در حال ویرایش تربت

'''تربت''' امام حسین(ع)، خاکی است که از اطراف [[قبر امام حسین(ع)]] برداشته می‌شود. محدوده برداشتن آن از ۲۰ ذراع تا ۵ فرسنگ گفته شده است. فقیهان [[شیعه]] خوردن آن را به اندازه کم به نیت شفا جایز و حفظ احترام آن را واجب دانسته‌اند. روایات، آن را ایمن‌بخش و شفادهنده معرفی کرده‌اند. از این تربت برای ساخت تسبیح، سجده‌گاه، برداشتن کام نوزاد و دفن همراه میت استفاده می‌شود.

تربت از اطراف قبر امام حسین(ع) برداشته می‌شود. در روایات درباره محدوده برداشتن تربت، فاصله‌های گوناگون از قبر امام حسین(ع) ذکر شده است؛ مانند ۲۰ ذراع<ref>مصباح المتهجد، ج۲، ص۷۳۲. کامل الزیارات، ص۱۱۲.</ref>، ۱ میل (۱۸۰۰متر)،<ref>وسائل الشيعه، ج ۱۴، ص ۵۱۳. کامل الزیارات، ص۲۷۵.</ref> و ۵ فرسنگ.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۵۷۹.</ref> برخی از فقیهان معتقدند همه روایات درست است؛ با این توضیح که هر چه خاک، به قبر امام حسین(ع) نزدیک‌تر باشد ارزش و کارایی آن بیشتر است.<ref>مسالک الافهام، ج۱۲، ص۶۸.</ref>

فقیهان شیعه حفظ احترام تربت را لازم و بى‌احترامى به آن را مانند نجس کردن<ref>العروة الوثقی، ج۱، ص۹۱؛ مختلف الشیعه، ج۱، ص۲۶۷.</ref> و انداختن آن در جایی که بی‌احترامی باشد حرام دانسته‌اند. اگر در جایی مانند چاهی بیافتد که به آن بی‌احترامی باشد و امکان بیرون آوردن آن نباشد، فقیهان تعطیل کردن چاه را در صورت امکان واجب دانسته‌اند.<ref>احکام فقهی سفر زیارتی عتبات، ج۱، ص۵۸.</ref>

فقیهان شیعه سجده بر تربت را در حال [[نماز]] مستحب دانسته‌اند.<ref>وسائل الشيعة، ج‏5، ص365؛ هداية الأمة، ج2، ص237؛ العروة الوثقى، ج ۲، ص۵۹۳؛ توضيح المسائل امام خمینی، م ١٠٨٣.</ref>  در برخی روایات گفته شده سجده بر تربت، حجاب‌های هفتگانه را کناره زده<ref>بحار الأنوار، ج٨٢، ص١۵٣ و ٣٣۴.</ref> و تا زمین هفتم را نورانی می‌کند.<ref>من لا يحضره الفقيه، ج ١، ص ٢۶٨.</ref> [[امام صادق(ع)]]، جز بر تربت امام حسين(ع)، سجده نمى‌كرد.<ref>وسائل الشیعه، ج۵، ص۳۶۶؛ بحارالأنوار، ج٨٢، ص١۵٨.</ref> وی كيسه و دستمال زردى داشت كه در آن، تربت امام حسین(ع) نگه می‌داشت. هنگام نماز كه مى‌شد، همان را در جایگاه سجودش مى‌ريخت و بر آن سجده مى‌كرد.<ref>مصباح المتهجد ج‏2، ص733؛ الدعوات، ص188.</ref>

درباره تاریخچه تسبیح تربت گفته شده پس از آنكه [[پيامبر(ص)]] تسبیحات معروف را به [[حضرت فاطمه(س)]] آموخت، او براى شمارش آن‌ها، تسبيحى از نخ پشمين ساخت که به تعداد تکبیرها گره داشت، پس از شهادت [[حمزة بن عبدالمطلب]]، حضرت فاطمه(س) با خاک قبر او مهره‌هایی ساخت و به نخ کشید و با آن تسبيحات را مى‌گفت. مردم پس از آن همين گونه عمل كردند، هنگامی که امام حسين(ع) به شهادت رسيد، به خاطر ارزش بسیار تربت او، اين كار درباره تربت قبر او انجام گرفت.<ref>كتاب المزار، ص۱۵۰؛ بحار الأنوار، ج ٨٢، ص٣٣٣ و ٣۴١.</ref>

===ایمن‌بخشی===

در [[فقه]] شیعه، خوردن هر گونه خاكى حرام دانسته شده، به جز تربت [[امام حسین(ع)]] كه خوردن اندكى از آن (بنابر روایتی به اندازه یک عدس<ref>بررسی تحلیلی احکام تربت حسینی، ص ۷۵</ref>) به نيّت شفا گرفتن جايز است.<ref>مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج۱۵، ص۱۶۵؛ توضيح المسائل امام خمینی، م ٢۶٢٨.</ref>

 

*'''خواندن دعای مأثور هنگام برداشتن تربت'''

 

:این دعا{{یادداشت| اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ الْمَلَكِ الَّذِي قَبَضَهَا وَ بِحَقِّ الْمَلَكِ الَّذِي خَزَنَهَا وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ الْوَصِيِّ الَّذِي حَلَّ فِيهَا أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَهُ شِفَاءً مِنْ كُلِّ دَاءٍ وَ أَمَاناً مِنْ كُلِّ خَوْفٍ وَ حِفْظاً مِنْ كُلِّ سُوء.}} به منزله اجازه خواستن شمرده شده<ref>مصباح المتهجد، ج۲، 734؛ الدعوات للراوندي، ص186 ح515.</ref> و اگر خوانده نشود نزدیک است خوردن تربت سودی نداشته باشد.<ref>کتاب المزار، ص۱۴۷؛ مصباح المتهجّد، ج۲، ص734 ح 825، الدعوات للراوندي، ص186.</ref>

 

*'''خواندن سوره قدر'''

 

 

*'''شناخت قدر و جایگاه امام حسین(ع)'''

 

:امام صادق(ع) شرط شفا یافتن بیمار توسط تربت را شناخت ارزش و جایگاه امام حسین(ع) دانسته است.<ref>کتاب المزار، ص۱۴۳؛ الدعوات للراوندی، ص185.</ref>

 

*'''بوسه بر تربت و گذاشتن آن بر چشم و کشیدن آن بر بقیه بدن'''<ref>الأمالي للطوسي، ص318.</ref>

*'''خواندن دعای مأثور پیش از خوردن تربت'''

 

:در این دعا{{یادداشت|بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذِهِ التُّرْبَةِ الطَّاهِرَةِ وَ بِحَقِّ الْبُقْعَةِ الطَّيِّبَةِ وَ بِحَقِّ الْوَصِيِّ الَّذِي تُوَارِيهِ وَ بِحَقِّ جَدِّهِ وَ أَبِيهِ وَ أُمِّهِ وَ أَخِيهِ وَ الْمَلَائِكَةِ الَّذِينَ يَحُفُّونَ بِهِ وَ الْمَلَائِكَةِ الْعُكُوفِ عَلَى قَبْرِ وَلِيِّكَ يَنْتَظِرُونَ نَصْرَهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ اجْعَلْ لِي فِيهِ شِفَاءً مِنْ كُلِّ دَاءٍ وَ أَمَاناً مِنْ كُلِّ خَوْفٍ وَ عِزّاً مِنْ كُلِّ ذُلٍّ وَ أَوْسِعْ بِهِ عَلَيَّ فِي رِزْقِي وَ أَصِحَّ بِهِ جِسْمِي.}} درخواست‌کننده شفا نخست خدا را به تربت امام حسین(ع)، بقعه وی و موارد دیگر سوگند داده و از خدا می‌خواهد در آن، شفا، روزی و سلامتی قرار دهد.<ref>الكافي، ج4، ص589.</ref>

 

*'''نوشیدن آب و خواندن دعا پس از خوردن تربت'''

 

[[پرونده:به رنگ خون شدن تربت.jpg|150px|thumb|left|تربتی که در موزه حرم امام حسین(ع) در عاشورای ۱۴۳۴ق به رنگ خون درآمد.]]

در آستانه ظهر عاشوراى١۴٣۴ق در موزه [[حرم امام حسين(ع)]] مقدارى از تربت امام حسین(ع) که در موزه به نمايش گذاشته شده بود، به رنگ خون در آمد و اين سرخى تا روز سيزدهم ادامه داشت. اين تربت از جمع آورى و آمیختن چند مورد خاک كه متعلق به قبر امام حسين(ع) بودند و نزد افرادى مورد اعتماد از شهر كربلا به صورت موروثى محافظت مى‌شدند، به دست آمده بود. اين تربت در هنگام [[مقتل]]‌‌خوانى در حرم به رنگ خون تازه درآمد.<ref>مقاله اعجاز تربت حسینی در عاشورای سال 91،فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص165.</ref> خبرنگاران، شماری از نمایندگان پارلمان [[عراق]] و معاون نخست‌وزیر وقت عراق در امور انرژی از این رویداد دیدن کردند.<ref>[http://www.non14.net/38614 اطلاع نائب رئيس الوزراء على مشهد تغيير لون التربة، خبرگزاری وکالة نون الخبریة]</ref> این رویداد توسط شبكه تلوزیونی كربلا با مديريت تولیت حرم امام حسین(ع)، به صورت زنده پخش شد.<ref>مقاله اعجاز تربت حسینی در عاشورای سال 91،فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص165.</ref>

کتاب تربة الحسين وتحولها الى دم عبيط في يوم عاشوراء، سال  ۱۴۳۵ق، یک سال پس از رویداد سرخ شدن تربت، توسط منشورات حسينية ديار الطف، در [[کربلا]] به چاپ رسید. این کتاب نوشته سید علی شهرستانی بوده و در آن با اشاره به قضیه سرخ شدن تربت در زمان [[ام سلمه]] همسر [[پیامبر(ص)]] به تکرار آن در زمان‌های دیگر استدلال شده است.<ref>[http://www.non14.net/42757 كتاب عن تربة الحسين وتحولها يصدر في كربلاء، خبرگزاری وکالة نون الخبریة]</ref>

[[Category:مستحبات نماز]]