در حال ویرایش ثویه (کوفه)

'''ثَویّه'''، محدوده‌ای بیابانی، پشت دو شهر [[کوفه]] و [[حیره]] و در شرق منطقه [[غری]] قرار دارد. ۶ هزار مسلمان و گروه زیادی از [[صحابه]]، [[تابعین]] و یاران نزدیک [[امام علی(ع)]] در آن دفن شده‌اند. [[مرقد کمیل بن زیاد]] در این منطقه قرار دارد.

==مفهوم‌شناسی==
واژه ثویه، مؤنث ثوی، و به معنای اقامت کردن است.<ref>لسان العرب، ج ۱۴، ص۱۲۵.</ref> در [[قرآن]]، مشتقّات «ثواء» ذکر شده؛ مانند {{قلم رنگ|سبز| ﴿النَّارُ مَثْوَاکمْ﴾}}؛<ref>انعام، آیه ۱۲۸.</ref> یعنی آتش دوزخ محل اقامت شماست.
زندانی شدن<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۸۷.</ref> و مدفون شدن،<ref>تاج العروس، ج۱۹، ص۲۶۳؛ لسان العرب، ج۱۴، ص۱۲۶.</ref> معانی دیگری است که برای این واژه بیان شده است.

واژه ثویه، به دو گونه، ثُویّه و ثَوِیّه تلفظ شده است. [[احمد بن عبدالله بکری]]، جغرافی‌دان، ثَوِیّه را دقیق‌تر می‌داند.<ref>البیان، ج ۱، ص۱۸۰.</ref>
==علت نامگذاری==
مردم [[کوفه]]، مردگانشان را در ثویه دفن می‌کردند؛ به همین دلیل به «ثویه» که یکی از معانی‌اش مدفون شدن است، شهرت یافت. برخی<ref>احمد بن عبدالله بکری.</ref> معقدند، ثویه، در گذشته زندان بوده؛<ref>اوفیات الاعیان، ج ۲، ص۵۰۶.</ref> به همین خاطر به «ثویه» که یکی از معانی‌ دیگرش زندانی شدن است، مشهور شد.

==گستره جغرافیایی==
گستره ثویه، از خندق شهر [[کوفه]]<ref>در حال حاضر خندق شهر کوفه، به خندق «سعده» شناخته می‌شود.</ref> آغاز می‌شود و به طرف شهر [[نجف]] و در امتداد خط مستقیمی که موازی خندق شهر کوفه است، به طرف جنوب، به شهر [[حیره]] می‌رسد.<ref>االکامل فی التاریخ، ج ۲، ص۴۸۲.</ref> 
ثویه، در طرف صحرا، و پشت دو شهر کوفه و حیره، در شرق منطقه [[غری]] واقع شده است.

[[خطیب بغدادی]]، تاریخ‌نگار بین دو منطقه ثویه و غری خلط کرده است. شاید علت اشتباه او، این باشد که هر دو منطقه در پشت شهر کوفه و در کنار یکدیگر قرار دارند.<ref>تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۳۸.</ref>

ثویه ناحیه‌ای بیابانی و وسیع است که قبایل عرب در آن ساکن شده‌اند. یکی از این قبایل، قبیله معروف طَی است.<ref>الأغانی، ج ۱۹، ص۱۲۷.</ref> 

==آرامگاه صحابه و تابعین==
ثویه بیابانی در بیرون کوفه بود، که ۶ هزار مسلمان<ref>الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص۴۸۲.</ref> و گروه زیادی از [[صحابه]]، [[تابعین]]<ref>وفیات الاعیان، ج ۲، ص۵۰۶.</ref> و یاران نزدیک [[امام علی(ع)]]<ref>تاریخ الکوفه، ص۶۸.</ref> در آن دفن شدند؛ از جمله: [[خباب بن ارت]]<ref>طبقات ابن سعد، ج ۳، ص۱۶۷.</ref> و [[کمیل بن زیاد]]. 

رسم مردم کوفه بر این بود که مردگان را در ثویه، که به کوفه نزدیک بود، دفن می‌کردند و کسی را در منطقه [[غری]] که کنار ثویه و دورتر از کوفه بود دفن نمی‌کردند. امام علی(ع) وصیت کرد در ثویه دفن نشود؛ بلکه در منطقه غری دفن شود و قبرش مخفی بماند تا بدنش از دست‌دازی دشمنانش حفظ شود.

===مزار کمیل بن زیاد===
از قبور صحابه و تابعین که در ثویه دفن شدند اثری باقی نیست؛ فقط [[مرقد کمیل بن زیاد]]، مشخص مانده است.

==پایگاه نظامیان انگلیسی==
منطقه ثویه و مرقد کمیل بن زیاد، در جریان انقلاب نجف، سال ۱۹۱۸م، پایگاه نظامیان [[انگلیس|انگلیسی]] به فرماندهی فرانک بالفور شده بود. آن‌ها پس از کشته شدن حاکم [[نجف]]، کاپیتان مارشال<ref>العراق فی رسائل المس بیل، ص81، 87 و 88.</ref> به این منطقه فرستاده شده بودند.<ref>ثورة النجف، ص۳۵.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}

{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = ثويه و موقعيت جغرافيايى آن، حسن الحكيم، ترجمه محمدحسين خوشنويس،
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، جلد ۵، ص۷۲، ۱۳۸۸،
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1279/1/132
}}

* '''الأغانی'''، ابوالفرج اصفهانی.
* '''البیان'''، آیت الله خوئی.
* '''تاج العروس من جواهر القاموس'''، مرتضی زبیدی، محمد بن محمد،‌ دار الفکر، بیروت، ۱۴۱۴ق.
* '''تاریخ بغداد'''، خطیب بغدادی.
* '''تاریخ الکوفه'''، سیدحسین براقی نجفی.
* '''ثورة النجف'''، حسن الاسدی.
* '''الکامل فی التاریخ'''، ابن‌اثیر.
* '''العراق فی رسائل المس بیل۱۹۱۷/۱۹۲۶'''، جیرترود بیل، ترجمه جعفر الخیاط، الطبعة الأولی، الدار العربیة للموسوعات، بیروت، ۱۴۲۴ق.
* '''لسان العرب'''، ابن منظور، محمدبن مکرم،‌ دار صادر، بیروت، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۴ق، ۱۹۹۴م.
* '''معجم البلدان'''، یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله،‌ دار صادر، بیروت، الطبعة الثانیة، ۱۹۹۵م.
* '''وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان'''، ابن خلکان احمد بن محمد، محقق: عباس، احسان، دار صادر، بیروت، بی‌تا.

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مکان‌های تاریخی کوفه]]