در حال ویرایش حج ابراهیمی

==معرفی==

==پیشینه==

[[حضرت ابراهیم(ع)]] حجی را بنیان نهاد، که به باور برخی، آئینی عبادی سیاسی است.<ref name=":0">صحیفه نور، ج11، ص534</ref> این حج،‌ که در دوره معاصر به حج ابراهیمی نامیده شد،<ref name=":1" /> دو بار از هدف اصلی خود منحرف شده است. بار نخست در دوره جاهلیت بود که با اندیشه‌ها، ذکرها و اعمال مشرکانه آمیخته شد.<ref>نک: السیرة النبویه، ج1، ص199-202؛ الوثنیه فی الادب الجاهلی، ص282-287، 304-305، 308-309، 310-319.</ref> در این دوره، [[کعبه]] به بت‌خانه تبدیل شده<ref>الوثنیه فی الادب الجاهلی، ص273.</ref> و بسیاری از [[مناسک حج]]، مانند [[تلبیه]]،<ref>نک: اخبار مکه، ج1، ص75؛ تاریخ یعقوبی، ج1، ص296.</ref> [[احرام]]،<ref>صحیح مسلم، ج8، ص243؛ سنن النسائی، ج2، ص479؛ مسند ابی داوود، ص98.</ref> [[طواف]]،<ref>السیرة النبویه، ج1، ص202؛ تفسیر قمی، ج1، ص228-229؛ مجمع البیان، ج4، ص244</ref> [[سعی]]،<ref>نک: قرب الاسناد، ص50؛ الکافی، ج4، ص546. ؛ تاریخ یعقوبی، ج1، ص254-255.</ref> [[قربانی]]<ref>نک: احکام القرآن، ج3، ص308؛ مجمع البیان، ج7، ص155؛ الدر المنثور، ج4، ص356، 362؛ بحار الانوار، ج67، ص275.</ref> و [[وقوف در مزدلفه]]<ref>نک: الکافی، ج4، ص247؛ تهذیب، ج5، ص456؛ تفسیر عیاشی، ج1، ص97.</ref> و [[منا]]<ref>الصافی، ج1، ص238.</ref> دچار تحریف شد. این حج، به [[حج جاهلی]] شهرت یافت. با ظهور اسلام، [[حضرت محمد(ص)]] مناسک حج را به مسلمانان آموخته و کعبه را از بت‌پرستی پاک‌سازی کرد.<ref>صهبای حج، ص122.</ref> وی در سال نهم هجری با ابلاغ آیات [[برائت از مشرکان]]، بُعد سیاسی، اجتماعی حج را نیز به مسلمانان گوشزد کرد.

انحراف دوم، پس از درگذشت حضرت محمد(ص) و اختلاف نظر میان مسلمانان ایجاد شد. در این دوره، از بعد سیاسی، اجتماعی غفلت شده<ref>صحیفه نور ج20 ص89.</ref> و اهتمام حاجیان تنها به بعد عبادی آن معطوف شد.<ref name=":4">دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۴۷۲.</ref>

==در باور امام خمینی==

او حج ابراهیمی را دارای سه محور اصلی دانسته است که عبارتند از:‌ ایجاد وحدت میان مسلمانان،<ref>صحیفه نور، ج10 ص159.</ref> تأمین منافع اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم<ref>صحیفه نور، ج10، ص90؛ ج19، ص22-23؛ ج18، ص91.</ref> و برائت جستن از مشرکان و مستکبران.<ref>صحیفه نور، ج18، ص87؛ ج19، ص23-26.</ref> او در دوران معاصر، [[آمریکا]] را شیطان بزرگ دانسته و حج بدون [[برائت از مشرکان]] و [[رمی]] شیاطین را ناقص دانسته است.<ref>صحیفه نور، ج20، ص18، 87؛ ج13، ص83.</ref>

[[عبدالله جوادی آملی]] (ت.۱۳۱۲ش)،<ref>حیات علمی و قرآنی حضرت آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی، سایت رسمی عبدالله جوادی آملی؛ دریافت شده در ۲۱ بهمن ۱۳۹۸ش؛ [http://javadi.esra.ir/web/office/master نسخه اصلی] و [https://web.archive.org/web/20200210074401/http://javadi.esra.ir/web/office/master نسخه آرشیو].</ref> یکی از عالمان [[شیعه]]، بر این باور است که [[حضرت ابراهیم(ع)]] در کنار [[مناسک]] حج، دو کار مهم دیگر نیز انجام می‌داد؛ یکی [[برائت از مشرکان|برائت از شرک و مشرکان]]، و دیگری ایجاد وحدت و پیراستن جامعه اسلامی از اختلاف.<ref name=":2">بنیان مرصوص، ص273.</ref> به باور او، حج همانگونه که نمود رحمت خداوند است، نمود غضب او نیز هست. آنجا که قرآن به مردم اجازه می‌دهد به [[مسجدالحرام]]،  که حرم امن خداست وارد شوند،{{یادداشت|{{آیه|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}

و در ميان مردم براى حج بانگ زن تا پياده و سوار بر هر شتر باريك اندام [چابك و چالاك] كه از هر راه دور مى‌آيند، به سوى تو آيند.}}<ref name=":3">سوره توبه(۹)، آیه ۲۷؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۱۸۷.</ref> نمود رحمت خدا است، و آنجا که فرمان برائت از مشرکان در حج را صادر می‌کند،{{یادداشت|{{آیه|وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ}}

==جستارهای وابسته==

{{حج و عمره}}