در حال ویرایش ترتیب

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
'''ترتیب''' به معنی انجام دادن هر یک از [[واجبات حج]] در جای خود می‌باشد.
'''ترتیب''' به معنی انجام دادن هر یک از واجبات حج در جای خود می‌باشد.


ترتیب در افعال دینی مرکب، خصوصا [[عبادات]]، شرط صحت است؛ مانند طهارت برای نماز. در بسیاری از [[مناسک حج]] نیز این مفهوم وجود دارد و عدم رعایت آن می‌تواند صحت فعل را خدشه‌دار کند.
ترتیب در افعال دینی مرکب، خصوصا عبادات، شرط صحت است؛ مانند طهارت برای نماز. در بسیاری از مناسک حج نیز این مفهوم وجود دارد و عدم رعایت آن می‌تواند صحت فعل را خدشه‌دار کند.


رعایت ترتیب، در بخش‌های کلی‌تر و اصلی‌تر حج مانند ترتیب بین [[حج تمتع]] و [[حج عمره|عمره]]، ترتیب بین اداء [[کفارات حج]] و غیره نیز لازم است.
رعایت ترتیب، در بخش‌های کلی‌تر و اصلی‌تر حج مانند ترتیب بین حج تمتع و عمره، ترتیب بین اداء کفارات حج و غیره نیز لازم است.


==واژه‌شناسی==
==واژه‌شناسی==
خط ۱۱: خط ۱۱:
==اهمیت ترتیب==
==اهمیت ترتیب==


در شریعت اسلامی، ترتیب در بسیاری از اعمال مرکّب به ویژه [[عبادات]]، شرط صحت رفتار قلمداد شده است؛ همچون: [[وضو]]، <ref>المجموع، ج1، ص447؛ بدایة المجتهد، ج1، ص18؛ فتح العزیز، ج2، ص290.</ref> [[غسل]]، <ref>تحریر الاحکام، ج1، ص93؛ جواهر الکلام، ج3، ص85.</ref> [[تیمم]] <ref>النهایه، ص50؛ المعتبر، ج1، ص393؛ جواهر الکلام، ج5، ص173.</ref> و [[نماز]]. <ref>المغنی، ج1، ص642؛ البحر الرائق، ج1، ص519؛ العروة الوثقی، ج2، ص282، 600.</ref>
در [[شریعت اسلامی]]، ترتیب در بسیاری از اعمال مرکّب به ویژه [[عبادات]]، [[شرط صحت]] رفتار قلمداد شده است؛ همچون: [[وضو]]، <ref>المجموع، ج1، ص447؛ بدایة المجتهد، ج1، ص18؛ فتح العزیز، ج2، ص290.</ref> [[غسل]]، <ref>تحریر الاحکام، ج1، ص93؛ جواهر الکلام، ج3، ص85.</ref> [[تیمم]] <ref>النهایه، ص50؛ المعتبر، ج1، ص393؛ جواهر الکلام، ج5، ص173.</ref> و [[نماز]]. <ref>المغنی، ج1، ص642؛ البحر الرائق، ج1، ص519؛ العروة الوثقی، ج2، ص282، 600.</ref>
اهمیت رعایت ترتیب در [[مناسک حج]] تا آن جا است که شماری از [[فقیهان امامی]] <ref>الدروس، ج1، ص328؛ غایة المرام، ج1، ص456؛ کشف الغطاء، ج4، ص470.</ref> و [[فقیهان اهل سنت|اهل سنت]] <ref>فتح العزیز، ج7، ص392؛ الاقناع، ج1، ص397؛ مغنی المحتاج، ج1، ص513.</ref> آن را از [[ارکان حج]] و [[ارکان عمره|عمره]] به شمار آورده‌اند.
اهمیت رعایت ترتیب در [[مناسک حج]] تا آن جا است که شماری از [[فقیهان امامی]] <ref>الدروس، ج1، ص328؛ غایة المرام، ج1، ص456؛ کشف الغطاء، ج4، ص470.</ref> و [[فقیهان اهل سنت|اهل سنت]] <ref>فتح العزیز، ج7، ص392؛ الاقناع، ج1، ص397؛ مغنی المحتاج، ج1، ص513.</ref> آن را از [[ارکان حج]] و [[ارکان عمره|عمره]] به شمار آورده‌اند.


خط ۲۶: خط ۲۶:
===طواف و سعی===
===طواف و سعی===


همه فقیهان برآنند <ref>بدایة المجتهد، ج1، ص217؛ المجموع، ج8، ص78؛ الحدائق، ج16، ص292.</ref> که سعی باید پس از طواف صورت پذیرد و اگر پیش از طواف انجام شود، [[باطل]] است، <ref>مستند الشیعه، ج12، ص121؛ کتاب الحج، داماد، ج3، ص514؛ تحریر الوسیله، ج1، ص453.</ref> حتی اگر برخاسته از [[فراموشی]] یا [[جهل به حکم]] باشد. <ref>الحج فی الشریعه، ج4، ص272-273؛ مناسک زائر، شبیری، ص244؛ الدروس، ج1، ص408.</ref> در باور فقیهان، اگر [[حج‌‌گزار]] پس از انجام دادن سعی دریابد که طوافش باطل بوده، افزون بر وجوب تکرار طواف باید سعی را هم دیگر بار انجام دهد تا این ترتیب حاصل گردد. <ref>تدکرة الفقهاء، ج8، ص142؛ الدروس، ج1، ص407؛ المجموع، ج8، ص266.</ref>
همه فقیهان برآنند <ref>بدایة المجتهد، ج1، ص217؛ المجموع، ج8، ص78؛ الحدائق، ج16، ص292.</ref> که سعی باید پس از طواف صورت پذیرد و اگر پیش از طواف انجام شود، [[باطل]] است، <ref>مستند الشیعه، ج12، ص121؛ کتاب الحج، داماد، ج3، ص514؛ تحریر الوسیله، ج1، ص453.</ref> حتی اگر برخاسته از [[فراموشی]] یا [[جهل به حکم]] باشد. <ref>الحج فی الشریعه، ج4، ص272-273؛ مناسک زائر، شبیری، ص244؛ الدروس، ج1، ص408.</ref> در باور فقیهان، اگر [[حج‌‌گزار]] پس از انجام دادن سعی دریابد که طوافش باطل بوده، افزون بر وجوب تکرار طواف باید سعی را هم دیگر بار انجام دهد تا این ترتیب حاصل گردد. <ref>تدکرة الفقهاء، ج8، ص142؛ الدروس، ج1، ص407؛ المجموع، ج8، ص266.</ref> درباره لزوم رعایت این ترتیب، افزون بر روایات مربوط به حج‌‌گزاری پیامبر(ص)، <ref>وسائل الشیعه، ج11، ص214.</ref> به روایاتی دیگر<ref>الکافی، ج4، ص421؛ التهذیب، ج5، ص129-130.</ref> هم استناد شده است <ref>منتهی المطلب، ج2، ص659؛ تعالیق مبسوطه، ص379؛ الحج فی الشریعه، ج4، ص273.</ref> [[حنفیان]] به وجوب رعایت ترتیب میان طواف و سعی تصریح کرده‌اند؛ اما انجام دادن سعی پس از چهار شوط از طواف را نیز صحیح می‌دانند. <ref>بدائع الصنائع، ج2، ص134.</ref>
 
درباره لزوم رعایت این ترتیب، افزون بر روایات مربوط به حج‌‌گزاری پیامبر(ص)، <ref>وسائل الشیعه، ج11، ص214.</ref> به روایاتی دیگر<ref>الکافی، ج4، ص421؛ التهذیب، ج5، ص129-130.</ref> هم استناد شده است <ref>منتهی المطلب، ج2، ص659؛ تعالیق مبسوطه، ص379؛ الحج فی الشریعه، ج4، ص273.</ref> [[حنفیان]] به وجوب رعایت ترتیب میان طواف و سعی تصریح کرده‌اند؛ اما انجام دادن سعی پس از چهار شوط از طواف را نیز صحیح می‌دانند. <ref>بدائع الصنائع، ج2، ص134.</ref>


===سعی و نماز طواف===
===سعی و نماز طواف===
خط ۵۲: خط ۵۰:
===سعی و طواف نساء===
===سعی و طواف نساء===


فقیهان امامی به پشتوانه روایات <ref>الکافی، ج4، ص431، 512.</ref> بر آنند که طواف نساء در حج و عمره باید پس از سعی صورت پذیرد و انجام آن پیش از سعی، اگر از روی سهو و فراموشی و ضرورت و یا عذر نباشد، اعاده طواف نساء را واجب می‌سازد. <ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص359؛ مدارک الاحکام، ج8، ص190؛ تحریر الوسیله، ج1، ص453.</ref> البته مقدم داشتن طواف نساء، موجب بطلان سعی نمی‌گردد. <ref>الحج فی الشریعه، ج5، ص327.</ref>
فقیهان امامی به پشتوانه روایات <ref>الکافی، ج4، ص431، 512.</ref> بر آنند که طواف نساء در حج و عمره باید پس از سعی صورت پذیرد و انجام آن پیش از سعی، اگر از روی [[سهو]] و فراموشی و [[ضرورت]] و یا [[عذر]] نباشد، اعاده طواف نساء را واجب می‌سازد. <ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص359؛ مدارک الاحکام، ج8، ص190؛ تحریر الوسیله، ج1، ص453.</ref> البته مقدم داشتن طواف نساء، موجب [[بطلان]] سعی نمی‌گردد. <ref>الحج فی الشریعه، ج5، ص327.</ref>


===در مناسک عید قربان===
===در مناسک عید قربان===
خط ۵۸: خط ۵۶:
رعایت ترتیبب میان واجبات روز [[عید قربان]]، یعنی [[رمی جمره عقبه]] و سپس قربانی کردن و آن گاه حلق یا تقصیر، در دیدگاه مشهور امامیان <ref>مسالک الافهام، ج2، ص323.</ref> واجب است. برخی نیز آن را [[مستحب]] شمرده‌اند. <ref>الخلاف، ج2، ص345؛ السرائر، ج1، ص602؛ مختلف الشیعه، ج4، ص290-291.</ref> حتی به تصریح شماری از فقیهان، در صورت تاخیر این اعمال از روز [[عید]]، نیز باید ترتیب آن‌ها رعایت شود. <ref>مناسک حج، امام خمینی، ص279؛ مناسک الحج، فاضل، ص232؛ مناسک الحج، شبیری، ص249.</ref>
رعایت ترتیبب میان واجبات روز [[عید قربان]]، یعنی [[رمی جمره عقبه]] و سپس قربانی کردن و آن گاه حلق یا تقصیر، در دیدگاه مشهور امامیان <ref>مسالک الافهام، ج2، ص323.</ref> واجب است. برخی نیز آن را [[مستحب]] شمرده‌اند. <ref>الخلاف، ج2، ص345؛ السرائر، ج1، ص602؛ مختلف الشیعه، ج4، ص290-291.</ref> حتی به تصریح شماری از فقیهان، در صورت تاخیر این اعمال از روز [[عید]]، نیز باید ترتیب آن‌ها رعایت شود. <ref>مناسک حج، امام خمینی، ص279؛ مناسک الحج، فاضل، ص232؛ مناسک الحج، شبیری، ص249.</ref>


دیدگاه مشهور به آیه 196بقره/2 (وَ لا تَحْلِقُوا رُؤُسَکُمْ حَتَّی یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ) استناد دارد که از حلق سر پیش از انجام دادن قربانی [[نهی]] کرده است. <ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص340؛ کتاب الحج، قمی، ج3، ص185-186؛ الحج فی الشریعه، ج5، ص217؛ سند العروه، ج4، ص148.</ref> در روایتی وجوب ترتیب میان حلق و قربانی از همین آیه برگرفته شده است. <ref>التهذیب، ج5، ص485.</ref> برخی نیز بر پایه تفسیر تفث به مناسک حج در آیه 29[[حج]]/22 ترتیب قربانی و حلق را از این آیه برداشت کرده‌اند؛ زیرا در این آیه، پس از [[امر]] به انجام دادن قربانی، با کلمه «ثمّ» که بر ترتیب دلالت دارد، به «[[قضاء تفث]]» امر شده است. <ref>بدائع الصنائع، ج2، ص146؛ مسالک الافهام، کاظمی، ج2، ص128.</ref> در این زمینه، به احادیث <ref>التهذیب، ج5، ص236-237.</ref> هم استناد کرده‌اند. <ref>مدارک الاحکام، ج8، ص100؛ تفصیل الشریعه، ج5، ص336-338؛ الحج فی الشریعه، ج5، ص217.</ref>
دیدگاه مشهور به آیه 196[[بقره]]/2 (وَ لا تَحْلِقُوا رُؤُسَکُمْ حَتَّی یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ) استناد دارد که از حلق سر پیش از انجام دادن قربانی [[نهی]] کرده است. <ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص340؛ کتاب الحج، قمی، ج3، ص185-186؛ الحج فی الشریعه، ج5، ص217؛ سند العروه، ج4، ص148.</ref> در روایتی وجوب ترتیب میان حلق و قربانی از همین آیه برگرفته شده است. <ref>التهذیب، ج5، ص485.</ref> برخی نیز بر پایه تفسیر تفث به مناسک حج در آیه 29[[حج]]/22 ترتیب قربانی و حلق را از این آیه برداشت کرده‌اند؛ زیرا در این آیه، پس از [[امر]] به انجام دادن قربانی، با کلمه «ثمّ» که بر ترتیب دلالت دارد، به «[[قضاء تفث]]» امر شده است. <ref>بدائع الصنائع، ج2، ص146؛ مسالک الافهام، کاظمی، ج2، ص128.</ref> در این زمینه، به احادیث <ref>التهذیب، ج5، ص236-237.</ref> هم استناد کرده‌اند. <ref>مدارک الاحکام، ج8، ص100؛ تفصیل الشریعه، ج5، ص336-338؛ الحج فی الشریعه، ج5، ص217.</ref>


شماری از فقیهان امامی اعاده کاری را که به [[عمد]] در جای خود ادا نشده، لازم دانسته‌اند؛ <ref>مدارک الاحکام، ج8، ص101؛ الحدائق، ج17، ص246-247؛ تفصیل الشریعه، ج5، ص343.</ref> اما در باور بیشتر آنان، رعایت این ترتیب تنها [[تکلیفی]] است و واجد [[اثر وضعی]] نیست. از این رو، انجام عمدی [[ذبح]] پیش از رمی و نیز مقدّم داشتن حلق بر ذبح در روز عید قربان، هر چند بر حج‌‌گزار حرام است، موجب بطلان آن نمی‏‌شود. <ref>مسالک الافهام، شهید، ج2، ص297؛ جواهر الکلام، ج19، ص247-250؛ کتاب الحج، خویی، ج5، ص311.</ref>
شماری از فقیهان امامی اعاده کاری را که به [[عمد]] در جای خود ادا نشده، لازم دانسته‌اند؛ <ref>مدارک الاحکام، ج8، ص101؛ الحدائق، ج17، ص246-247؛ تفصیل الشریعه، ج5، ص343.</ref> اما در باور بیشتر آنان، رعایت این ترتیب تنها [[تکلیفی]] است و واجد [[اثر وضعی]] نیست. از این رو، انجام عمدی [[ذبح]] پیش از رمی و نیز مقدّم داشتن حلق بر ذبح در روز عید قربان، هر چند بر حج‌‌گزار حرام است، موجب بطلان آن نمی‏‌شود. <ref>مسالک الافهام، شهید، ج2، ص297؛ جواهر الکلام، ج19، ص247-250؛ کتاب الحج، خویی، ج5، ص311.</ref>
خط ۲۱۶: خط ۲۱۴:
{{احکام حج}}
{{احکام حج}}


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:احکام حج]]
[[رده:احکام حج]]
[[رده:اصطلاحات فقهی]]
[[رده:اصطلاحات فقهی]]
[[رده:فقه]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)
برگرفته از «https://wikihaj.com/view/ترتیب»