در حال ویرایش حجة الاسلام

'''حجة الاسلام'''، [[حج]] واجب بر هر مسلمان است، به شرطی که جز شرائط همگانی تکلیف مانند عقل و بلوغ، شرط [[استطاعت]] را نیز دارا باشد. حجة الاسلام ممکن است برای مکلفی [[حج تمتّع]] و برای دیگری [[حج افراد|حج اِفراد]] یا [[حج قران|حج قِران]] باشد. اگر کسی بدون دارایی شرائط حج بجا آورد، حجة الاسلام شمرده نمی‌شود.

==چیستی==
حجة الاسلام، [[حج|حجی]] است که بر هر فرد براساس فرمان مستقیم و ابتدایی اسلام با شرائطی، تنها یکبار در طول عمر واجب می‌شود.<ref>السرائر، ج1، ص506- 507؛ قواعد الأحکام، ج1، ص397؛ المجموع، ج7، ص7- 9.</ref> بر این اساس، ممکن است حجة الاسلام برای مکلفی [[حج تمتّع]] و برای دیگری [[حج افراد|حج اِفراد]] یا [[حج قران|حج قِران]] باشد.

حجة الاسلام، در مقابل حج نذری و مانند آن است که با نذر و مانند آن بر مکلف واجب می‌شود. این اصطلاح، در کلام فقیهان [[شیعه]]<ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص429، 438؛ الکافی، ج4، ص277.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>الام، ج2، ص119- 120؛ المغنی، ج3، ص159- 162.</ref> نیز به همین معنا بکار رفته است. ریشه این کاربرد را روایات پرشمار شیعه<ref>الکافی، ج2، ص18؛ الأمالی، ص124.</ref> و سنی،<ref>صحیح البخاری، ج1، ص8؛ صحیح مسلم، ج1، ص34؛ المعجم الکبیر، ج12، ص239.</ref> می‌دانند؛ بویژه روایت مورد اتفاق هر دو مذهب که حج را یکی از ارکان اسلام دانسته است.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج3، ص242.</ref>

==شرائط==
فقیهان [[شیعه]]<ref>السرائر، ج1، ص507؛ جواهر الکلام، ج17، ص229.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>البحر الرائق، ج2، ص546- 549؛ المبسوط فی فقه الامامیه، ج4، ص163- 164؛ المغنی، ج3، ص159- 162.</ref> افزون بر شرائط همگانی تکلیف یعنی عقل، قدرت و بلوغ، شرط [[استطاعت]] که ویژه [[حج]] است را برای واجب شدن حجة الاسلام لازم می‌دانند. استطاعت حج، خود به چهار عنصر مالی، امنیتی، بدنی و زمانی تقسیم می‌شود. به دست آوردن استطاعت حج، واجب نیست. 

اگر کسی بدون داشتن هرکدام از این شرط‌ها به حج برود، حجی که انجام داده، حجة الاسلام نبوده و در صورتی که بعدها این شرائط به دست آید، حجی که انجام داده بود کافی نبوده و باید دوباره حج بجا آورد.<ref>شرائع الاسلام، ج1، ص164- 165؛ جواهر الکلام، ج17، ص248.</ref>
==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==

{{دانشنامه
 | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/22200/حجة-الاسلام
 | عنوان = حجة الاسلام
 | نویسنده = محمدسعید نجاتی
}}

*'''الأم'''، محمد بن ادریس الشافعی (-۲۰۴. ق)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۳ق.
*'''البحر الرائق شرح کنز الدقائق'''، زین الدین ابن نجیم الحنفی (-۹۷۰. ق)، تحقیق زکریا عمیرات، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
*'''جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام'''، محمد حسین نجفی (۱۲۰۰–۱۲۶۶ق)، تحقیق عباس قوچانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
*'''السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی'''، محمد بن احمد ابن ادریس (-۵۹۸ق)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۱ق.
*'''الامالی'''، محمد بن حسن الطوسی (۳۸۵–۴۶۰ق)، تصحیح محققان بنیاد بعثت، قم، انتشارات دارالثقافه، ۱۴۱۴ق.
*'''فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام'''، جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، ۱۴۲۶ق.
*'''قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام'''، حسن بن یوسف حلی (۶۴۸–۷۲۶ق)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۳ق.
*'''من لایحضره الفقیه'''، شیخ صدوق محمد بن علی بن بابویه (۳۱۱–۳۸۱ق)، تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
*'''الکافی'''، محمد بن یعقوب کلینی (-۳۲۹ق)، به کوشش علی اکبر غفاری، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، ۱۳۷۵ش.
*'''المجموع شرح المهذب'''، یحیی بن شرف النووی (۶۳۱–۶۷۶ق)، بیروت، دارالفکر.
*'''المعجم الکبیر'''، سلیمان بن احمد الطبرانی (۲۶۰–۳۶۰ق)، به کوشش حمدی عبدالمجید السلفی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق.
*'''المغنی'''، عبدالله بن قدامة(-۶۲۰. ق)، بیروت، دارالکتاب العربی.
*'''المبسوط'''، محمد بن احمد السرخسی (-۴۸۳ق)، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۰۶ق.
*'''الصحیح'''، مسلم بن الحجاج (-۲۶۱. ق)، بیروت، دارالفکر.
*'''صحیح البخاری'''، محمد بن اسماعیل البخاری (-۲۵۶ق)، به کوشش عبدالعزیز بن عبدالله بن باز، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۱ق.
{{پایان}}
{{حج و عمره}}

[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]]

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]