در حال ویرایش بنی‌قینقاع (بخش)

==غزوه بنی‌قینقاع==

بنی‌قینقاع پس از [[نبرد بدر]] (2ق.) موقعیت پیامبر را که در برابر مخالفانش محکم‌تر شده بود، برنمی‌تابیدند. این سبب شد که آن‌ها رفتارهایی از خود نشان دهند که حاکی از پیمان‌شکنی بود.<ref>المغازی، ج1، ص176.</ref> به‌نظر می‌رسد بنی‌قینقاع با تکیه بر پشتوانه تاریخی خود در روابطشان با [[قبیله خزرج]]، موقعیت پیامبر را ضعیف‌تر از موقعیت خویش ارزیابی می‌کردند.

===احتمال پیمان‌شکنی===

احتمال پیمان‌شکنی بنی‌قینقاع، پیامبر را بر آن داشت تا آن‌ها را در بازارشان گرد آورد و با یادآوری علم آن‌ها به [[نبوت]] خود<ref>المغازی، ج1، ص176؛ انساب الاشراف، ج1، ص371.</ref>از آنان بخواهد که به پیمان خویش وفادار مانند و از سرنوشت [[مشرکان قریش]] در بدر عبرت گیرند. در برابر، آن‌ها در خطاب به رسول خدا، خود را غیر قابل مقایسه با [[مکیان]] دانستند و خویشتن را جنگجویانی خواندند که توانشان تنها با نبرد شناخته خواهد شد.<ref>الطبقات، ج2، ص28-29؛ الثقات، ج1، ص209؛ تاریخ الاسلام، ج2، ص146.</ref>

===توان نظامی===
آماری که از جنگجویان بنی‌قینقاع گزارش شده، از توان چشمگیر آنان حکایت دارد. برخی منابع جنگجویان آن‌ها را 700 تن دانسته‌اند که 400 تن از آن‌ها زره‌پوش بودند.<ref>المغازی، ج1، ص177.</ref>در گزارشی، بنی‌قینقاع از شجاع‌ترین یهودیان به‌شمار می‌آمدند.<ref>المغازی، ج1، ص177-178؛ عیون الاثر، ج1، ص344؛ الصحیح من سیرة النبی، ج6، ص58.</ref>

===علت وقوع===

برخی منابع از سخنان پیامبر با بنی‌قینقاع پس از پیمان‌شکنی آن‌ها اشاره دارند؛ اما از حادثه‌ای که به پیمان‌شکنی یهود بنی‌قینقاع انجامید، گزارشی نداده‌اند.<ref>المغازی، ج1، ص176؛ انساب الاشراف، ج1، ص371-372.</ref>

بر پایه گزارشی، آن‌ها خون مسلمانی را در بازار بنی‌قینقاع ریختند که به دفاع از زن مسلمانی برخاسته بود که مورد آزار و تمسخر یهود قرار داشت.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص561؛ تاریخ الاسلام، ج2، ص146.</ref>پس از آن، بنی‌قینقاع برخلاف مفاد عهدنامه که آن‌ها را ملزم به پذیرش داوری پیامبر کرده بود،<ref>السیرة النبویه، ج2، ص349-350؛ عیون الاثر، ج1، ص228.</ref> در قلعه‌های خود سنگر گرفتند.<ref>المغازی، ج1، ص177؛ انساب الاشراف، ج1، ص372.</ref>

===شروع و نتیجه نبرد===

به گزارشی، پس از نزول آیه 58 [[سوره انفال]] پیامبر برای نبرد با ایشان، قلعه‌های آن‌ها را در نیمه [[شوال]] سال دوم ق.‌ اندکی پس از پیروزی بدر، در محاصره گرفت.<ref>المغازی، ج1، ص177-180؛ تاریخ طبری، ج2، ص479-480.</ref>

بنی‌قینقاع پس از 15 روز محاصره و بدون هیچ شرطی تسلیم شدند. در مدت محاصره، هیچ برخورد نظامی از سوی بنی‌قینقاع صورت نگرفت. به‌نظر می‌رسد که آنان بسیار زود از حمایت هم‌پیمان خود، [[عبدالله بن ابی|عبدالله بن ابیّ خزرجی]]، ناامید شدند. پیامبر یکی از [[انصار]] را مامور بستن دستان مردان بنی‌قینقاع کرد. عبدالله بن ابیّ که به رغم وعده خود نتوانسته بود از آنان حمایت کند، خواست تا کوتاهی خود را با حفظ مال و جانشان جبران کند. از این‌رو، شتابان خود را به پیامبر رسانید و مجدّانه از وی خواست از آن‌ها درگذرد. پیامبر که آثار خشم در چهره‌اش نمایان بود، برخلاف میل خود از کشتن آن‌ها چشم پوشید و به آن‌ها سه روز مهلت داد تا [[مدینه]] را ترک کنند و [[عبادة بن صامت]] را مامور تبعید آن‌ها از مدینه کرد. البته بنا شد که اموال خود را تحویل دهند.<ref>المغازی، ج1، ص177-180؛ امتاع الاسماع، ج9، ص293.</ref>

عبدالله بن ابیّ که احساس کرد می‌تواند با درخواست خود حکم تبعید آن‌ها را نیز لغو کند، به سوی خانه پیامبر رفت؛ اما با مخالفت [[عویم بن ساعده خزرجی|عُویم بن ساعده خزرجی]] روبه‌رو شد. اصرار ابن ابیّ به درگیری و زخمی شدنش انجامید. آن‌گاه بنی‌قینقاع با درک موقعیت، در ترک مدینه مصمم شدند.<ref>المغازی، ج1، ص176-180؛ الطبقات، ج2، ص29؛ تاریخ طبری، ج2، ص479-480.</ref>

برخی روایت‌های تفسیری از نزول آیات 51-52 سوره مائده در شان عبدالله بن ابیّ و نقش وی در نبرد بنی‌قینقاع حکایت دارند.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص563.</ref>

===غنیمت‌ها===

درباره غنیمت‌های بنی‌قینقاع جزئیات فراوان گزارش نشده است. برخی گزارش‌ها حکایت دارند که پیامبر از دارایی‌های منقولشان تنها تجهیزات رزمی را به غنیمت گرفت و پس از کنار نهادن خمس غنایم، آن‌ها را میان مسلمانان بخش کرد و چند شمشیر، زره، نیزه و کمان برای خود برداشت.<ref>الطبقات، ج1، ص486-489؛ ترکة النبی، ص102؛ تاریخ طبری، ج2، ص481.</ref>

===مکان تبعید===

بنی‌قینقاع پس از تبعید در مسیر حرکت به شمال، نخست به [[وادی القری]] در شمال مدینه در مسیر [[شام]] و سپس به سوی شام رفتند و آن‌جا در منطقه اَذرِعات مستقر شدند.<ref>المغازی، ج1، ص180؛ تاریخ الاسلام، ج2، ص148، 355.</ref>