در حال ویرایش بازسازی مسجد النبی (عثمان بن عفان)

'''بازسازی مسجدالنبی در خلافت عثمان بن عفان''' شش سال پس از شروع [[خلافت]] او آغاز شد. در این بازسازی [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] از سه جهت شمال، جنوب و غرب توسعه پیدا کرد.

بنابر روایاتی دلیل بازسازی [[مسجد]] در زمان عثمان را شکایت مردم از کوچک‌ بودن فضا و خرابی [[ستون‌های مسجدالنبی|ستون‌های مسجد]] دانسته‌اند؛ روایاتی دیگر حاکی از آنند که مردم موافق [[بازسازی مسجدالنبی|توسعه مسجد]] نبودند و عثمان با نقل سخنی از [[پیامبر(ص)]] درباره ثواب ساخت مسجد، مردم را راضی به گسترش مسجدالنبی کرد.

در این بازسازی معماری مسجدالنبی تغییراتی پیدا کرد. کاربرد سنگ به جای خشت در مصالح از جمله این تغییرات بود. ستون‌ها نیز به جای چوب با سنگ ساخته شدند. سقف‌ها با چوب ساج ساخته و دیوارها نیز با گچ، سفید شد. برای حفاظت از خلیفه در هنگام نماز، مقصوره‌ای (دیواره‌) در اطراف محل [[محراب]] از خشت ساخته شد که [[عثمان]] در هنگام نماز در آنجا می‌ایستاد.

[[عثمان بن عفان]] از سال 24 تا 35 قمری خلیفه بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=64 المدینه المنوره، ص 64]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref> گزارش‌ها درباره تاریخ شروع بازسازی مسجدالنبی گوناگون است. منابع گوناگون سال‌های 24، 27، 29 و 30 را ذکر کرده‌اند.<ref>نک: [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=95 المسجدالنبوی عبر التاریخ، ص 95]</ref>

برخی انگیزه عثمان برای بازسازی [[مسجد]] را شکایت مردم از کوچک‌ بودن فضای مسجد و خرابی [[ستون‌های مسجدالنبی]] دانسته‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=92 عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۹۲]</ref> بر اساس این روایات عثمان در هنگام [[بازسازی مسجدالنبی|توسعه مسجد]] با مردم مشورت کرد و همگی به تخریب و توسعه مسجد رأی دادند.<ref>الدرة الثمینة فی اخبار المدینة، ص 308</ref> اما بنابر روایاتی دیگر مردم مخالف توسعه مسجد بودند و می‌خواستند به همان شکل سابق باقی بماند{{یادداشت|فکره الناس ذلک و احبوا ان یَدَعَه علی هیئة (وفاء الوفاء، ج۲، ص۲۴۹.)}} و عثمان برای راضی کردن این گروه روایتی از [[حضرت محمد(ص)|پیامبر(ص)]] در ثواب بنا کردن مسجد نقل کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=249 وفاء الوفاء، ج۲، ص ۲۴۹]</ref>

بر اساس بررسی برخی پژوهشگران، مسجد در این بازسازی حدود 23% گسترش یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref> در این بازسازی مسجدالنبی از سه جهت [[قبله]] (جنوب)، شمالی و غربی توسعه پیدا کرد. اما به دلیل قرار داشتن خانه [[امهات المؤمنین|همسران پیامبر(ص)]] در دیوار شرقی، تاریخ‌نگاران اتفاق نظر<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=95 المسجدالنبوی عبر التاریخ، ص۹۳.]</ref> دارند که خلیفه سوم، مسجد را از جهت شرقی گسترش نداد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص65]</ref>

گسترش [[مسجد النبی]]، نیازمند اضافه‌شدن خانه‌های اطراف مسجد بود؛ لذا [[عثمان بن عفان|عثمان]] خانه [[حَفْصة بن عُمر بن خطاب|حَفْصه]] دختر [[عمر بن خطاب]] در سمت جنوب، قسمتی از خانه [[مروان بن حکم]] (که صاحب بخشی از خانه [[عباس بن عبدالمطلب]] بود) و جزئی از خانه [[جعفر بن ابی طالب|جعفر بن ابی‌طالب]] را خرید و به طرح [[بازسازی مسجدالنبی|توسعه مسجد]] افزود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=104 المسجدالنبوی عبر التاریخ، ص۱۰۴-۱۰۵.]</ref>