در حال ویرایش باغ مرجان

'''باغ مرجان''': سکونتگاه حاجیان ایرانی در دوره‌های معاصر می‌باشد. این باغ یکی از باغ‌هایی بود که در جنوب [[بقیع]] و [[مسجدالنبی]] بود و به دست گروهی از [[شیعیان مدینه]] اداره می‌شد. طبق برخی گزارش‌ها موقوفه [[امام حسن]] یا [[امام زین‌العابدین(ع)]] بوده است. طبق گزارش‌های دوران سعودی، این باغ جای سکونت [[حاجیان شیعه]] به ویژه ایرانیان بوده که در گسترش‌های مسجد، از میان رفته است و امروزه آثاری از آن وجود ندارد.

==موقعیت باغ==
باغ مرجان یکی از سه باغ در جنوب [[بقیع]] و [[مسجدالنبی]] بود که به دست [[نخاوله]] (گروهی از شیعیان مدینه) اداره می‌شد.<ref>میقات حج، ش5، ص48، «چگونگی حج‌گزاری در دیروز و امروز. </ref>برخی ‌گزارش‌ها این باغ را موقوفه [[امام حسن]] یا [[امام زین‌العابدین(ع)]] دانسته‌اند.<ref>میقات حج، ش34، ص227، «ریشه و سرچشمه نخاوله. </ref>قدیم‌ترین ‌گزارش درباره باغ مرجان که به دوران عثمانی و به سال 1303ق./1885م. بازمی‌گردد، آن را در کوچه جنائز و کنار دیوار بَرانی (دیوار خارجی) از دیوارهای [[شهر مدینه]] معرفی می‌کند. در این دوره، باغ به فردی به نام [[مرجان آغا سلیم]]، کلیددار حرم نبوی، تعلق داشت و به دست شیعیان نخاوله ساکن در باغ‌های پیرامون شهر اداره می‌شد.<ref>رسائل فی تاریخ المدینه، ص53-54.</ref>
[[نایب‌الصدر شیرازی]] (م. 1344ق.)  در سفر خود به مدینه به سال 1305ق. از بر‌گزاری مجلس روضه در منزل مرجان آغا در باغ‌های محله نخاوله گزارش داده که با شرکت بسیاری از [[عرب]] و عجم و ترکان همراه بوده است.<ref>پنجاه سفرنامه، ج5، ص480.</ref>در این دوره، باغ مرجان از حالت موقوفه بیرون آمده و به ملک خصوصی تبدیل گشته است.

==سکونتگاه حاجیان شیعه==

در ‌گزارش‌های دوران سعودی، این باغ جای سکونت حاجیان شیعه به ویژه ایرانیان بود. در سفرنامه‌ای مربوط به سال1334ش. از این باغ به عنوان باغی وقف زائران یاد گشته و اشاره شده که آنان از آب استخر باغ برای استحمام و شست‌وشو استفاده می‌کردند.<ref>سفرنامه حج و راهنمای حجاج، ص70.</ref>[[ابوالفضل توکلی بینا]]، رئیس سازمان حج در سال‌های 1360 و 1361ش. در خاطرات سفر حج خود به سال 1339ش. از این باغ به عنوان سکونتگاه حاجیان یاد کرده است.<ref>میقات حج، ش54، ص151، «حج‌گزاری در سال‌های آغازین انقلاب. </ref>در ‌گزارشی دیگر، به تخت‌هایی در این باغ برای اجاره دادن به حاجیان ساکن در آن اشاره شده است.<ref>با کاروان عشق، ص375.</ref>

==تخریب تدریجی باغ==

این باغ در گسترش‌های چندباره، از میان رفته است. در جایگاه آن‌که اکنون در خیابان جنوبی مسجدالنبی و پشت ساختمان اصلی دادگاه‌های شهر مدینه است، نشانی از آن دیده نمی‌شود.
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7956
 | عنوان = باغ مرجان
 | نویسنده = گروه جغرافیا
}}

* '''با کاروان عشق در سال 72''': رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1372ش؛

* '''پنجاه سفرنامه حج قاجاری''': به کوشش رسول جعفریان، تهران، نشر علم، 1389ش؛

* '''رسائل فی تاریخ المدینه (وصف المدینه)''':  میرزا موسی افندی، به کوشش حمد الجاسر، ریاض، دار الیمامه؛

* '''سفرنامه حج و راهنمای حجاج''': حسین ذوالقدر شجاعی، تهران، خرمی، 1334ش؛

* '''میقات حج (فصلنامه)''':  تهران، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.

{{پایان}}
{{اماکن مدینه}}

[[رده:تاریخ محلی]]
[[رده:مناطق تاریخی عربستان]]
[[رده:اماکن مدینه]]
[[رده:مکان‌‌های زیارتی مدینه]]