در حال ویرایش بلدح فخ

'''بَلدَح فخ''' وادی‌ای در غرب [[مکه]] در مسیر مکه به [[تنعیم]] و مکان فرود آمدن [[پیامبر(ص)]] در [[صلح حدیبیه]] می‌باشد. بخش پایینی فخ بین زاهر و حدیبیه را «بلدح» مى نامند. 

در سال ششم هجرت که پیامبر(ص) برای انجام [[حج تمتع]] با عده‌ای از مسلمانان راهی مکه شد [[قریش]] با گرفتن چاه‌های منطقه مانع عبور پیامبر شد و حضرت همراه یاران خود در پایین این منطقه به نام [[حدیبیه]] توقف کردند.

این منطقه به‌دلیل پستی و سرازیر شدن آب از دره‌های اطراف که از کوه‌های [[مسجدالحرام]] سرچشمه می‌گیرند تبدیل به منطقه‌ای سرسبز و دارای چشمه‌های فراوان شد.

==مکان جغرافیایی==
بلدح نام وادی‌‌ای در غرب [[مکه]]<ref>معجم البلدان ج1، ص480؛ مراصد الاطلاع، ج1، ص217.</ref> در مسیر مکه به [[تنعیم]]<ref>معجم ما استعجم، ج1، ص273.</ref> است.

این منطقه میان [[وادی فخ|وادی فَخّ]]، محل شهادت [[حسین بن علی بن حسن مثنی|حسین]] بن [[علی بن حسن مثنی|علی]] بن [[حسن مثنی]] از نوادگان [[امام حسن]] در 169ق.<ref>المعارف، ص381؛ مقاتل الطالبیین، ص379؛ الفخری، ص189.</ref> در شش میلی (کمتر از 12کیلومتر) مکه<ref>تاریخ مکه، ص140.</ref> و [[حدیبیه|حُدَیبیه]]، محل [[پیمان حدیبیه]] میان پیامبر و [[قریش]] به سال ششم ق. در حدود 20 کیلومتری مکه<ref>تاریخ مکه، ص56.</ref> قرار دارد.<ref>اخبار مکه، ج2، ص230.</ref>

با توجه به این که امروز قسمت‌های گوناگون فخ به نام‌های گوناگون مشهور است، باید بلدح را میان زاهر یعنی قسمت میانی فخ، و حدیبیه دانست.<ref>فرهنگ اعلام جغرافیایی، ص299.</ref> دره مُلحة العراب را از دره‌های این وادی شمرده‌اند.<ref>اخبار مکه، ج2، ص301.</ref>

از بلدح به عنوان بخشی از سرزمین [[بنی‌فزاره]] از تیره‌های [[بنی‌غطفان]] یاد شده است.<ref>معجم ما استعجم، ج1، ص273.</ref>

==توقف پیامبر==

در سال ششم ق.<ref>الاستیعاب، ج1، ص43؛ عیون الاثر، ج2، ص172؛ امتاع الاسماع، ج6، ص181.</ref> [[رسول خدا(ص)]] برای انجام اعمال [[حج تمتع]] همراه با هزاران تن از مسلمانان و با شماری بسیار از چهارپایان که برای [[قربانی]] با گردنبند مشخص شده بودند،<ref>اسد الغابه، ج1، ص216؛ تاریخ ابن خلدون، ج2، ص447.</ref> به سوی [[مکه]] حرکت کرد.

قریش برای پیشگیری از ورود پیامبر، دویست سوار را به فرماندهی [[خالد بن ولید]]<ref>اسد الغابه، ج1، ص586؛ سبل الهدی، ج5، ص36.</ref> یا [[عکرمة بن ابی‌جهل]]<ref>نهایة الارب، ج17، ص218؛ امتاع الاسماع، ج1، ص279.</ref> همراه با شماری زن و فرزند به سرزمین بلدح گسیل داشت و همه چاه‌های آن‌جا را تصرف کرد.

از این رو، پیامبر(ص) ناچار شد در پایین بلدح که به حدیبیه مشهور است،<ref>دلائل النبوه، ج4، ص112؛ سبل الهدی، ج5، ص41-42.</ref> توقف نماید؛

==سرسبزی و چشمه‌ها==

پستی زمین‌های بلدح و سرازیر شدن آب‌ دره‌های پیرامون همچون اُفاعیه<ref>میقات حج، ش15، ص93، «فرهنگ آثار تاریخی مکه». </ref> و تین<ref>معجم البلدان، ج2، ص69؛ مراصد الاطلاع، ج1، ص288.</ref> که از کوه‌های پیرامون [[مسجدالحرام]] سرچشمه می‌گیرند، این وادی را به منطقه‌ای سرسبز با چشمه‌های فراوان تبدیل کرده بود.

==ایجاد چشمه توسط معاویه==

برپایه گزارشی، [[معاویة بن ابی‌سفیان]] 10 چشمه در مکه و پیرامون آن جاری کرد که در پیرامون آن‌ها باغ‌هایی ایجاد شد.

در وادی بلدح نیز باغ‌هایی با نام بلدح و ابن العاص ([[سعید بن عمرو بن سعید|سعید]] بن [[عمرو بن سعید|عمرو]] بن [[سعید بن العاص]]) ایجاد شد. همچنین معاویه چشمه‌هایی در بلدح ایجاد کرد.<ref>اخبار مکه، ج2، ص230.</ref>

==پانویس==

{{پانویس}}

==منابع ==

{{منابع}}

{{دانشنامه

 | آدرس = http://hajj.ir/99/3022

 | عنوان = بَلدَح فخ

 | نویسنده = مهدی امیریان

}}

* '''اخبار مکه''': الازرقی (درگذشت 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق.

* '''الاستیعاب''': ابن عبدالبر (درگذشت 463ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، 1412ق.

* '''اسد الغابه''': ابن اثیر (درگذشت 630ق.)، بیروت، دار الفکر، 1409ق.

* '''امتاع الاسماع''': المقریزی (درگذشت 845ق.)، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1420ق.

* '''تاریخ ابن خلدون''': ابن‏خلدون (درگذشت 808ق.)، به کوشش خلیل شحاده، بیروت، دار الفکر، 1408ق.

* '''دلائل النبوه''': البیهقی (درگذشت 458ق.)، به کوشش عبدالمعطی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1405ق.

* '''سبل الهدی''': محمد بن یوسف الصالحی (درگذشت 942ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414ق.

* '''عیون الاثر''': ابن سید الناس (درگذشت 734ق.)، بیروت، دار القلم، 1414ق.

* '''فخری''': ابن الطقطقی (درگذشت 709ق.)، به کوشش عبدالقادر، بیروت، دار القلم، 1418ق.

* '''فرهنگ اعلام جغرافیایی و تاریخی در حدیث و سیره نبوی''': محمد محمد حسن شراب، ترجمه: شیخی، تهران، مشعر، 1386ش.

* '''مراصد الاطلاع''': صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی (درگذشت 739ق.)، بیروت، دار الجیل، 1412ق.

* '''المعارف''': ابن قتیبه (درگذشت 276ق.)، به کوشش ثروت عکاشه، قم، الرضی، 1373ش.

* '''معجم البلدان''': یاقوت الحموی (درگذشت 626ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م.

* '''معجم ما استعجم''': عبدالله البکری (درگذشت 487ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، 1403ق.

* '''مقاتل الطالبیین''': ابوالفرج الاصفهانی (درگذشت 356ق.)، به کوشش سید احمد صقر، بیروت، دار المعرفه.

* '''میقات حج (فصلنامه)''':  تهران، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.

* '''نهایة الارب''': احمد بن عبدالوهاب النویری (درگذشت 733ق.)، قاهره، دار الکتب و الوثائق، 1423ق.

{{پایان}}
{{مناطق تاریخی مکه}}