در حال ویرایش جعفر الملک مولتانی

==جعفر الملک مولتانی==

==زندگینامه:==


سومین برادر یا بهتر بگوییم، مهم‌ترین علوی مؤثر در شبه‌قاره هند در ابتدای قرن سوم هجری، جعفر بن محمد بن عبدالله بن محمد بن عمر الاطرف بن امام علی7 است. او به دلیل ترس از جانش که از سوی حاکمان عباسی در حجاز مورد تهدید قرار گرفته بود، به همراه سیزده تن از فرزندانش به مولتان مهاجرت کرد و با استقبال علویان و شیعیان روبه‌رو شد.
ابوالحسن عمری نسابه، از دانشمندان انساب قرن پنجم هجری، از قول عبیدلی نسّابه درباره جعفر الملک می‌نویسد: «اجمال خلق وسعة نفس و شجاعة قلب و کثرة مال وولد». <ref>(المجدی فی انساب الطالبیین، 1409ق، ص265)</ref>.
وقتی او به مولتان رسید، بسیاری از اهالی آنجا و روستاهای اطراف به او پیوستند و به او ملقّب «ملک» را دادند و وی بر آنان خطبه خواند و آنجا را به تصرف خود در آورد و فرزندانش در آنجا حکومت داشتند. او 346  فرزند داشته است <ref>(الفصول الفخریة فی اصول البریه ، ۱۳۶۳ش، ص405)</ref>.
ابوطالب مروزی، لقب او را «المؤید من السماء» ذکر می¬کند و می¬نویسد: «وهو أکثرهم عدداً»؛ یعنی او دارای نسل زیادی است <ref>(الفخری فی أنساب الطالبیین ، 1409ق، ص176)</ref>.
دربارة خاندان او نوشته¬اند: «منهم ملوک و أمراء و علماء و نسّابون و أکثرهم علی رأی الإسماعیلیة ولسانهم هندی وهم یحفظون أنسابهم وقلّما تعلق علیهم ممن لیس منهم».
از یکی از فرزندانش نقل شده است که پدرش، جعفر الملک، حدود صد سال عمر داشته و وقتی وفات یافته، یکی از زنانش حامله بوده که پس از به دنیا آمدن این فرزند، او را به نام پدر جعفر نامیدند <ref>(المجدی فی انساب الطالبیین، 1409ق، ص266)</ref>.
او در مولتان وفات یافت و دارای آرامگاهی بود <ref>(الاصیلی فی انساب الطالبین، 1418ق، ص333 (= وله بمولتان من المشهد)</ref>. از میان فرزندانش، آنانی که به مذهب اسماعیلیه بودند، در سند
و مولتان، و آنان که مذهب زیدی داشتند، به طالقان و طبرستان، و آنان که شیعه امامی بودند، به بغداد، فارس و مدینه مهاجرت کردند که در کتب انساب به آنها اشاره شده است <ref>(المجدی فی انساب الطالبیین، 1409ق، ص273)</ref>.
درباره تعداد فرزندان معقب جعفر الملک نیز اختلاف است. ابن خداع نسّابه از 28 فرزند، عبیدلی نسّابه از 55 فرزند، لباب الانساب و الألقاب و الاعقاب از هشتاد فرزند و عمری نسّابه از 44 فرزند او، قایل‌اند که نسل تداوم یافته است <ref>(الفصول الفخریة فی اصول البریه ، ۱۳۶۳ش، ص405 و 406)</ref>.به‌هرحال، آنها با خانواده‌های حکام محلی و شخصیت‌های برجسته آنجا پیوند خانوادگی برقرار کردند که این امر، موجب تحرّک زیاد هیئت او شد. تعداد قابل ملاحظه‌ای از آنها به جنبش اسماعیلیه پیوستند. بعدها مولتان به دست طایفة حبّاری از قبیلة قریش افتاد. از آغاز تسلط عرب بر مولتان، حبّاری‌ها در حکومت‌های محلی، پست‌های مهم و کلیدی را
در دست گرفتند.
در قرن سوم میلادی، آنان حکومت پادشاهی نیمه‌مستقل خویش را تشکیل دادند، پیوند خانوادگی با علویان برجسته، افزایش هیبت و شکوه حبّاری‌ها را در پی داشت و به جنبش شیعی در مولتان، تحرّک خاصی بخشید <ref>(شیعه در هند، 1376 ش، ص235)</ref>.


== فرزندان و نوادگان جعفر الملک در شبه ‌قاره هند: ==


در اینجا تنها به اسامی فرزندان بلافصل و نوادگان جعفر الملک که در سند، بلخ، هند و مولتان سکونت داشته¬اند، اشاره می¬شود و از ذکر دیگر فرزندان، خودداری می¬گردد:


=== [[ادریس بن جعفر الملک]]: ===


از او با عنوان [[«الرئیس بالسند»]] یاد می¬شود <ref>(لباب الانساب و الألقاب و الاعقاب، 1410ق، ج‌2، ص600 ؛ منتقلة الطالبیه ، 1388ق، ص184)</ref>. وی سه فرزند معقب داشت که در مولتان و هند سکونت داشتند <ref>(الفخری فی أنساب الطالبیین ، 1409ق، ص178)</ref> از او با عنوان «سید الاخوه» نیز یاد شده است. او چند شهر مهم شبه‌قاره را طی جنگ¬های پدرش به تصرف در آورد <ref>(المجدی فی انساب الطالبیین، 1409ق، ص279)</ref>. از فرزندان معقب او محمد ابوجعفر و علی را نام می¬برند که نسلشان در مولتان بودند <ref>(الشجرة المبارکة فی انساب الطالبیه، 1419ق، ص211)</ref>.
=== [[اسماعیل الاصغر بن جعفر الملک]]: ===


اسماعیل الاصغر فرزندانی در بلخ، سند و جرجان داشت و برخی از آنها به بغداد مهاجرت کردند <ref>(تهذیب الأنساب و نهایة الأعقاب ، 1388، ص 184)</ref>.
از او چهار فرزند معقب به اسامی: یونس، حسین، علی اقطع و محمد که در سند سکونت داشتند، به یادگار ماند <ref>(المجدی فی انساب الطالبیین، 1409ق، ص268)</ref>.
از نوادگانش ابومحمد حسن جرجانی، فرزند علی اقطع بن اسماعیل اصغر است که با معزالدوله دیلمی در ارتباط بود <ref>(همان، ص269)</ref>
=== [[ابراهیم الأصغر بن جعفر الملک]]: ===


ابراهیم الاصغر در سند سکونت داشت و صاحب دو فرزند به نام¬های جعفر و صفیه بود <ref>(همان، ص280)</ref>.
احمد و جعفر، فرزندان جعفر الملک
فرزندی از احمد در هند سکونت داشت <ref>(منتقلة الطالبیه 1388ق، ص352)</ref> که به «الأمیر عمر» معروف بود: «و کانت له جلالة بالهند» <ref>(المجدی فی انساب الطالبیین، 1409ق، ص274)</ref>.
=== [[جعفر بن جعفر الملک]]: ===


از جعفر نیز با عنوان [[«القائد بالسند»]] یاد می¬کنند. وی مکنّی به ابوالفضل، و سیدی شجاع بود. پس از وفات پدرش به دنیا آمد و نام او را بر وی نهادند. او دارای هفت فرزند به اسامی: ستی، علاء، حسن و حسین، ام عبدالله، خدیجه و ابراهیم است <ref>(همان، ص275 و 276)</ref>.
از میان فرزندان او تنها سه نفر دارای نسل هستند:
1. ا[[بوالحسن علاء بن جعفر بن جعفر الملک]] که از او با عنوان «القائد بالسند» و عبارت «وکان زاهداً شجاعاً» یاد می‌شود. او به هرات مهاجرت کرد و سپس در بخارا وفات یافت <ref>(الشجرة المبارکة فی انساب الطالبیه، 1419ق، ص209؛ المجدی فی انساب الطالبیین، 1409ق، ص 276)</ref>. برخی نیز نوشته¬اند که او در مولتان بوده است <ref>(الشجرة المبارکة فی انساب الطالبیه ، 1419ق، ص213)</ref>.
از او فرزندان دانشمندی به وجود آمد که در جوزجانان، و جماعتی هم در ولوالج سکونت داشتند <ref>(الفخری فی أنساب الطالبیین ، 1409ق، ص177)</ref> که از آنها سیدابوجعفر محمد النسابة النقیب در هرات بود که از او با عبارت «الثقات المعتمدین المصنفین فی النسب» یاد شده و دارای نسل زیادی در هرات است که سادات ذی‌حسبی هستند <ref>(همان، ص179)</ref>.
2. [[حسین بن جعفر بن جعفر الملک]] که در مولتان سکونت داشت.
3. [[حسن بن جعفر بن جعفر الملک]] که در هرات بود <ref>(الشجرة المبارکة فی انساب الطالبیه، 1419ق، ص213)</ref> و از او جعفر بن ابی‌محمدحسن بن جعفر القائد به وجود آمد که در مولتان سکونت داشت و در آنجا دارای نسل است <ref>(المجدی فی انساب الطالبیین، 1409ق، ص278)</ref>.
==پانویس==
{{پانویس}}
== منابع ==
{{منابع}}
* '''الاصیلی فی انساب الطالبین'''،ابن طقطقی،محمّدبن علی، 1418ق، تحقیق مهدی رجائی، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی.

* '''الفصول الفخریة فی اصول البریه'''،ابن عنبه،احمدبن علی، ۱۳۶۳ش، به¬کوشش سیدجلال الدین محدث ارموی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

* '''شیعه در هند'''،رضوی، سید عباس اطهر،1376ش، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات.

* '''لباب الانساب و الألقاب و الاعقاب'''،بیهقى، على بن زید، 1410ق،تح‍ق‍ی‍ق‌ م‍ه‍دی‌ رج‍ای‍ی، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشى.

* '''تهذیب الأنساب و نهایة الأعقاب'''،شیخ‌شرف عبیدلی، محمد بن محمد، 1413ق،تحقیق: شیخ‌محمدکاظم محمودی، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی.

* '''الشجرة المبارکة فی انساب الطالبیه'''،فخر رازی، محمد بن عمر، 1419ق،تحقیق مهدی رجائی، چاپ دوّم، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی.

* '''الفخری فی أنساب الطالبیین'''،مروزی علوی،اسماعیل بن حسین، 1409ق، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی.

* '''منتقلة الطالبیه'''،ابن طباطبا علوی اصفهانی ،ابراهیم بن ناصر، 1377ش،  تحقیق سیدمحمّد مهدوی و سیدحسن خراسان، نجف اشرف، انتشارات مکتبه حیدریه، 1388ق، افست، قم.
{{پایان}}