در حال ویرایش حضرت محمد (ص)

حضرت '''محمد بن عبدالله''' (ص) پیامبر دین [[اسلام]] است. او در [[مکه]] به دنیا آمد، در چهل‌سالگی به پیامبری رسید و دعوت به دین اسلام را در مکه آغاز کرد. چهارده سال بعد برای گسترش دعوت خود به شهر یثرب رفت، شهری که پس از ورود پیامبر [[مدینه|مدینة النبی]] نام گرفت و مرکز حکومت اسلامی شد. او ده سال در این شهر زندگی کرد و [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] محل زندگی او و همسرانش بود. بعدها در مکان‌های گوناگونی که آن حضرت حضور یافت یا نماز خواند مسجدهایی ساخته شد.

==تولد== 
بیشتر شیعیان هفدهم و بیشتر اهل سنت دوازدهم [[ربیع الاول]] را تاریخ ولادت رسول خدا می‌دانند.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص ۴۳</ref> پدرش [[عبدالله بن عبدالمطلب]] و مادرش [[آمنه بنت وهب|آمنه]] دختر وهب بن عبدمناف بود.<ref>السیره النبویه، ج1، ص 1، 157</ref> محمد در خانه‌ای در [[شعب ابی‌طالب]] که بعدها به عنوان [[مولد النبی(ص)|مولدالنبی]] شناخته و مورد احترام بود، متولد شد. پس از تولد او را به [[حلیمه|حلیمه دختر ابو ذؤَیب]] سپردند که شیر دهد. او چهار سال نزد [[حلیمه]] در میان قبیه بنی سعد بن بکر بن هوازن اقامت کرد و در سال پنجم حلیمه او را به مادرش بازگرداند.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص ۲۸۰</ref>
{{بیشتر|اجداد رسول الله (ص)}}

== کودکی تا ازدواج ==
از کودکی تا جوانی و ازدواج حضرت محمد، برخی رویدادها مورد توجه سیره‌نگاران قرار گرفته است. 

===درگذشت پدر و مادر===
پیامبر در شش سالگی همراه مادرش [[آمنه بنت وهب|آمنه]] به مدینه رفت. آمنه در بازگشت در [[ابواء]] درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد.  [[ام ایمن]] پیامبر را بعد از درگذشت آمنه به مکه بازگرداند. [[عبدالمطلب]]، پدر بزرگ محمد(ص)، تا هشت سالگی از او سرپرستی کرد و چون در گذشت سرپرستی او را عمویش [[ابوطالب]] بر عهده گرفت.<ref>السیره النبویه، ج1، ص 168-169, 179؛ مروج الذهب، ج۲، ص ۲۸۱</ref>
===سفر به شام===
محمد (ص) در دوازده سالگی یا نه سالگی یا سیزده سالگی به همراه ابوطالب با کاروان تجاری [[قریش]] به [[شام]] رفت. محمد بار دیگر در بیست و پنج سالگی برای تجارت با سرمایه حضرت خدیجه(س) به شام سفر کرد؛ سفری که زمینه ازدواج محمد(ص) و خدیجه را فراهم کرد.<ref>السیره النبویه، ج1، ص 181</ref><ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص ۲۰</ref>
== بازسازی کعبه ==
{{اصلی|بازسازی کعبه پیش از اسلام}}
ده سال پس از ازدواج با خدیجه و پانزده سال بعد از فجار چهارم که رسول خدا سی و پنج ساله بود قریش تصمیم گرفتند کعبه را بازسازی کنند. در این بازسازی [[حجر الاسود]] را محمد در جای خود قرار داد.<ref>السیره النبویه، ج1، ص192؛ تاریخ الطبری، ۳۲۱-۳۲۳</ref>برخی گزارش‌ها زمان این رویداد را بیست و پنج سالگی پیامبر دانسته‌اند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۱، ص ۱۹</ref>

== تحنث حرا ==
{{اصلی|تحنث}}
تَحَنُّث به معنای عبادت کردن و دوری از گناه است<ref>المعجم الوسیط، ج1، ص201؛ التحقیق، ج2، ص290-291، «حنث».</ref> و رسول خدا هر سال مدتی را در [[کوه حراء]] به عزلت و تنهایی می‌گذراند.<ref>التحقیق فی کلمات القرآن، ج۲، ص۲۹۱.</ref> برخی گفته‌اند این مدت در هر سال یک ماه و بنابر روایاتی ماه رمضان بود.<ref>السیره النبویه، ج1، ص 236</ref>

== بعثت ==
{{اصلی|بعثت}}
زمان بعثت بنابر قول مشهور [[شیعه امامیه]] بیست و هفتم ماه [[رجب]] و بنابر قول مشهور اهل سنت [[ماه رمضان]] بوده است. <ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص ۶۷</ref> بنابر گزارش‌هایی، نخستین دیدار پیامبر با [[جبرئیل]] یکی از روزهای [[اعتکاف]] محمد در [[کوه حراء]] روی داد.<ref>السیره النبویه، ج1، ص 236</ref>گفته شده که محمد در این زمان ۴۰ ساله بود.<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص ۲۲</ref> 

درباره اینکه نخستین آیات نازل شده بر پیامبر چه آیاتی بوده اختلاف نظر وجود دارد. برخی پنج آیه نخست [[سوره علق]] و برخی [[سوره مدثر]] را نخستین سوره دانسته‌اند. برخی هم فاتحه الکتاب را نخستین آیات دانسته‌اند.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص ۷۰</ref>

== آغاز دعوت در مکه ==
از میان خانواده [[حضرت علی]] و [[خدیجه]] نخستین گروندگان به او بودند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص ۲۳</ref> [[حمزه بن عبدالمطلب]] نیز سال دوم یا ششم بعثت مسلمان شد. غیر از آنان گروهی از اهل مکه به آن حضرت پیوستند. اصحاب رسول خدا برای نماز به دره‌های مکه می‌رفتند تا اینکه یک درگیری بین آنان با مشرکان مکه باعث شده که از آن پس در [[خانه ارقم]] نماز بخوانند.

سه سال پس از بعثت رسول خدا دعوتش را در مکه علنی کرد و گسترش داد. از این پس مشرکان تلاش کردند رسول خدا را محدود کنند. رسول‌الله نیز راه‌های تازه برای گسترش دعوتش را تجربه کرد. او در سال پنجم بعثت گروهی از مسلمانان را به [[حبشه]] فرستاد. به [[طائف (ابهام‌زدایی)|طائف]] سفر کرد تا همراهانی در آن شهر بیابد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ۳۶</ref> در ایام حج با حاجیان گفتگو و آنان را به اسلام دعوت می‌کرد.<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۶</ref> 

=== آشنایی مردم مدینه با پیامبر ===
در سال یازدهم در ایام حج بود که پیامبر با شش تن از [[خزرج]] از اهل یثرب دیدار و آنان را به اسلام دعوت کرد. این تعداد بعد از بازگشت به یثرب دعوت پیامبر را مطرح کردند.<ref>السیره النبویه، ج1، ص 428-431</ref> در حج سال دوازدهم بعثت ۱۲ تن از اهل یثرب در [[عقبه منی]] با پیامبر بیعت کردند که به آن [[پیمان عقبه اولی]] (عقبه نخست) می‌گویند.  در حج سال سیزدهم حدود هفتاد تن از بزرگان مدینه با پیامبر دیدار و بیعت کردند ([[پیمان عقبه دوم]]) و از آن حضرت دعوت کردند که به مدینه مهاجرت کند.<ref>السیره النبویه، ج1، ص 438؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ۳۸</ref>
==مهاجرت به مدینه==
{{اصلی|هجرت}}

هجرت مسلمانان از پس از بیعت عقبه دوم در ذی الحجه سال سیزدهم آغاز شد. خود پیامبر در اول ربیع‌الاول سال ۱۴ بعثت [[هجرت]] کرد. راه سفر پیامبر به مدینه بعدها به [[طریق الهجره]] معروف شد. آن حضرت در دوازدهم ربیع الاول وارد [[قبا]] که یکی از محله‌های مدینه بود شد.<ref>السیره النبویه، ج1، ص 590؛ مروج الذهب، ج۲، ص ۲۸۶</ref>

== پیامبر در مدینه ==
پیامبر ده سال در مدینه زندگی کرد و در این شهر درگذشت. هجرت به مدینه بعدها مبداء تاریخ اسلام شد. سال‌های پس از هجرت سال‌های تشکیل دولت مسلمانان به رهبری پیامبر بود. در این سال‌ها چندین جنگ کوچک و بزرگ بین مسلمانان مدینه با مشرکان قریش یا دیگر قبایل اطراف یا داخل مدینه (یهودیان) روی داد.<ref>تاریخ الطبری، ج۲، ص ۴۹۱ِ؛ مروج الذهب، ج۲، ص 287-289</ref> مهم‌ترین آنها [[غزوه بدر]]، [[غزوه احد]]، [[غزوه احزاب|غزوه خندق]]، [[صلح حدیبیه|حدیبیه]] و [[فتح خیبر|خیبر]] است. رفته رفته بر قدرت مسلمانان افزوده شد و در سال هشتم با [[فتح مکه]] قدرت آنان در بخش بزرگی از جزیره العرب تثبیت شد. 
{{بیشتر|غزوات|مدینه}}

==فتح مکه==
{{اصلی|فتح مکه}}
فتح مکه در سال هشتم هجرت روی داد.<ref>مروج الذهب، ج۲، ۲۹۶</ref> او در این سفر سوار بر شتر به [[مسجدالحرام]] رفت و هفت بار [[کعبه]] را طواف کرد و [[رکن حجرالاسود|رکن  حجر الاسود]] را با چوبی که در دست داشت [[استلام]] کرد.<ref>تاریخ پیامبر اسلامی، ص ۴۶۴</ref> رسول‌الله بعد از فتح مکه به داخل کعبه آمد و بت‌ها را شکست و بر در کعبه ایستاد و برای مردم سخنرانی کرد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ۶۰؛ تاریخ پیامبر اسلام، ص ۴۶۶</ref>

== یادگارهای محمد(ص) در مکه و مدینه ==
غیر از قرآن که کتاب مقدس مسلمانان و حاصل وحی الهی به آن حضرت است، مسلمانان بیشتر اماکن یا بناهایی را که مرتبط به آن حضرت بود یادگارهایی ارزشمند شمرده‌اند. از جمله در جایگاه نماز خواندن پیامبر در نقاط مختلف مکه و مدینه مسجدهایی ساخته شد<ref>نک: تاریخ المدینه، ج1، ص75</ref> که بسیاری از آنان هنوز پابرجا است. مهم‌ترین بناها از این دست مسجدالنبی است که خانه پیامبر و همسرانش به آن پیوسته بود و پیکر آن حضرت پس از وفات در همان مسجد به خاک سپرده شد. امروزه [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] بزرگترین زیارتگاه مسلمانان پس از [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] در مکه است. 
{{بیشتر| مسجدهای مدینه| مسجدهای مکه}}
حتی در خارج از دو شهر مکه و مدینه، مکان نمازگزاری آن حضرت در سفرها و غزواتش نیز بعدها مسجد شدند. از جمله آنها می‌توان به ۱۷ [[مسجدهای غزوه تبوک|مسجد راه غزوه تبوک]] که در راه مدینه تا [[غزوه تبوک|تبوک]] ساخته شده بود اشاره کرد.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص ۵۰۰</ref>

== حج‌گزاری ==
پیامبر پس از [[هجرت]] به مدینه یک بار در [[ذی القعده]] سال ششم هجرت [[عمره]] گذاشت که به [[عمرة القضا]] معروف است.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص ۴۲۷</ref> بار دیگر آن حضرت پس از [[جنگ حنین]] در ذی قعده [[سال هشتم]] عمره به جا آورد. او همچنین در سال دهم هجرت یک بار [[حج]] گزارد. این حج به [[حجة الوداع|حجةالوداع]] معروف شده است.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص ۲۹۷</ref> گزارش‌های این سفر حج پیامبر یکی از منابع شناخت فقه و مناسک حج نزد مسلمانان است.<ref>نک: السیره النبویه، ج2، 605-606</ref> در بازگشت از همین سفر بود که واقعه [[غدیر خم]] روی داد و پیامبر(ص) [[علی بن ابی‌طالب(ع)]] را به جانشینی خود برگزید.
{{بیشتر|عمرة القضا| حجة الوداع}}

== وفات ==
بیشتر تاریخ‌نگاران زمان وفات آن حضرت را دوازدهم ربیع الاول نقل کرده‌اند اما محدثان شیعه تاریخ وفات آن حضرت را ۲۸ صفر می‌دانند. پیامبر را علی و عباس غسل دادند و در همان مکان وفاتش ([[حجره رسول‌الله|حجره پیامبر]]) دفن کردند.<ref>السیره النبویه، ج2، ص 663؛ تاریخ اسلام، ص ۱۱۱-۱۱۲</ref> 
{{بیشتر|قبر رسول‌الله}}
==همسران و فرزندان==
{{اصلی|امهات المومنین}}
تعداد همسران رسول‌الله را متفاوت ثبت کرده‌اند.<ref>السیره النبویه، ج1، ص 643؛ مروج الذهب، ج۲، ص ۲۹۰</ref>رسول خدا سه پسر و چهار دختر داشت. پسران آن حضرت در خردسالی وفات کردند. [[قاسم بن محمد(ص)|قاسم]] و [[عبدالله بن محمد(ص)|عبدالله]] در مکه به دنیا آمدند و درگذشتند و ابراهیم در سال هشتم هجرت در مدینه متولد شد و در سال دهم وفات کرد. دختران آن حضرت زینب، رقیه، ام کلثوم و فاطمه(ص) بودند.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص ۶۰-۶۱</ref>

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
* تاریخ یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، بیروت، دار صادر 
* تاریخ اسلام، علی‌اکبر فیاض، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۲ش. 
* التحقیق فی کلمات القرآن، حسن مصطفوی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1374ش.
* تاریخ پیامبر اسلام، محمد ابراهیم آیتی، تهران، دانشگاه تهران.
* تاریخ الطبری، محمد بن جریری الطبری، تحقیق نواف الجراح، دار و مکتبة الهلال.
* تاریخ المدینه المنوره، عمر ابن شبه، تحقیق فهیم شلتوت، بیروت، دارالمعرفه.
* السیره النبویه، عبدالملک ابن هشام، تحقیق مصطفی سقا و دیگران، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
* مروج الذهب و معادن الجوهر، علی بن حسین مسعودی، تحقیق محمد محی‌الدین عبدالحمید، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
* المعجم الوسیط: ابراهیم انیس و دیگران، تهران، فرهنگ اسلامی، 1375ش.
{{پایان}}

[[رده:پیامبر اسلام(ص)]]
[[رده:چهارده معصوم]]
[[en:Prophet Muhammad (s)]]
[[ar:النبي محمد (ص)]]