در حال ویرایش ثویه (کوفه)

{{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۱]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}



'''ثَویّه'''، محدوده‌ای بیابانی، پشت دو شهر [[کوفه]] و [[حیره]] و در شرق منطقه [[غری]] قرار داشت. امروزه، شهر نجف منطقه ثویه را دربرگرفته است.۶ هزار مسلمان و گروه زیادی از [[صحابه]]، [[تابعین]] و یاران نزدیک [[امام علی(ع)]] در آن دفن شده‌اند. [[مرقد کمیل بن زیاد]] در این منطقه قرار دارد.

==مفهوم‌شناسی==
واژه ثویه، مؤنث ثوی، و به معنای اقامت کردن است.<ref>لسان العرب، ج ۱۴، ص۱۲۵.</ref> در [[قرآن]]، مشتقّات «ثواء» ذکر شده؛ مانند {{قلم رنگ|سبز| ﴿النَّارُ مَثْوَاکمْ﴾}}؛<ref>انعام، آیه ۱۲۸.</ref> یعنی آتش دوزخ محل اقامت شماست.
زندانی شدن<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۸۷.</ref> و مدفون شدن،<ref>تاج العروس، ج۱۹، ص۲۶۳؛ لسان العرب، ج۱۴، ص۱۲۶.</ref> معانی دیگری است که برای این واژه بیان شده است.

واژه ثویه، به دو گونه، ثُویّه و ثَوِیّه تلفظ شده است. [[احمد بن عبدالله بکری]]، جغرافی‌دان، ثَوِیّه را دقیق‌تر می‌داند.<ref>معجم ما استعجم، ج۱، ص۳۵۰.</ref>

==گستره جغرافیایی==
گستره ثویه، از خندق شهر [[کوفه]]<ref>در حال حاضر خندق شهر کوفه، به خندق «سعده» شناخته می‌شود.</ref> آغاز می‌شد و به طرف شهر [[نجف]] و در امتداد خط مستقیمی که موازی خندق شهر کوفه است، به طرف جنوب، به شهر [[حیره]] می‌رسید. ثویه، در طرف صحرا، و پشت دو شهر کوفه و حیره، در شرق منطقه [[غری]] واقع می‌شد.<ref>المفصل فی التاریخ النجف الاشرف، ج۱، ص۱۸۶.</ref> ثویه ناحیه‌ای بیابانی و وسیع بود که قبایل عرب در آن ساکن بودند. یکی از این قبایل، قبیله معروف طَی بود.<ref>الأغانی، ج ۱۹، ص۱۲۷.</ref> امروزه شهر نجف، منطقه ثویه و غری را دربرگرفته است.<ref>المفصل فی التاریخ النجف الاشرف، ج۱، ص۱۸۶.</ref>

برخی معتقدند، [[خطیب بغدادی]]، تاریخ‌نگار بین دو منطقه ثویه و غری خلط کرده است. شاید علت اشتباه او، این باشد که هر دو منطقه در پشت شهر کوفه و در کنار یکدیگر قرار دارند.<ref>المفصل فی التاریخ النجف الاشرف، ج۱، ص۱۸۶؛ تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۳۸.</ref> برخی نیز ثویه را خرابه‌ای دانسته‌اند که با شهر حیره یک ساعت فاصله داشته است.<ref>تاریخ الکوفه، ص۱۶۲.</ref>

==علت نامگذاری==
مردم [[کوفه]]، مردگانشان را در ثویه دفن می‌کردند؛ به همین دلیل به «ثویه» که یکی از معانی‌اش مدفون شدن است، شهرت یافت. به نظر برخی، ثویه در گذشته زندان نعمان بن منذر بوده؛ او کسی را که قصد کشتنش را داشت به آن زندان می فرستاد. پس به هر کسی که در آنجا می افتاد گفته می شد:«بها ثوی» یعنی در آنجا ماند. از این رو به نام ثویه خوانده شد.<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۸۷؛ وفیات الاعیان، ج ۲، ص۵۰۶.</ref>


==آرامگاه صحابه و تابعین==
ثویه بیابانی در بیرون کوفه بود، که ۶ هزار مسلمان<ref>الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص۴۸۲.</ref> و گروه زیادی از [[صحابه]]، [[تابعین]]<ref>وفیات الاعیان، ج ۲، ص۵۰۶.</ref> و یاران نزدیک [[امام علی(ع)]]<ref>تاریخ الکوفه، ص۶۸.</ref> در آن دفن شدند؛ از جمله: [[خباب بن ارت]]،<ref>طبقات ابن سعد، ج ۳، ص۱۶۷.</ref> قنبر،<ref>البته در شهر حمص سوريه نيز قبرى وجود دارد كه منسوب به قنبر است</ref> زید بن صوحان، صعصعة بن صوحان<ref>عتبات عالیات عراق، ص۵۴-۵۶</ref> و [[کمیل بن زیاد]].

رسم مردم کوفه بر این بود که مردگان را در ثویه، که به کوفه نزدیک بود، دفن می‌کردند.<ref>المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ج۱، ص۱۸۶.</ref> امام علی(ع) وصیت کرد در منطقه [[غری]] که از کوفه دورتر بود، دفن شود و قبرش مخفی بماند تا بدنش از دست‌درازی دشمنانش حفظ شود.<ref>فرحة الغری، ص۱۷؛ تاریخ النجف، ص۱۱۶.</ref>

===مزار کمیل بن زیاد===
از قبور صحابه و تابعین که در ثویه دفن شدند اثری باقی نیست؛ فقط [[مرقد کمیل بن زیاد]]، مشخص مانده است.

==موضع راس الحسين==
سر امام حسين(ع) و فرزندان و اصحابش را پيش از آنکه وارد کوفه کنند در منطقه ثويه، نزديک [[مرقد کميل بن زياد]] بر زمين گذاشتند. در اين موضع مسجدي به نام [[مسجد حنانه|حنانه]] قرار دارد.<ref>الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۶۸۲.</ref>

==پایگاه نظامیان انگلیسی==
منطقه ثویه و مرقد کمیل بن زیاد، در جریان انقلاب نجف، سال ۱۹۱۸م، پایگاه نظامیان [[انگلیس|انگلیسی]] به فرماندهی فرانک بالفور شده بود. آن‌ها پس از کشته شدن حاکم [[نجف]]، کاپیتان مارشال<ref>العراق فی رسائل المس بیل، ص81، 87 و 88.</ref> به این منطقه فرستاده شده بودند.<ref>ثورة النجف، ص۳۵.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}

{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = ثويه و موقعيت جغرافيايى آن، حسن الحكيم، ترجمه محمدحسين خوشنويس،
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، جلد ۵، ص۷۲، ۱۳۸۸،
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1279/1/132
}}

* '''الأغانی'''، ابوالفرج اصفهانی.
* '''الامالی'''، محمد بن الحسن، الطوسی، تحقيق: قسم الدراسات الاسلامية-مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة، ١۴١۴ق. 
* '''تاج العروس من جواهر القاموس'''، مرتضی زبیدی، محمد بن محمد،‌ دار الفکر، بیروت، ۱۴۱۴ق.
* '''تاریخ بغداد'''، خطیب بغدادی.
* '''تاریخ الکوفه'''، براقی، حسین، دار الاضواء، بیروت، ۱۴۰۷ق.
* '''تاریخ النجف'''، براقی، حسین،‌دار المورخ العربی، بیروت، چاپ اول، ۲۰۰۹م.
* '''ثورة النجف'''، الاسدي حسن، دار الحرية للطباعة، بغداد، ۱۹۷۵م.
* '''الکامل فی التاریخ'''، ابن‌اثیر.
* '''عتبات عالیات عراق'''، قائدان، اصغر، مشعر، تهران، ۱۳۸۷ش.
* '''العراق فی رسائل المس بیل۱۹۱۷/۱۹۲۶'''، جیرترود بیل، ترجمه جعفر الخیاط، الطبعة الأولی، الدار العربیة للموسوعات، بیروت، ۱۴۲۴ق.
* '''فرحة الغري في تعيين قبر أمير المؤمنين(ع)'''، ابن طاووس، عبد الکریم بن احمد، قم، بی‌تا.
* '''لسان العرب'''، ابن منظور، محمدبن مکرم،‌ دار صادر، بیروت، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۴ق، ۱۹۹۴م.
* '''المفصل في تاريخ النجف الأشرف'''، حکیم، حسن عیسی، المکتبه الحیدریه، قم، ۱۳۸۵ش.
* '''معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع'''، عبد الله بن عبد العزیز البکری، حققه مصطفی السقا، الطبعة الثالثة، عالم الکتب، بیروت، ۱۴۰۳ق، ۱۹۸۳م‌.
* '''معجم البلدان'''، یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله،‌ دار صادر، بیروت، الطبعة الثانیة، ۱۹۹۵م.
* '''وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان'''، ابن خلکان احمد بن محمد، محقق: عباس، احسان، دار صادر، بیروت، بی‌تا.

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مکان‌های تاریخی کوفه]]