در حال ویرایش تکفیر (بخش)

==رشد سلفی‌گری در جزیرة العرب==

در [[جزیرة العرب]]، شکلی دیگر از سلفی‌گری به رهبری [[محمد بن عبدالوهاب]] (درگذشت 1206ق.) رشد کرد. برخی او را که به آسانی مسلمانان را تکفیر می‌کرد، آورنده آیینی تازه دانسته‌اند.<ref>خطر الوهابی، ص54-58.</ref> او دریافتی تنگ از [[اسلام]] را تبلیغ می‌کرد.<ref>الوهابیه، ص12.</ref> سران [[آل سعود]] با محمد بن عبدالوهاب هم‌پیمان و همراه شدند و باور کردند که [[شرک]] سراسر جهان را فراگرفته و آن‌ها وظیفه دارند مشرکان را بکشند.<ref>خطر الوهابی، ص79.</ref> سران سعودی در آغاز قیام و تصرف [[حجاز]]، در نامه به مسلمانان، به‌صراحت آن‌ها را مشرک خطاب می‌کردند.<ref>رحلة فتح الله الصائغ الحلبی، ص246.</ref> آنان نبرد خود با مسلمانان را [[جهاد]] بر ضد شرک و بدعت خوانده‌اند.<ref>کشف الارتیاب، ص136.</ref> 

مهم‌ترین باورهای محمد بن عبدالوهاب و پیروانش در پیروی از [[صحابه]] و [[تابعین]] سده دوم و سوم ق. و مخالفت با [[تاویل]] و گسترش مفهوم کفر و شرک خلاصه می‌گردد. محمد بن عبدالوهاب دریافتی متفاوت از [[قرآن]] داشت و به سیره فقیهان و مسلمانان بی‌اعتنا بود و بسیاری از رفتارهای دینی زمانه‌اش را شرک می‌دانست. او خون و مال زائران قبرهای صالحان را حلال و جایز شمرد.<ref>نک: کشف الشبهات، ص58؛ نک: الایمان و الکفر، ص106-107.</ref> در باور او، هرکس به [[زیارت]] [[قبر پیامبر(ص)]] یا یکی از صالحان برود و از او [[حاجت]] بخواهد، این رفتار او شرک صریح است و باید [[توبه]] کند؛ وگرنه، باید کشته شود.<ref>زیارة القبور، ص30-31.</ref> 

صراحت سخن محمد بن عبدالوهاب در مشرک خواندن مسلمانان به‌گونه‌ای است که جای هیچ توجیهی باقی ننهاده است. او بیش از 24 بار کلمه شرک و مشرکین و بیش از 25 بار کلمات کفر، الحاد، [[مرتد]]، [[منافق]] و [[بت‌پرست]] را در باره مسلمانان به‌کار برده است.<ref>کشف الارتیاب، ص134؛ نک: الدرر السنیه، ج1، ص46؛ خلاصة الکلام، ص229-330.</ref> در باور او، [[دعا]]، [[استغاثه]]، [[نذر]] و [[ذبح]] برای غیر خدا شرک اکبر است و همان‌گونه که نماز بی‌طهارت باطل است، [[عبادت]] با شرک هم [[توحید]] فرد را باطل می‌کند و او را سزاوار عذاب جاودان می‌نماید.

وی بر این باور است که شرک اکبر در دو دوره، یکی روزگار جاهلیت و دیگری عصر کنونی، تحقق یافته است. شرک دوران جاهلیت تنها در عبادت بود و مشرکان فقط در خوشی‌ها به بت‌ها متوسل می‌شدند؛ اما مشرکان کنونی در همه حال به غیر خدا توسل می‌جویند و در شرک همیشگی به سر می‌برند.<ref>اصول الایمان، ص27.</ref> اشاره محمد بن عبدالوهاب به بسیاری از مسلمانان، به‌ویژه [[شیعیان]]، است که به زیارت قبرها می‌روند. به این ترتیب، با پیوند دادن کارهای مسلمانان با شرک اکبر، خون و مال و آبروی آن‌ها بر تکفیرگران حلال می‌گردد. [[وهابیان]] این باور او را با صراحت در آثار خود آورده، از آن دفاع می‌کنند.<ref>ظاهرة التکفیر، ص67.</ref> 

پیروان محمد بن عبدالوهاب، خود را «[[سلفیه]]» یا «الموحد» می‌خوانند<ref>تاریخ و تمدن اسلامی، ش13، ص167، «سلفیان تکفیری یا الجهادیون.</ref> ؛ ولی نزد محققان و مستشرقان به وهابی شهرت یافته‌اند.<ref>الشیخ محمد بن عبدالوهاب، ص91.</ref> آنان به صراحت از مقوله تکفیر دفاع می‌کنند و از آیه 74 [[سوره توبه]]: {{قلم رنگ|سبز|﴿قالُوا کَلِمَةَ الْکُفْرِ وَ کَفَرُوا بَعْدَ اِسْلامِهِمْ﴾}} این مفهوم را برداشت می‌کنند که خداوند کسانی از مسلمانان نماز‌گزار و حج‌‌گزار را که با [[پیامبر(ص)]] جهاد کرده، [[زکات]] می‌دادند، [[کافر]] خوانده‌اند و برآنند که خداوند اجازه بهره‌گیری از این تعبیر را داده است.<ref>رسالة فی رد مذهب الوهابیه، ص69-70.</ref> این تحلیل چندان صحیح نیست؛ زیرا آیه درباره مسلمانان کافر شده، سخن نمی‌گوید؛ بلکه به منافقانی اشاره می‌کند که در دل ایمان ندارند. وانگهی علم خداوند به وجود مقتضی و نبود مانع، سبب بیان این سخن شده است؛ اما ما که چنین دانشی نداریم، نمی‌توانیم درباره دیگران داوری کنیم.

بر پایه این مبانی فکری، هیئت عالی افتای سعودی، شیعیان را تکفیر کرده است. در باور این عالمان، گوینده «یا علی و یا حسن و یا حسین» مشرک و از [[دین اسلام]] بیرون است. ذیل این فتوا، امضای این افراد به چشم می‌خورد: [[عبدالعزیز بن عبدالله بن باز]]، [[عبدالرزاق عفیفی]]، [[عبدالله بن غدیان|عبدالله بن غَدَیان]]، و [[عبدالله بن قعود]]. این‌گونه نظرها و استدلال‌ها در آثار و فتاوای وهابیان، فراوان یافت می‌گردد.<ref>نک: خطر الوهابی، ص195-196؛ فتاوی اللجنه، ج3، ص57.</ref>