در حال ویرایش بنی‌حمان

{{در دست ویرایش|ماه=[[مرداد]]|روز=[[۲۱]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=E ebrahimi  }}

{{جعبه اطلاعات خاندان
| نام             = بنی‌حمان
| تصویر           =
| اندازه تصویر    =
| نام کامل        = بنی‌حمان
| نسب             = حمان بن عبدالعزی بن کعب بن سعد
| محل حکومت       =
| مدت حکومت       =
| مکان قبیله      = [[مکه]]، [[بصره]]
| سرسلسله         = حمان بن عبدالعزی بن کعب بن سعد
| اشخاص مهم       =
| جمعیت           =
| جنگ‌ها           =
| شاخه‌ای از       = [[بنی‌تمیم]]
| زیرشاخه‌ها       =
| مهم‌ترین اقدامات =
| مناصب مهم       = تولیت [[کعبه]]
| مذهب            =
}}


بنی‌حِمّان: از متولیان کعبه در عصر جاهلی

==پیشینه==
[[حمان بن عبدالعزی بن کعب بن سعد]]<ref>. انساب الاشراف، ج12، ص374.</ref><ref>جمهرة انساب العرب، ص213، 220.</ref><ref>تاریخ الاسلام، ج12، ص93.</ref> از بزرگان تیره [[بنی‌سعد بن زید مناة]] از قبیله [[بنی‌تمیم]] از [[عرب عدنانی]] (شمالی) بود.<ref>. الاشتقاق، ص246.</ref><ref>جمهرة انساب العرب، ص213، 220.</ref><ref>معجم قبائل العرب، ج1، ص295.</ref> حمان فرزندانی به نام مُره، خیزَق/ خیسق، هَمام، مخاشن و عامر داشت.<ref>. انساب الاشراف، ج13، ص374.</ref> از این رو، اینان را بنی‌حمان و حمانی خوانده‌اند.<ref>. معجم البلدان، ج2، ص300.</ref><ref>الانساب، ج4، ص236.</ref><ref>اللباب، ج1، ص386.</ref> در برخی از منابع، از او با عنوان بنی‌جمان یاد شده که تصحیف حمان است.<ref>. نک: الغدیر، ج3، ص57.</ref><ref>اعیان الشیعه، ج6، ص225.</ref>

==تولیت کعبه==
به گزارش فاکهی و [[فاسی]]، در دوران جاهلی و پس از مرگ [[ابوخفاد اسدی]]، تولیت خانه خدا را فرزندان حمان/ جمان بر عهده گرفتند و سپس این مقام به [[اضبط بن قریع|اضبط بن قُرَیع]]<ref>. اخبار مکه، ج5، ص152.</ref><ref>شفاء الغرام، ج2، ص36.</ref> (عمرو) بن عوف بن کعب از بزرگان بنی‌تمیم، از تیره بنی‌سعد بن زید مناة واگذار شد.<ref>. معجم البلدان، ج1، ص219.</ref><ref>الصحاح، ج3، ص1264.</ref><ref>الانساب، ج1، ص298، «پاورقی. </ref> منابع درباره این که کدام یک از فرزندان حمان متولی [[کعبه]] بود، ساکت هستند. نیز از هنگام و مدت تولیت و کارهای آن‌ها در [[مکه]]، گزارشی در دست نیست.

==سکونت در بصره==
بر پایه گزارش برخی از جغرافی‌نویسان، در [[بصره]] محل‌هایی به نام قبیله «حمان» وجود داشته است.<ref>. الاماکن، ص87.</ref><ref>معجم البلدان، ج2، ص300.</ref><ref>مراصد الاطلاع، ج1، ص423.</ref> برخی از افرادی که در این محله سکونت داشته‌اند، به این نام معروف شده‌اند، هر چند از این قبیله نبوده‌اند.<ref>. معجم البلدان، ج2، ص300.</ref><ref>الغدیر، ج3، ص57.</ref> به نظر می‌رسد که بنی‌حمان پس از فتوحات در آن شهر ساکن شده و محله‌ای به خود اختصاص داده باشند. برخی از منابع از سکونت آن‌ها در کوفه گزارش داده‌اند.<ref>. الانساب، ج4، ص236.</ref><ref>اللباب، ج1، ص386.</ref><ref>تاریخ الاسلام، ج12، ص93، «پاورقی. </ref> گزارش‌هایی از وجود فقیهان و دانشوران بنی‌حمان در [[یمن]] و بصره حکایت دارند.<ref>. معجم قبائل العرب، ج1، ص295.</ref><ref>الاماکن، ص87.</ref>

==نام‌آوران==

از محدثان آن‌ها می‌توان به [[یحیی بن عبدالحمید حمانی]] اشاره کرد که [[فاکهی]] از او در چند جای کتابش یاد کرده و روایاتی از وی درباره چگونگی [[طواف]] برخی از [[صحابه]] آورده است.<ref>. اخبار مکه، ج1، ص284، 342.</ref> [[نباتة بن عبدالله حمانی]] معروف به ابوالاسد از مردم دینور<ref>. الاغانی، ج14، ص340.</ref><ref>الاعلام، ج8، ص7.</ref> و ابونخیله [[ابوالجنید بن زائده]] (م. 145ق.) از شاعران مشهور<ref>. انساب الاشراف، ج12، ص375، الاصابه، ج2، ص474.</ref><ref>الاعلام، ج8، ص15.</ref> و شخصیت‌های بنی‌حمان هستند.

ابوالحسین علی بن محمد افوه حمانی (م. 301ق.)  از همین خاندان، در وصف [[امام علی(ع)]] و روز [[غدیر]] سروده‌ای دارد.<ref>. المناقب، ج2، ص147.</ref><ref>الغدیر، ج3، ص57، 274.</ref><ref>علی فی الکتاب و السنة و الادب، ج4، ص69-70.</ref> [[حصین مشمت|حصین بن مُشمت]] از جمله صحابه‌ای است که پس از بیعت با [[رسول خدا(ص)]] آبی را به عنوان اقطاع از او دریافت کرد.<ref>. الاستیعاب، ج1، ص354.</ref><ref>الامکنة و المیاه، ج2، ص46.</ref> نیز محرز بن ورز بن عمران بن شعیب از محدثان است و به بنی‌حمان نسب می‌برد.<ref>. جمهرة انساب العرب، ص220</ref>
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7850
 | عنوان = بنی‌حمان
 | نویسنده = محمد اکبری کارمزدی
}}
*'''اخبار مکه''': الفاکهی (م. 279ق.)، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1414ق.

*'''الاستیعاب''': ابن عبدالبر (م. 463ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، 1412ق.

*'''الاشتقاق''': ابن درید (م. 321ق.)، به کوشش عبدالسلام، بیروت، دار الجیل، 1411ق.

*'''الاصابه''': ابن حجر العسقلانی (م. 852ق.)، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415ق.

*'''الاعلام''': الزرکلی (م. 1396ق.)، بیروت، دار العلم للملایین، 1997م.

*'''اعیان الشیعه''': سید محسن الامین (م. 1371ق.)، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعارف.

*'''الاغانی''': ابوالفرج الاصفهانی (م. 356ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1415ق.

*'''الاماکن''': محمد الحازمی (م. 584ق.).

*'''الامکنة و المیاه''': نصر بن عبدالرحمن الاسکندری (م. 561ق.)، ریاض، مرکز البحوث و الدراسات الاسلامیه، 1425ق.

*'''انساب الاشراف''': البلاذری (م. 279ق.)، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، 1417ق.

*'''الانساب''': عبدالکریم السمعانی (م. 562ق.) ، به کوشش عبدالرحمن، حیدرآباد، دائرة المعارف العثمانیه، 1382ق.

*'''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (م. 748ق.) ، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، 1410ق.

*'''جمهرة انساب العرب''': ابن حزم (م. 456ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1418ق.

*'''شفاء الغرام''': محمد الفاسی (م. 832ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.

*'''الصحاح''': الجوهری (م. 393ق.)، به کوشش العطار، بیروت، دار العلم للملایین، 1407ق.

*'''علی فی الکتاب و السنة و الادب''': حسین الشاکری، قم، مؤلف، 1418ق.

*'''الغدیر''': الامینی (م. 1390ق.)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1366ش.

*'''اللباب فی تهذیب الانساب''': ابن اثیر (م. 630ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر.

*'''مراصد الاطلاع''': صفی‌الدین عبدالمؤمن بغدادی (م. 739ق.)، بیروت، دار الجیل، 1412ق.

*'''معجم البلدان''': یاقوت الحموی (م. 626ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م.

*'''معجم قبائل العرب''': عمر کحّاله، بیروت، الرساله، 1405ق.

*'''مناقب آل ابی‌طالب''': ابن شهرآشوب (م. 588ق.)، به کوشش گروهی از اساتید نجف، نجف، المکتبة الحیدریه، 1376ق.
{{پایان}}
{{قبایل عرب}}

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]