در حال ویرایش تکفیر (بخش)

==تاریخ تکفیر==

نخستین‌بار، رخداد [[ارتداد]] در خلافت [[ابوبکر]] موجب شد افرادی بسیار به جرم پرداخت نکردن [[زکات]]، تکفیر شوند.<ref>الرده، ص167-170؛ اسد الغابه، ج4، ص31.</ref> مسئله تکفیر پس از فتنه اول (قتل عثمان) رواج بسیار یافت و در‌ اندک زمانی میان گروه‌های مسلمان، به اوج رسید.<ref>نک: تقریب المعارف، ص292.</ref> چنان‌که از منابع فرقه‌شناسی برمی‌آید،<ref>مقالات الاسلامیین، ج1، ص84-85؛ الفرق بین الفرق، ص55، 67؛ نک: تعظیم قدر الصلاة، ج2، ص624.</ref> [[خوارج]] بیشتر و پیشتر از دیگران این حربه را به صحنه سیاست کشاندند و هر موضع مخالف را گناه بزرگ و مرتکب آن را کافر می‌دانستند.<ref>الفرق بین الفرق، ص64، 66؛ بحار الانوار، ج33، ص373.</ref> در برابر، معتزله به اصل «منزلة بین المنزلتین» باور داشتند و نمی‌پذیرفتند که وضع گناهکار همانند [[کافر]] و [[منافق]] باشد.<ref>ابکار الافکار، ج5، ص26، تبصرة العوام، ص47؛ انوار الملکوت، ص180.</ref> آورده‌اند که پیشینیان [[اهل‌سنت]]، وضع و حال مرتکب گناه بزرگ را به خدا وا‌گذار کرده‌اند<ref>ظاهرة التکفیر، ص87.</ref> یا باور داشته‌اند که داوری درباره سرنوشت فرد، بدعت است.<ref>اصول السنه، ص182.</ref> در مسئله انکار [[امامت]]، بیشتر فقیهان و متکلمان [[امامی]]، اعتقاد به کفر منکران امامت را رد کرده و از [[اسلام]] و طهارت منکران امامت دفاع نموده‌اند.<ref>مستند الشیعه، ج6، ص271؛ معتمد الشیعه، ص80.</ref> 

کسانی از اهل حدیث در موضعی سختگیرانه، [[قدریه|قَدَریه]] (معتقدان به خلق کارها به دست بندگان) و باورداران به خلق قرآن را کافر و قتلشان را واجب دانسته‌اند.<ref>نک: کتاب القدر، ص180-205، 221؛ شرح اصول اعتقاد اهل السنه، ج1، ص172.</ref> در مسئله خلق قرآن، به «[[جهمیه]]» نسبت کفر داده‌اند.<ref>الابانه، ابن بطه، ج5، ص214-215، 297؛ تاریخ التراث العربی، ج1، جزء4، ص21-23.</ref> هنگامی که مسئله خلق قرآن به یکی از جدل‌های کلامی جامعه تبدیل شد، این تکفیرها رواج داشت.<ref>الابانه، ابن بطه، ج5، ص315-317.</ref> پیشوایان حنبلی در اختلاف‌ها و جدل‌های کلامی، فراوان به حربه تکفیر چنگ می‌زدند.<ref>حوار مع الشیخ صالح الدرویش، ج1، ص108-111.</ref> در سده‌های پنجم و ششم ق. فضای تکفیر میان اشاعره و حنبلیان برقرار بود و گزارش‌های بسیار از نسبت دادن کفر به یکدیگر در میان آنان در دست است.<ref>الابانه، اشعری، ص20؛ الملل و النحل، ج1، ص316؛ ج2، ص257-258.</ref>