در حال ویرایش بنی‌قریظه (بخش)

==پیمان‌شکنی بنی‌قریظه در غزوه خندق==

در سال پنجم ق. پس از توطئه بنی‌نضیر و [[قریش]] برای متحد کردن قبایل در برابر پیامبر(ص)، [[حیی بن اخطب]]، رئیس بنی‌نضیر، برای شوراندن بنی‌قریظه از درون [[مدینه]] بر ضد مسلمانان نزد آن‌ها رفت.<ref>المغازی، ج2، ص454؛ تاریخ طبری، ج2، ص225.</ref> وی نخست با [[غزال بن سموال|غزال بن سَمْوال]]، از بزرگان بنی‌قریظه<ref>المغازی، ج2، ص455.</ref> و پس از او با [[کعب بن اسد]]، رئیس بنی‌قریظه، برای پیمان‌شکنی با پیامبر گفت‌وگو کرد که نتیجه‏‌ای نداشت.<ref>المغازی، ج2، ص458؛ دلائل النبوه، ج3، ص428.</ref>

اما با اصرار حیی و دادن تضمین وی به بنی‌قریظه و پیشنهاد دادن به آن‌ها برای گرفتن گروگان از قریش و [[غطفان|غَطفان]]، از قبایل شرکت کننده در [[جنگ احزاب|احزاب]]، موجب شد تا کعب که گویا تا پیش از این از تبعات پیمان‌شکنی آگاه بود، عهدنامه خود با رسول خدا را نقض کند.<ref>المغازی، ج2، ص457؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص51-52؛ دلائل النبوه، ج3، ص401.</ref>

پیامبر(ص) پس از دریافت گزارش نقض عهد آنان، [[سعد بن معاذ اوسی|سعد بن معاذ اوسی]]، از هم‌پیمانان پیشین بنی‌قریظه، را همراه کسانی نزد کعب فرستاد تا آن‌ها را به پایبندی به عهدشان وادارد؛ اما نمایندگان رسول خدا با دشنام یهود به پیامبر و خود او روبه‌رو شدند.<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج3، ص706؛ دلائل النبوه، ج3، ص403.</ref> از این‌رو، خیانت بنی‌قریظه بر او آشکار شد.

===تطبیق برخی از آیات بر بنی‌قریظه===

مفسران آیاتی را از باب تطبیق، ناظر بر پیمان‌شکنی آن‌ها و پشتیبانی از احزاب دانسته‌اند. آیه 101 سوره بقره<ref>غرر التبیان، ص208.</ref> و «[[اهل کتاب]]»<ref>جامع البیان، ج2، ص180؛ مجمع البیان، ج8، ص551؛ تفسیر ابن کثیر، ج3، ص486.</ref> در آیه 26 [[سوره احزاب]]، و «جُنود» در آیه 9 سوره احزاب از آن جمله هستند. نیز کلمه «اسفل» در آیه 10 سوره احزاب: {{قلم رنگ|سبز|﴿اِذْ جاؤُکُمْ مِنْ فَوْقِکُمْ وَ مِنْ اَسْفَلَ مِنْکُمْ...﴾}} را اشاره به جایی دانسته‌اند که بنی‌قریظه از آن جا وارد شدند.<ref>تفسیر قمی، ج2، ص188.</ref>

برخی مفسران دیگر کلمه «فوق» را وادی‌ای در شرق مدینه می‏‌دانند که بنا بود قبایل بنی‌قریظه، بنی‌نضیر و غطفان از آن‌جا به مسلمانان حمله کنند.<ref>جامع البیان، ج21، ص159؛ مجمع البیان، ج8، ص124.</ref>

بنی‌قریظه پس از پیمان‏شکنی، برای تقویت سپاه احزاب، محموله‌‏ای شامل 20 بار شتر آذوقه برای [[مشرکان]] فرستادند که در مسیر، برخی از [[انصار]] آن را مصادره کردند و نزد پیامبر(ص) آوردند.<ref>السیرة الحلبیه، ج2، ص647.</ref> برخی مفسران<ref>غرر التبیان، ص228.</ref> آیه 117 [[سوره آل‌عمران]]: {{قلم رنگ|سبز|﴿مَثَلُ ما یُنْفِقُونَ فی هذِهِ الْحَیاةِ الدُّنْیا کَمَثَلِ ریحٍ فیها صِرٌّ اَصابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ...﴾}} را بر بنی‌قریظه و دیگر قبایل شرکت کننده در سپاه احزاب تطبیق کرده‌‏اند؛

===شبیخون بر مسلمانان===

از دیگر کارهای بنی‌قریظه، شبیخون زدن آنان<ref>المغازی، ج2، ص462.</ref> به برخی از سرزمین‌های مسلمان‌نشین مدینه در نزدیکی سکونت‌گاه‌های یهود بود که افزون بر ایجاد خلل در رفت و آمد مسلمانان، هراس زنان و کودکان را در پی داشت.<ref>المغازی، ج2، ص451، 474.</ref>

تهاجم به [[کوشک رفاعه]] که به قتل یکی از یهود به دست [[صفیه بنت عبدالمطلب|صفیه]] دختر [[عبدالمطلب]] انجامید، از آن جمله است.<ref>المغازی، ج2، ص462-463.</ref> چنین کارهایی موجب شد تا پیامبر برای خنثی‌سازی هجوم آن‌ها، دو گروه 200 نفری و 300 نفری را به فرماندهی [[سلمة بن اسلم]] و [[زید بن حارثه]]، برای پاسداری از شهر مامور کند.<ref>الطبقات، ج2، ص51؛ المغازی، ج2، ص460.</ref>

این تدبیر موجب تضعیف سپاه مدافع خندق شد.<ref>الطبقات، ج2، ص51-52؛ المغازی، ج2، ص459-461.</ref> برپایه گزارشی، بنی‌قریظه برای تهاجم شبانه به مدینه، از مشرکان تقاضای 200 جنگجو کرده بودند که مشرکان آن را نپذیرفتند.<ref>الطبقات، ج2، ص53.</ref>