در حال ویرایش بنی‌عدی بن کعب

| نام = بنی‌عدی

| تصویر =  

| اندازه تصویر =  

| نام کامل = بنی‌عدی بن کعب

| نسب = [[عدی بن کعب|عدی بن کعب بن لُؤَی]]

| محل حکومت =  

| مدت حکومت =  

| مکان قبیله = [[مکه]]، از کنار [[باب الصفا]] تا [[کوه صفا]]

| سرسلسله = عدی بن کعب بن لُؤَی

| اشخاص مهم = عدی بن کعب؛ [[عمر بن خطاب]]؛ [[نفیل بن عبدالعزی]]؛ [[معمر بن عبدالله|مُعَمّر بن عبدالله بن نَضله]]؛ [[عروة بن عبدالعزی|عُروة بن عبدالعزّی بن حرثان]]؛ [[عدی بن نضله|عدی بن نَضلة بن عبدالعزّی]]؛ [[واقد بن عبدالله تمیمی]]؛ [[زید بن خطاب|زید بن خطاب بن نفیل]]؛ [[عبدالله بن عمر]]؛ [[زید بن عمر]]؛ [[عبدالله بن مطیع]]؛ [[جعفر بن ادریس قزوینی]]؛ [[نعیم بن عبدالله نحام]]؛ [[حفصه بنت عمر]]؛ [[سعید بن زید |سعید بن زید بن عمرو بن نفیل]]؛ [[عبدالله بن حارث |عبدالله بن حارث بن عمرو]]؛ [[عبدالرحمن بن زید|عبدالرحمن بن زید بن خطّاب]]؛ [[نعمان بن عدی]]؛ [[سلیمان بن ابی‌حثمه]]؛ [[عبدالحمید بن عبدالرحمن|عبدالحمید بن عبدالرحمن بن زید بن خطاب]]  

| جمعیت =  

| جنگ‌ها =  

| شاخه‌ای از = [[قریش]]

| زیرشاخه‌ها =  

| مهم‌ترین اقدامات = بنای دیوار برابر [[حجرالاسود]] در بازسازیی [[کعبه]] قبل از [[بعثت]]

| مناصب مهم =  

| مذهب = [[شرک]]؛ [[اسلام]]

بنی‌عدی، خاندان [[عدی بن کعب|عدی]] بن کعب بن لُؤَی بودند.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص284؛ معجم قبائل العرب، ج2، ص766.</ref>  

قبایل و تیره‌هایی دیگر نیز از [[عرب عدنانی]] و [[عرب قحطانی|قحطانی]] با عنوان بنی‌عدی شناخته می‌شوند که [[بنی‌عدی بن عبدمناه]]، [[بنی‌عدی بن رباب]]، [[بنی‌عدی بن اخرم]]، [[بنی‌عدی بن اشرس]]، [[بنی‌عدی بن جناب]]، [[بنی‌عدی بن حارث]]، [[بنی‌عدی بن نجار]] و [[بنی‌عدی بن فزاره]] از آن جمله هستند.<ref>الانساب، ج9، ص251-257؛ معجم قبائل العرب، ج2، ص763-766.</ref>  

 

پدر عدی، کعب، نخستین کسی دانسته شده که مردم را در [[روز عروبه|روز عَروبه]] (نام پیشین روز جمعه در جاهلیت) گرد آورد و آن را «جمعه» نامید و در آن روز و در [[ایام حج]] خطبه خواند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص41؛ تاریخ یعقوبی، ج1، ص236.</ref>  

در منابع به محل خطابه وی در [[حج]] اشاره نشده است. کعب میان عرب منزلتی بس گران یافت؛ به گونه‌ای که از سوی [[قریش]]، سال درگذشت او تا هنگام [[عام الفیل]]، مبدا تاریخ قرار گرفت.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص41؛ تاریخ خلیفه، ص14؛ تاریخ طبری، ج2، ص391.</ref>  

 

نسب [[پیامبر(ص)]] از جانب جدّات مادری به [[عویج بن عدی]] می‌رسد<ref>السیرة النبویه، ج1، ص110؛ الطبقات، ج1، ص49؛ انساب الاشراف، ج1، ص532.</ref> زیرا [[آمنه بنت وهب]]، دختر برّه بنت عبدالعزی بن عثمان، و او دختر‌ ام‌حبیبه بنت اسد بن عبدالعزی؛ و‌ ام‌حبیبه دختر برّه بنت عوف بن عبید بن عویج بود.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص532.</ref>  

 

خانه‌های بنی‌عدی در [[روزگار جاهلیت]] از کنار [[باب الصفا]] که پس از [[اسلام]] [[باب بنی‌مخزوم]] خوانده شد، تا [[کوه صفا]] امتداد داشت. از این‌رو، به آن «[[باب بنی‌عدی بن کعب]]» نیز گفته می‌شد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص90؛ تاریخ مکة المشرفه، ج1، ص74.</ref>  

[[فاکهی]] گویا این نام‌گذاری را نپذیرفته؛ زیرا آن را از گمان‌های مکیان شمرده است.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص191.</ref> بر پایه گزارش فاکهی، [[قصی بن کلاب]] هنگام تعیین و وا‌گذاری بخش‌های گوناگون [[مکه]] به تیره‌های [[قریش]] «اسفل الثنیه» را به بنی‌عدی واگذار کرد.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج3، ص260.</ref>  

بنی‌عدی بعدها به سبب ستیز با [[بنی‌عبدشمس]] منازل خود نزدیک صفا را ترک کردند و به محله [[بنی‌سهم]] در شمال غربی مکه رفته، با آن‌ها هم‌پیمان شدند و شماری از منازل آن‌ها را خریدند.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص90.</ref>  

 

میان بنی‌عدی و بنی‌سهم، قرابت نسبی و پیمانی دو جانبه وجود داشت؛ اما در ستیزی که میان افرادی از این دو قبیله روی داد و به قتل یکی از عدویون انجامید، این پیمان از سوی بنی‌عدی فسخ شد.<ref>المنمق، ص266-267.</ref>  

بنی‌عدی همچنین بعدها سراهایی در [[مدینه]] داشتند. ابن‌شبه بابی به آن‌ها اختصاص داده است.<ref>تاریخ المدینه، ج1، ص247.</ref>  

خطاب پس از هم‌پیمانی با عامر وی را فرزند خود خواند و از آن پس به عامر بن خطاب شناخته می‌شد تا این که آیه ({{قلم رنگ|سبز|ادْعُوهُمْ لِآبائِهِمْ}}) ([[سوره احزاب]]/33، 5) نازل شد و عامر به نسب خود بازگشت.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص218؛ تاریخ دمشق، ج25، ص320.</ref> وی پیش از ورود پیامبر به خانه ارقم مخزومی مسلمان شد و همراه همسرش لیلی دختر ابی‌حثمه عدویه به [[حبشه]] هجرت کرد.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص217؛ الاستیعاب، ج2، ص790-791.</ref>  

 

در ستیز بنی‌عبدمناف با [[بنی‌عبدالدار]] بر تقسیم مناصب مکه به سال 35<ref>تاریخ خلیفه، ص16؛ تاریخ طبری، ج2، ص290.</ref> عام الفیل،<ref>المنمق، ص273؛ تاریخ طبری، ج2، ص289.</ref> بنی‌عدی و برخی از تیره‌های قریش در [[پیمان لعقة الدم]] (حلف الاحلاف)<ref>انساب الاشراف، ج1، ص56.</ref> به حمایت از بنی‌عبدالدار برخاستند.<ref>المنمق، ص33، 273-275؛ جمهرة انساب العرب، ص158.</ref> این پیمان از آن رو «لعقة الدم» نام گرفت که بنی‌عدی به بستن پیمان با خون اصرار کردند و حتی برخی از آن‌ها خون لیسیدند.<ref>المنمق، ص33، 190؛ جمهرة انساب العرب، ص158.</ref>  

در نبردهای قریش با قبایل دیگر و نیز ستیزهای درونی قریش در جاهلیت، سفارت قریش (نمایندگی در مذاکراتشان میان قبایل گوناگون)<ref>الاستیعاب، ج3، ص1145.</ref> بر عهده افرادی از بنی‌عدی از جمله عمر بن خطاب بود.<ref>اسد الغابه، ج3، ص643.</ref> نیز آورده‌اند که اگر داوری یا مفاخره‌ای رخ می‌داد، وی را به نمایندگی برمی‌گزیدند.<ref>اسد الغابه، ج3، ص643.</ref>  

همچنین نفیل بن عبدالعزی بن ریاح، جد عمر، در روزگار جاهلیت یکی از کاهنان و داوران قریش و از جمله کسانی بود که مردم برای رفع اختلافات به او رجوع می‌کردند.<ref>المحبر، ص133؛ المنمق، ص368.</ref>  

 

بنی‌عدی در بازسازیی کعبه (پنج سال پیش از [[بعثت]]) همراه بنی‌عبدالدار و بنی‌اسد بن عبدالعزّی مسؤولیت بنای دیوار برابر [[حجرالاسود]] (حد فاصل [[رکن شامی]] و [[رکن یمانی|یمانی]]) را بر عهده گرفتند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص195-196؛ انساب الاشراف، ج1، ص99؛ تاریخ طبری، ج2، ص288.</ref>  

 

معمر به سال هفتم ق. همراه [[جعفر بن ابی‌طالب]] به مدینه آمد؛ اما عروه و عدی پیش از بازگشت در حبشه درگذشتند.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص365؛ انساب الاشراف، ج1، ص217.</ref>  

معمّر که در [[حجة الوداع]] سر مبارک پیامبر(ص) را تراشید، یک روایت از او گزارش کرده است: «لا یحتکر الا خاطئ». وی در روزگار خلیفه دوم در حبشه درگذشت.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص216؛ الاستیعاب، ج3، ص1434.</ref>  

[[عدی بن نضله]] نخستین مسلمانی دانسته شده که در اسلام از او ارث بردند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص217؛ الاستیعاب، ج3، ص1061؛ ج4، ص1502.</ref>  

[[واقد بن عبدالله تمیمی]] از دیگر مسلمانان بود که پیش از ورود پیامبر(ص) به خانه ارقم مسلمان شد و در آغاز خلافت عمر (13ق.) درگذشت و نسلی باقی نگذاشت.<ref>الاستیعاب، ج4، ص1550؛ الطبقات، ج3، ص298.</ref>  

 

آورده‌اند که بنی‌عدی در [[غزوه بدر]] (2ق.) قریش را همراهی نکرد.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص619؛ تاریخ طبری، ج2، ص438؛ تاریخ الاسلام، ج2، ص51.</ref> بر پایه گزارشی، آن‌ها در سپاه قریش بودند؛ ولی در پی آگاهی از نجات کاروان تجاری مکه به ریاست [[ابوسفیان]] و اطمینان از سلامتی اموال تجاری‌شان، همراه [[بنی‌زهره]]، از تیره‌های قریش، از میانه راه (ثنیه لَفت) به مکه بازگشتند.<ref>المغازی، ج1، ص45؛ انساب الاشراف، ج1، ص291؛ سبل الهدی، ج4، ص29.</ref>  

 

بر پایه گزارشی، به سال هفتم ق. هم‌زمان با [[فتح خیبر]]، 70 تن از بنی‌عدی به صورت گروهی به مدینه هجرت کردند و مردی از آن‌ها در مکه باقی نماند.<ref>الاستیعاب، ج1، ص294؛ اسد الغابه، ج1، ص408.</ref>  

در مدینه نقشی برجسته از این تیره گزارش نشده و تنها بعضی از آن‌ها مانند عمر بن خطاب فرمانده سریه‌هایی چون تربه در [[شعبان]] سال ششم ق. بوده‌اند.<ref>المغازی، ج1، ص5؛ الطبقات، ج2، ص89.</ref>  

آورده‌اند که مَهجِع غلام سیاه پوست و یمنی عمر بن خطاب، نخستین فردی بود که در بدر به شهادت رسید.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص683؛ انساب الاشراف، ج1، ص296.</ref>  

 

==بنی‌عدی پس از رسول خدا==

برخی از بنی‌عدی همانند عمر بن خطاب در دوران خلافت ابوبکر، نقش محوری داشتند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص580-584؛ الرده، ص33-35.</ref> [[ابوبکر]] به سبب این خدمت، وی را جانشین خود کرد. عمر در روزگار خلافتش و هنگام تقسیم عطایا، بسیاری از تیره‌های قریش را بر بنی‌عدی مقدم داشت.<ref>الطبقات، ج3، ص224؛ تاریخ طبری، ج4، ص210.</ref>  

 

زید بن خطاب بن نفیل به سال 12ق. پرچم‌دار نبرد با [[مسیلمه کذاب]] در [[یمامه]] بود و در این نبرد کشته شد.<ref>الطبقات، ج3، ص354؛ تاریخ طبری، ج11، ص563؛ اسد الغابه، ج2، ص133.</ref>  

خارجة بن حذافة بن غانم عدوی که از جنگاوران قریش بود، همراه [[عمرو بن عاص]] در روزگار عمر، نقشی مهم در فتح [[مصر]] ایفا کرد.<ref>الاستیعاب، ج2، ص418.</ref> وی در حکومت عمرو بر مصر، منصب قضاوت آن‌جا را داشت و در سحرگاه 19 [[رمضان]] سال 40ق. امامت جماعت صبح را به نیابت از عمرو عاص بر عهده داشت و به اشتباه به دست فردی از [[خوارج]] به قتل رسید.<ref>الطبقات، ج7، ص344؛ الاستیعاب، ج2، ص418.</ref> از خارجه روایتی به نقل از رسول خدا(ص) در فضیلت نماز وتر وارد شده است.<ref>الطبقات، ج4، ص143.</ref>  

 

از نقش بنی‌عدی در دوران خلافت [[امام علی(ع)]] آگاهی چندان در دست نیست، جز این که در [[نبرد جمل]] به حمایت از اصحاب جمل برخاستند<ref>انساب الاشراف، ج11، ص294.</ref> و کشتگانی نیز دادند.<ref>الاستیعاب، ج4، ص1476.</ref>  

[[عبدالله بن عمر|عبدالله بن عمر بن خطاب]] در شمار قاعدین بود و از بیعت با امیرالمؤمنین(ع) خودداری نمود<ref>الاخبار الطوال، ص141.</ref> و در جنگ‌ها او را یاری نکرد و هنگام فوت از این بابت ابراز ندامت می‌کرد.<ref>الاستیعاب، ج3، ص951؛ اسد الغابه، ج3، ص238.</ref>  

برخی منابع به ستیز درون‌ قبیله‌ای میان طوایف بنی‌عدی، از جمله [[بنی‌عمر]]، [[بنی‌جهم]] و [[بنی‌مطیع]] در نیمه سده اول ق. و دوره حکمرانی [[مروان بن حکم]] (42-49ق.) بر مدینه اشاره کرده‌اند.<ref>المنمق، ص13، 294-324؛ انساب الاشراف، ج10، ص487؛ تاریخ ابن‌خلدون، ج3، ص6.</ref>  

[[زید بن عمر|زید بن عمر بن خطاب]] که بعضی مادرش را‌ ام‌کلثوم دختر امیرالمؤمنین(ع) دانسته‌اند، در این ستیز همراه مادرش کشته شد.<ref>المنمق، ص310؛ الاستیعاب، ج1، ص124.</ref> علت این حادثه، باور خرافی خوله همسر ابوجهم بن حذافه بود که می‌پنداشت برای درمان پادرد خود و باطل کردن جادوی کنیز همسرش به نام زجاجه، باید پاهایش را با مغز او چرب کند و شوهرش را نیز به این کار متقاعد کرد. اعتراض و مراجعه فرزندان زجاجه به سرشناسان بنی‌عدی چون عبدالله بن عمر و [[عبدالله بن مطیع]]، به اختلاف میان آن‌ها در این زمینه و سرانجام درگیری و ستیز و خونریزی انجامید.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص486؛ المنمق، ص296؛ جمهرة انساب العرب، ص157.</ref>  

 

در رخداد حرّه به سال 63ق. در حمله لشکر [[یزید]] به مدینه و کشتار مردم آن شهر، گروهی از بنی‌عدی نیز به دست شامیان به قتل رسیدند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص151.</ref>  

 

به سال 545ق. در دوران خلافت الفائز فاطمی، جماعتی از بنی‌عدی به مصر مهاجرت کردند و مورد استقبال صالح طلائع بن رزّیک وزیر فاطمیان قرار گرفتند و در برلّس، از مناطق ساحلی غرب مصر، سکنا یافتند.<ref>صبح الاعشی، ج1، ص407؛ معجم قبائل العرب، ج2، ص766.</ref> برخی از بنی‌عدی نیز در [[قزوین]] ساکن بودند که گویا در رویداد فتوحات و یا پس از آن بدان‌جا رفته‌اند. [[جعفر بن ادریس قزوینی]] که حدود 30 سال امام الحرمین بود، از آن جمله است.<ref>التدوین فی اخبار قزوین، ج1، ص170؛ ج2، ص375؛ ضیافة الاخوان، ص136.</ref>  

زید بن عمرو بن نفیل از حنفا بود.<ref>البدایة و النهایه، ج2، ص238؛ السیرة النبویه، ج1، ص225.</ref>  

 

[[نعیم بن عبدالله نحام]] از دیگر چهره‌های عدوی است که او را دهمین مسلمان دانسته و درباره لقبش روایتی را به رسول خدا(ص) نسبت داده‌اند.<ref>الاستیعاب، ج4، ص1508؛ اسد الغابه، ج4، ص570.</ref>  

بنی‌عدی نعیم را به سبب حمایت‌هایش درباره بیوه زنان این تیره، در عقیده‌اش آزاد نهادند و از وی خواستند که در [[مکه]] بماند تا این که به سال هفتم ق.<ref>اسد الغابه، ج4، ص570.</ref> یا پس از [[صلح حدیبیه]] (6ق.) به مدینه هجرت کرد.<ref>اسد الغابه، ج4، ص570؛ تاریخ الاسلام، ج3، ص101.</ref> بیشتر منابع وی را از کشته شدگان اجنادین شام در سال 13ق.<ref>تاریخ طبری، ج3، ص418؛ تاریخ الاسلام، ج3، ص101.</ref> و برخی در [[رجب]] سال 13ق. در [[یرموک]] دانسته‌اند.<ref>الطبقات، ج4، ص103؛ الاستیعاب، ج4، ص1508.</ref>  

 

عمر بن خطاب تا پیش از مسلمان شدن، از سرسخت‌ترین دشمنان رسول خدا(ص) بود<ref>اسد الغابه، ج3، ص644؛ تاریخ الاسلام، ج1، ص177.</ref> و حتی از سوی قریش مامور قتل او شد.<ref>سیره ابن‌اسحق، ج2، ص160؛ السیرة النبویه، ج1، ص343، 348؛ تاریخ دمشق، ج44، ص36.</ref> اما در پرتو آیاتی از [[قرآن]]، اسلام آورد.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص345؛ انساب الاشراف، ج10، ص288؛ اسد الغابه، ج3، ص645.</ref>  

 

[[حفصه بنت عمر|حفصه]] دختر عمر بن خطاب که نخست در نکاح خنیس بن حذافه سهمی قرار داشت، پس از مرگ خنیس به نکاح رسول خدا(ص) درآمد.<ref>الاستیعاب، ج3، ص889؛ اسد الغابه، ج1، ص40؛ تاریخ طبری، ج2، ص499.</ref> مادر وی و عبدالله، زینب بنت مظعون جمحی بود.<ref>الاستیعاب، ج4، ص1811؛ اسد الغابه، ج6، ص65.</ref>  

 

عبدالله بن عمر در کودکی و هم‌زمان با پدر اسلام آورد. پیش از پدر به مدینه هجرت کرد و جز دو [[نبرد بدر|نبرد بَدر]] و [[نبرد احد|اُحد]] که به دلیل سن کم در آن‌ها اجازه شرکت نیافت، در بیشتر غزوه‌ها حضور داشت.<ref>الاستیعاب، ج3، ص950؛ اسد الغابه، ج3، ص236.</ref>  

بعدها او به فقه و حدیث به ویژه در زمینه [[مناسک حج]] مشغول شد.<ref>الاستیعاب، ج3، ص950-951.</ref>  

بر پایه این گزارش و با توجه به خبری که وی را هنگام عزیمت پیامبر(ص) به اُحد 14 ساله یاد کرده،<ref>الاستیعاب، ج3، ص950؛ الطبقات، ج4، ص106.</ref> به سال سوم بعثت زاده شده است. او از چهره‌های برجسته فقه و حدیث اهل سنت است.<ref>اسد الغابه، ج3، ص236-238؛ تاریخ الاسلام، ج5، ص462.</ref>  

 

سعید بن زید بن عمرو بن نفیل، برادر زن و شوهر خواهر عمر بن خطاب که با همسرش [[فاطمه بنت خطاب]] پیش از ورود پیامبر به خانه ارقم مسلمان شده و بدان سبب مورد ضرب و شتم عمر نیز قرار گرفته بود، زمینه‌ساز اسلام آوردن وی شدند.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص288؛ اسد الغابه، ج3، ص235؛ الاستیعاب، ج2، ص614-615.</ref>  

سعید به سبب ماموریتی که از سوی رسول خدا(ص) با [[طلحه]] به [[شام]] رفته بود، در بدر حضور نداشت؛ اما در بیشتر نبردهای اسلام شرکت یافت.<ref>الاستیعاب، ج2، ص615؛ البدایة و النهایه، ج8، ص57.</ref>  

بر پایه برخی از گزارش‌ها، سعید به سال 51 یا 52ق. در وادی عقیق مدینه<ref>انساب الاشراف، ج10، ص472؛ الاستیعاب، ج2، ص620.</ref> و بر پایه برخی نقل‌های دیگر، در [[کوفه]] درگذشت.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص473؛الطبقات، ج3، ص294.</ref>  

برخی منابع اهل سنت وی را از [[عشره مبشّره]] دانسته‌اند.<ref>اسد الغابه، ج2، ص143؛ الاصابه، ج1، ص24.</ref>  

 

در دوران خلافت عبدالله بن زبیر، کنارش ماند تا این‌که به سال 73ق.<ref>تاریخ ابن‌خلدون، ج3، ص51؛ الاستیعاب، ج13، ص995؛ الاصابه، ج5، ص22.</ref> در محاصره [[حجاج بن یوسف ثقفی]] همراه با فرزند زبیر، ضمن مبارزه و رجزخوانی کنار [[کعبه]] کشته شد.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص481-482؛ الاستیعاب، ج3، ص994.</ref>  

 

عبدالله بن حارث بن عمرو و عبدالرحمن بن زید بن خطّاب، برادرزاده و داماد عمر و نوه دختری ابولبابة بن عبدالمنذر، هر دو را پس از ولادت پیامبر(ص) متبرک کرد و کامشان را برداشت.<ref>الاستیعاب، ج2، ص833-884؛ اسد الغابه، ج3، ص102، 346؛ الاصابه، ج5، ص8، 29.</ref>  

عبدالرحمن به سال 63ق. از سوی [[یزید بن معاویه]] مدتی حکمران مکه شد<ref>الاعلام، ج3، ص307.</ref> اما پس از حرکت عبدالله بن زبیر و ناتوانی عبدالرحمن در مهار وی، برکنار گشت.<ref>الطبقات، ج5، ص38.</ref>  

 

بنی‌عدی در دوران خلافت عمر بن خطاب، به برخی از مناصب دست یافتند؛ از جمله نعمان بن عدی کارگزار وی در منطقه میسان از سرزمین‌های بصره شد؛ ولی به سبب سرودن اشعاری غنایی و مبتذل برکنار گشت.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص366؛ الطبقات، ج4، ص104.</ref>  

شفاء دختر عبدالله عاقله زنی بود که از سوی خلیفه به عنوان محتسب بازار مدینه منصوب شد و مورد عنایت وی بود.<ref>تاریخ دمشق، ج22، ص216؛ جمهرة انساب العرب، ص150؛ تخریج الدلالات السمعیه، ص74.</ref> پسرش [[سلیمان بن ابی‌حثمه]] در مسجد مدینه در روزگار عمر، امامت [[نماز تراویح]] را بر زنان و در روزگار [[عثمان]] بر مردان و زنان بر عهده داشت و برخی نیز مقام مادرش، محتسبی بازار مدینه، را برای وی یاد کرده‌اند.<ref>تاریخ دمشق، ج22، ص215-220.</ref>  

عبدالحمید بن عبدالرحمن بن زید بن خطاب به سال 99ق. از سوی [[عمر بن عبدالعزیز]] که خود از جانب مادر نواده عمر بن خطاب و از بنی‌عدی بود،<ref>انساب الاشراف، ج12، ص382؛ الطبقات، ج5، ص263.</ref> ولایت کوفه را عهده‌دار شد.<ref>انساب الاشراف، ج8، ص127؛ تجارب الامم، ج2، ص461؛ الطبقات، ج5، ص263.</ref>  

 

[[هارون الرشید]] به رغم شکایت مردم از برخی از اینان اصرار داشت که کارگزاری از نسل عمر بن خطاب داشته باشد.<ref>جمهرة انساب العرب، ص150-155.</ref>  

 

* '''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری (م. 310ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی.

* '''سیره ابن‌اسحق (السیر و المغازی)''': ابن‌اسحق (م. 151ق.)، به کوشش محمد حمید الله‏، معهد الدراسات و الابحاث.