در حال ویرایش تنعیم

'''تَنعیم'''، نزدیک‌ترین محل احرام به [[مسجدالحرام]] است.

تنعیم محلی در ورودی [[شهر مکه]] و در شش کیلومتری شمال غربی مسجدالحرام قرار دارد که در اثر گسترش شهر مکه، درون محدوده شهر و در محله‌ای به نام [[عمره]] قرار گرفته و یکی از محل‌های احرام عمره است و به‌خاطر اینکه نزدیک‌ترین محل از بیرون [[حرم]] به حدود حرم بوده [[ادنی‌الحل]] نامیده‌اند. در این مکان [[پیامبر اسلام(ص)]] و دیگران احرام بسته‌اند و در این مکان [[مسجد تنعیم]] ساخته شده است.

این مکان دارای احکامی است که در برخی روایات ذکر شده است.

==ادنی‌الحل==

تنعیم در مدخل [[شهر مکه]] از مسیر [[مدینه]] و در شش کیلومتری شمال غربی [[مسجدالحرام]] قرار دارد.<ref>معجم البلدان، ج2، ص49؛ التاریخ القویم، ج5، ص153.</ref> نام آن از درختی معروف در بادیه گرفته شده است.<ref>المعالم الاثیره، ص73.</ref> برخی نیز قرار گرفتن در [[وادی نعمان]] و میان کوه‌های نعیم و ناعم را سبب این نام‌گذاری دانسته‌اند.<ref>معجم البلدان، ج2، ص49؛ اثارة الترغیب، ج1، ص150؛ تحصیل المرام، ج1، ص476.</ref> نشانه حرم در این مسیر در [[ثنیه ذات‌الحنظل]] در انتهای منطقه تنعیم جای دارد.<ref>اخبار مکه، ج2، ص309.</ref>

بر اثر گسترش شهر مکه، تنعیم درون محدوده شهر و در محله‌ای به نام عمره قرار گرفته؛ ولی همچنان از محل‌های [[احرام عمره]] است.<ref>حج از دیدگاه مذاهب اسلامی، ص64.</ref> تنعیم همچنین برای تدارک احرام کسانی که از روی فراموشی و علل دیگر بدون احرام وارد شهر شده‌اند، در نظر گرفته شده است.<ref>المبسوط، ج1، ص309؛ فتح العزیز، ج7، ص475؛ الحاوی الکبیر، ج4، ص233.</ref> تنعیم را [[ادنی‌الحل]] (نزدیک‌ترین محل از بیرون حرم به حدود حرم) شمرده‌اند.<ref>موسوعة الامام الخوئی، ج28، ص233؛ موسوعة العتبات المقدسه، ج2، ص113.</ref>

==وقایع اتفاق‌افتاده در تنعیم==

طبق گزارش‌ها حوادثی در این مکان اتفاق افتاده که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

===احرام پیامبر و ساخت مسجد===
[[پرونده:مسجد تنعیم.jpeg|بندانگشتی|مسجد تنعیم]]

آورده‌اند که [[پیامبر(ص)]] در [[حجة الوداع]] از این مکان [[محرم]] شد.<ref>البدایة و النهایه، ج5، ص139.</ref> بعدها [[مسجد تنعیم]] را در این مکان ساختند که با نام مسجد عایشه نیز شناخته می‌شد؛ زیرا [[عایشه]] در حجة الوداع به دستور پیامبر از همین مکان محرم شد.<ref>الطبقات، ج2، ص145؛ الکافی، ج4، ص248؛ آثار اسلامی، ص145.</ref> از این مسجد با نام [[مسجد عمره]] نیز یاد شده است.<ref>سفرنامه‌های خطی فارسی، ج1، ص292؛ حج از دیدگاه مذاهب اسلامی، ص64.</ref> از مسجدی به نام مسجد امام زین‌العابدین نیز در تنعیم یاد کرده‌اند.<ref>میقات الحج، ش2، ص36، «ادنی الحل. </ref> در گزارش احرام [[ابن‌زبیر]] به سال 65ق. از مسجدی منسوب به [[حضرت علی(ع)]] در نزدیکی مسجد عایشه سخن رفته است.<ref>اتحاف الوری، ج2، ص76.</ref>

===شهادت خبیب بن عدی===

در 200 متری جهت شمالی مسجد تنعیم، [[خبیب بن عدی]] [[صحابی]] از اسیران [[سریه رجیع]] به سال سوم ق. به دست [[مشرکان قریش]] اعدام شد. نشانه‌ای مانند مناره تا سال 1377ق. در محل شهادت وی وجود داشته است.<ref>التاریخ القویم، ج5، ص154.</ref> [[زید بن دثنه]]، دیگر اسیر رجیع، نیز در تنعیم به شهادت رسید.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص172؛ الطبقات، ج2، ص43.</ref>

===مدفن فردی از بنی‌لیث===

با نزول آیات [[خداوند]] برای هجرت مسلمانان ساکن مکه به [[مدینه]]، [[عبدالرحمن بن عوف]] با فرستادن نامه‌ای مسلمانان را از این فرمان خدا آگاه کرد. فردی از [[بنی‌لیث]] که نام او را جندب، جندع یا حبیب فرزند ضمره یاد کرده‌اند، در حال بیماری، به امید بهره‌مندی از پاداش مهاجرت، تا منطقه تنعیم رفت و در آن‌جا خدا را شاهد گرفت که از مهاجران است. او در همان‌جا درگذشت و دفن شد. گفته‌اند که آیه {{قلم رنگ|سبز|وَ من یَخْرُجْ من بَیْتِهِ مُهاجِراً اِلَی الله وَ رَسُولِه}} درباره او نازل شده است.<ref>اسباب النزول، ص181؛ مجمع البیان، ج3، ص152؛ الوجیز، ج1، ص337.</ref>

===احرام عبدالله بن زبیر===

پس از بازسازی مکه به دست [[عبدالله بن زبیر]] در سال 65ق. وی به مردم مکه پیشنهاد داد برای شکر‌گزاری مراسم [[عمره مفرده]] رجبیه به جای آورند. خود نیز همراه مردم از تنعیم احرام بست و عمره مفرده گزارد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص260؛ اخبار مکه، ج1، ص210؛ تاریخ مکة المشرفه، ج1، ص109.</ref> آورده‌اند که او در سال 73ق. به دستور [[عبدالملک بن مروان]] در تنعیم به دار آویخته شد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص267.</ref>

===بر‌گزاری نماز باران===

در سال 97 یا 98ق. هنگامی که حاجیان با کمبود آب روبه‌رو بودند، به امامت [[عمر بن عبدالعزیز]] در منطقه تنعیم نماز باران بر‌گزار شد. گفته‌اند که پس از این نماز، بارانی سیل‌آسا در مکه بارید.<ref>تاریخ طبری، ج6، ص437-438.</ref> تنعیم تنها جایی است که سیلاب آن وارد محدوده حرم می‌شود.<ref>اخبار مکه، ج2، ص130؛ سبل الهدی، ج1، ص201.</ref>

===احکام تنعیم===

بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] هر که از تنعیم احرام بندد، نباید تا پیش از رؤیت مسجدالحرام، [[تلبیه]] را قطع کند.<ref>الکافی، ج4، ص537.</ref> نیز تنعیم برای احرام بانوانی که در میقات‌های دیگر عذر شرعی داشته‌اند، در نظر گرفته شده است.<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص116.</ref>

تنعیم یکی از سه مکان ادنی‌الحل است که احرام بستن عمره‌گزار از آن‌ها را بهتر شمرده‌اند.<ref>ارشاد الاذهان، ج1، ص337؛ غایة المراد، ج1، ص461؛ اثارة الترغیب، ج1، ص150.</ref>

==پیوند به بیرون==

[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/926928/ادنی-الحل-میقات-های-عمره-مفرده-برای-ساکنان-مکه?q الجواهری، حسن، میقات حج، ادنی الحل - میقات های عمره مفرده برای ساکنان مکه، زمستان 1381 - شماره 42 ISC (18 صفحه - از 124 تا 141)]

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7452#_ftn2
 | عنوان = تنعیم
 | نویسنده = گروه جغرافیای تاریخی؛ محمدحسن الهی‌زاده
}}


* '''آثار اسلامی مکه و مدینه''': رسول جعفریان، قم، مشعر، 1386ش.

* '''اتحاف الوری''': عمر بن محمد بن فهد (م. 885ق.)، به کوشش عبدالکریم، مکه، جامعة‌ام القری، 1408ق.

* '''اثارة الترغیب''': محمد بن اسحق الخوارزمی (م. 827ق.)، به کوشش الذهبی، مکه، مکتبة نزار مصطفی الباز، 1418ق.

* '''اخبار مکه''': الازرقی (م. 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق.

* '''ارشاد الاذهان''': العلامة الحلی (م 726ق.)، به کوشش الحسون، قم، نشر اسلامی، 1410ق.

* '''اسباب النزول''': الواحدی (م. 468ق.)، به کوشش کمال بسیونی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1411ق.

* '''البدایة و النهایه''': ابن‌کثیر (م. 774ق.)، بیروت، مکتبة المعارف.

* '''التاریخ القویم''': محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن‌دهیش، بیروت، دار خضر، 1420ق.

* '''تاریخ الیعقوبی''': احمد بن یعقوب (م. 292ق.)، بیروت، دار صادر، 1415ق.

* '''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری (م. 310ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی.

* '''تاریخ مکة المشرفه''': محمد ابن‌الضیاء (م. 854ق.)، به کوشش العدوی، مکه، المکتبة التجاریة مصطفی احمد الباز، 1416ق.

* '''تحصیل المرام''': محمد بن احمد الصباغ (م. 1321ق.)، به کوشش ابن‌دهیش، 1424ق.

* '''تذکرة الفقهاء''': العلامة الحلی (م. 726ق.)، قم، آل البیت:، 1414ق.

* '''الحاوی الکبیر''': الماوردی (م. 450ق.)، لبنان، دار الکتب العلمیه، 1419ق.

* '''حج از دیدگاه مذاهب اسلامی''': محمد ابراهیم جناتی، ترجمه: محمدی، تهران، مشعر.

* '''سبل الهدی''': محمد بن یوسف الصالحی (م. 942ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414ق.

* '''سفرنامه‌های خطی فارسی''': به کوشش‌هارون و هومن، تهران، اختران، 1388ش.

* '''السیرة النبویه''': ابن‌هشام (م. 213ق./218ق.)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، دار المعرفه.

* '''الطبقات الکبری''': ابن‌سعد (م. 230ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1418ق.

* '''غایة المراد''': الشهید الاول (م. 786ق.)، به کوشش مختاری، قم، دفتر تبلیغات، 1414ق.

* '''فتح العزیز''': عبدالکریم بن محمد الرافعی (م. 623ق.)، دار الفکر.

* '''الکافی''': الکلینی (م. 329ق.)، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1375ش.

* '''المبسوط فی فقه الامامیه''': الطوسی (م. 460ق.)، به کوشش بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه.

* '''مجمع البیان''': الطبرسی (م. 548ق.)، بیروت، دار المعرفه، 1406ق.

* '''المعالم الاثیره''': محمد محمد حسن شراب، بیروت، دار القلم، 1411ق.

* '''معجم البلدان''': یاقوت الحموی (م. 626ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م.

* '''موسوعة الامام الخوئی (م. 1413ق.)، قم، احیاء آثار الخوئی.

* '''موسوعة العتبات المقدسه''': جعفر الخلیلی، بیروت، اعلمی، 1407ق.

* '''میقات الحج''': تهران، ممثلیة الولی الفقیه لشؤون الحج و الزیاره.

* '''الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز''': علی بن حسین عاملی (م. 1135ق.)، به کوشش محمودی، قم، دار القرآن، 1413ق.



{{پایان}}
{{اماکن مکه}}

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:میقات‌های حج]]
[[رده:تنعیم]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]