]</ref>
==اختلاف آرا مورخین در ابعاد توسعه عثمان==


'''دیوارها:''' دیوار‌ها را با گچ، سفید کردند. در دیوار شرقی و غربی نیز دو طاق ایجاد گردید. در دیوار شرقی و غربی پنجره‌ای نصب شد و گفته شده این پنجره ها در قسمت بالای دیوار بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص65]</ref>
مورخین اسلامی در ابعاد مسجد پس از توسعه عثمان اختلاف نظر دارند. اما [[سمهودی]] با استناد به منابع و مآخد مختلف نظر این مورخین را رد می‌کند.<ref>مدینه منوره، ص 84</ref>


'''درها:''' درهای مسجد در دوره عثمان تغییری نکردند و همان شش در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (عمر بن خطاب)|عمر]]، در معماری این دوره نیز باقی‌ ماند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref>
==ابعاد مسجد پس از توسعه==


'''محراب:''' در اطراف محل [[محراب]]، مقصوره‌ای{{یادداشت|مقصوره، دیواره یا مکانی بسته مثل غرفه است که دور محراب مسجد که امام در آن نماز می‌خواند، بنا شد.(المسجدالنبوی عبر التاریخ، محمد سید الوکیل، دار المجتمع للنشر و التوزیع، جده، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ص۱۰۵.)}} از خشت ساختند و پنجره‌هایی در آن قرار دادند که مردم در هنگام نماز از آنجا [[امام جماعت]] را ببینند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref> این کار پس از قتل [[عمر بن خطاب|عُمر]] و به منظور حفاظت از [[عثمان بن عفان|عثمان]] صورت گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=66 المدینه المنوره، ص 66]</ref>
مسجد در این زمان 23% گسترش یافت.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref> طول مسجد در حدود 160 ذراع(79/68متر) که 9 ذراع در جهت قبله(یک رواق) و 9 ذراع در جهت شمالی به مسجد افزوده شد. عرض مسجد 118 ذراع(58/76 متر) یعنی در حدود 9 ذراع (یک رواق) به جهت غربی مسجد افزوده شد. <ref>مدینه منوره، ص 84</ref> بدین ترتیب مسجد 5 رواق موازی در دیوار جنوبی داشت.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref>  


== جستارهای وابسته ==
==خانه همسران پیامبر و توسعه مسجد==
* [[بازسازی مسجدالنبی (عمر بن خطاب)]]


==پانویس==
مسجد در جهت شرقی، به واسطه قرارداشتن خانه همسران پیامبر در آنجا، گسترش نیافت.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref>
{{پانویس}}
 
==مصالح و سبک معماری==
 
===استفاده از سنگ به جای خشت===
 
در این دوره از سنگ به جای خشت استفاده شد. مسجد با سنگ و گچ ساخته شد.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref>
 
===ستون ها===
 
ستون‌ها به‌جای چوب با سنگ تراشیده‌شده که در آنها قطعاتی از آلیاژ آهن و سرب به کار رفته بود، ساخته‌شد.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref>
 
===سبک معماری===
 
شیوه بکار رفته در ساخت ستون‌ها در معماری بیزانس و نیز در مسجدالقصی دیده شده است.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref>
 
===سقف===
 
سقف از چوب ساج ساخته شد که سوار بر پل‌های چوبی متکی بر ستون‌ها بود.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref>
 
===دیوارها===
 
دیوار ها را با گچ سفید کردند. در دیوار شرقی و غربی نیز دو طاق ایجاد گردید.
 
در دیوار شرقی و غربی پنجره‌ای نصب شد و گفته شده این پنجره ها در قسمت بالای دیوار بوده است.
 
بنابر روایتی از خارجه بن زید ، ناظر بنا، [[زید بن ثابت]] بوده‌است.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref>
 
===درها===


درهای مسجد، همان 6 در زمان [[عمربن خطاب|عمر]] باقی‌ماند.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref>


==منابع==
==محراب ==
{{منابع}}
* '''الدرة الثمینة فی اخبار المدینة'''، محمد بن النجار، تحقیق صلاح الدین بن عباس شکر، مدینه، مرکز بحثو و دراسات المدینه المنوره، ۱۴۲۶ق.
* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
* '''المدينه المنوره تطورها العمراني و تراثها فی المعماری'''،‌صالح لمعی مصطفی، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1981م.
* '''المسجدالنبوی عبر التاریخ'''، محمد سید الوکیل، دار المجتمع للنشر و التوزیع، جده، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
* '''وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 2001م.


در اطراف محل [[محراب]]، مقصوره‌ای از خشت ساختند و پنجره هایی در آن قرار دادند که مردم از آن جا امام را ببینند. این کار پس از قتل عمر و به منظور حفاظت از [[عثمان بن عفان|عثمان]] صورت گرفت.<ref>مدینه منوره، ص 85</ref>


{{پایان}}
==پانویس==
* [[رده:بازسازی مسجدالنبی]]
{{پانویس}}
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[ar:توسعة المسجد النبوي(عثمان بن عفان)]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)

این صفحه عضوی از یک ردهٔ پنهان است: