در حال ویرایش حلیمه سعدیه
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
|امضا = <!-- sign.jpg --> | |امضا = <!-- sign.jpg --> | ||
}} | }} | ||
'''حَلیمه سَعدیه''' (زنی از قبیله بنی سعد) دایه و مادر رضاعی [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام]] است. | '''حَلیمه سَعدیه''' (زنی از قبیله بنی سعد) دایه و مادر رضاعی [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام]] است. پیامبر(ص) از تولد و دوران شیرخوارگی تا سن شش یا هفت سالگی نزد حلیمه پرورش یافت. حلیمه را زنی با فضیلت برشمرده‌اند و دایگی پیامبر توسط او را نتیجه عنایت خداوند و شایستگی وی به شمار آورده‌اند. پس از اتمام دوران شیرخوارگی پیامبر، حلمیه آن حضرت را به [[مکه]] آورد اما [[آمنه مادر پیامبر|آمنه]] به حلیمه اجازه داد تا کودک را به صحرا بازگرداند و تا سن شش یا هفت سالگی به مراقبت پیامبر بپردازد.<ref name=":0" /> | ||
منابع بر اسلام آوردن حلیمه اتفاق نظر دارند. گزارش‌هایی از احترام پیامبر به حلیمه در سال‌های پس از بعثت روایت شده است. زمان دقیق وفات او معلوم نیست. بنابر گزارش مشهور، حلیمه در [[بقیع]]، نزدیک قبر [[عثمان بن عفان|عثمان]]، در انتهای قبرستان دفن شده است. | |||
== زندگی و خاندان == | == زندگی و خاندان == | ||
حلیمه، دختر ابوذُؤَیب عبدالله بن حارث، از تیره بنی‌سَعد قبیله هَوازن است.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۹۳؛ السیرة النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۱۶۰؛ الطبقات الکبری، ج۱، ص۸۹؛ الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۸۱۳.</ref> نسب | حلیمه، دختر ابوذُؤَیب عبدالله بن حارث، از تیره بنی‌سَعد قبیله هَوازن است.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۹۳؛ السیرة النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۱۶۰؛ الطبقات الکبری، ج۱، ص۸۹؛ الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۸۱۳.</ref> نسب او، با نسب [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا]] در «مُضر»، جد هفدهم آن حضرت، مشترک است.<ref>المعجم الکبیر، ج۱۹، ص۲۴۵؛ دلائل النبوة، ج۱، ص۱۷۷.</ref> همسر حلیمه، ابوکبشه حارث بن عبدالعُزّی بود. گویا به همین سبب قریش پیامبر را ابن ابی‌کبشه می‌خواندند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص91؛ فتح الباری، ج1، ص37.</ref> | ||
حلیمه از شوهرش، حارث، فرزندانی به نام‌های عبدالله، انیسه و حذافه (شیماء) داشت.<ref>عون المعبود، ج۱۴، ص۳۷ تا ص۳۸؛ المعجم الکبیر، ج۲۴، ص۳۱۹؛ اسد الغابة، ج۶، ص۴۷.</ref> شیماء در جنگ هوازن (سال هشتم) یا پس از آن، هنگام محاصره طائف، به دست مسلمانان اسیر شد و چون خود را معرفی کرد، پیامبر(ص) او را آزاد کرد و مورد اکرام خویش قرار داد.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۳۶۹؛ السیرة النبویة، ابن کثیر، ج۳، ص۶۸۹.</ref> | حلیمه از شوهرش، حارث، فرزندانی به نام‌های عبدالله، انیسه و حذافه (شیماء) داشت.<ref>عون المعبود، ج۱۴، ص۳۷ تا ص۳۸؛ المعجم الکبیر، ج۲۴، ص۳۱۹؛ اسد الغابة، ج۶، ص۴۷.</ref> شیماء در جنگ هوازن (سال هشتم) یا پس از آن، هنگام محاصره طائف، به دست مسلمانان اسیر شد و چون خود را معرفی کرد، پیامبر(ص) او را آزاد کرد و مورد اکرام خویش قرار داد.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۳۶۹؛ السیرة النبویة، ابن کثیر، ج۳، ص۶۸۹.</ref> | ||
== دایه پیامبر<small>(ص)</small> == | == دایه پیامبر<small>(ص)</small> == | ||
حلیمه در سالی که قحطی بزرگی میان قبیله بنی‌سعد افتاده بود، همراه با نُه تن از زنان قبیله، برای امرار معاش از طریق شیردهی به کودکان قبایل ثروتمند [[مکه]]، عازم این شهر شد. گفته شده که به دلیل یتیم بودن هیچ یک از زنان حاضر نبودند دایه | حلیمه در سالی که قحطی بزرگی میان قبیله بنی‌سعد افتاده بود، همراه با نُه تن از زنان قبیله، برای امرار معاش از طریق شیردهی به کودکان قبایل ثروتمند [[مکه]]، عازم این شهر شد. گفته شده که به دلیل یتیم بودن هیچ یک از زنان حاضر نبودند دایه محمد(ص) شوند زیرا می‌ترسیدند دستمزد مناسبی دریافت نکنند.<ref>السیرة النبویه، ابن کثیر، ج۱، ص۲۲۶؛ الکامل فی التاریخ، ج۱، ص۴۶۰ و ص۴۶۱.</ref> برخی گزارش‌ها نیز حاکی از این است که نوزاد پستان هیچ‌یک از زنان را جز حلیمه نمی‌مکید.<ref>السیرة الحلبیة، ج۱، ص۱۴۵ و ص۱۴۶.</ref> حلیمه به دایگی رسول خدا، پس از چند روزی که آن حضرت از ثوبیه (کنیز ابولهب) شیر خورده بود، انتخاب شد.<ref>البدء و التاریخ، ج۵، ص۸؛ البدایة و النهایه، ج۲، ص۲۷۲.</ref> تراجم‌نگاران، حلیمه را دارای فضایلی دانسته، و انتخاب او را به دایگی پیامبر نتیجه عنایت خداوند و شایستگی وی به شمار آورده‌اند.<ref>أسد الغابة، ج۶، ص۶۸؛ الإصابة فی تمییز الصحابة، ج۸، ص۸۷ و ص۸۸.</ref> | ||
حلیمه پس از اتمام دوران شیرخوارگی پیامبر، او را به [[مکه]]، نزد مادرش آورد. اما [[آمنه مادر پیامبر|آمنه]]، که به علت بیماری وبا در مکه نسبت به سلامتی فرزندش بیمناک بود، به حلیمه اجازه داد تا کودک را به صحرا بازگرداند و تا سن شش<ref>مروج الذهب، ج۱، ص۲۷۵.</ref> یا هفت سالگی به مراقبت از آن حضرت بپردازد.<ref name=":0">البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۳۳.</ref> | حلیمه پس از اتمام دوران شیرخوارگی پیامبر، او را به [[مکه]]، نزد مادرش آورد. اما [[آمنه مادر پیامبر|آمنه]]، که به علت بیماری وبا در مکه نسبت به سلامتی فرزندش بیمناک بود، به حلیمه اجازه داد تا کودک را به صحرا بازگرداند و تا سن شش<ref>مروج الذهب، ج۱، ص۲۷۵.</ref> یا هفت سالگی به مراقبت از آن حضرت بپردازد.<ref name=":0">البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۳۳.</ref> | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۰: | ||
== احترام پیامبر به حلیمه == | == احترام پیامبر به حلیمه == | ||
در منابع تاریخی، از چند بار دیدار حلیمه با [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا]] بعد از | در منابع تاریخی، از چند بار دیدار حلیمه با [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا]] (بعد از بعثت) سخن به میان آمده که هر بار آن حضرت، حلیمه را گرامی داشت. مطابق گزارشی، زمانی که حلیمه به [[مکه]] آمد و از خشکسالی شکایت کرد، [[حضرت خدیجه (س)|خدیجه]] چهل گوسفند و شتری راهوار به او بخشید.<ref>البدر المنیر، ج۸، ص۲۸۳؛ مجمع الزوائد، ص۲۱۸.</ref> بنابر گزارشی دیگر، حلیمه در [[جنگ حنین]] (سال هشتم) خدمت رسول خدا رسید. آن حضرت به احترام او از جایش بلند شد و ردایش را برای نشستن حلیمه پهن کرد.<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۱۳؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۴، ص۱۸۱.</ref> بنا به نقلی، علت آزادی اسیران متعلق به قبیله هوازن در یکی از جنگ‌ها، حضور «شیماء»، دختر حلیمه و خواهر رضاعی پیامبر میان آنان بود.<ref>التنبیه و الإشراف، ص۱۹۷.</ref> | ||
== مسلمان شدن حلیمه == | == مسلمان شدن حلیمه == | ||
[[پرونده:نقشه بقیع.jpg|چپ|بی‌قاب|300x300px|جایگزین=]] | [[پرونده:نقشه بقیع.jpg|چپ|بی‌قاب|300x300px|جایگزین=]] | ||
زمان اسلام آوردن حلیمه | زمان اسلام آوردن حلیمه دانسته نیست، اما بیشتر منابع، بر اسلام حلیمه اشاره کرده‌اند.<ref>البدء و التاریخ، ج۵، ص۸؛ عیون الأثر، ج۱، ص۴۵؛ السیرة الحلبیة، ج۱، ص۱۴۴ و ص۱۴۵.</ref> عده‌ای از سیره‌نویسان بر این عقیده‌اند که او پس از ظهور اسلام، به همراه همسر و فرزندانش به حضور پیامبر آمد و اسلام آورد.<ref>سبل الهدی والرشاد، ج۱، ص۳۸۳؛ روح البیان، ج۹، ص۲۶۵.</ref> | ||
== راوی کودکی پیامبر == | == راوی کودکی پیامبر == | ||
حلیمه راوی اصلی حوادث دوران شیرخوارگی و ایام کودکی رسول خدا است و عمده روایات او را، عبدالله بن جعفر حکایت کرده است.<ref>أسد الغابة، ج۶، ص۶۹؛ الإصابة، ج۸، ص۸۸؛ السیرة الحلبیة، ج۱، ص۱۷۰.</ref> ماجرای [[ | حلیمه راوی اصلی حوادث دوران شیرخوارگی و ایام کودکی رسول خدا است و عمده روایات او را، عبدالله بن جعفر حکایت کرده است.<ref>أسد الغابة، ج۶، ص۶۹؛ الإصابة، ج۸، ص۸۸؛ السیرة الحلبیة، ج۱، ص۱۷۰.</ref> ماجرای [[شق صدر]] (شکافته شدن سینه پیامبر توسط فرشتگان و شست‌وشوی قلب آن حضرت)<ref>تاریخ الطبری ج۲، ص۱۶۲؛ فتح الباری، ج۱، ص۳۸۹؛ دلائل النبوة، ج۱، ص۱۳۶.</ref> از جمله روایات نقل شده از حلمیه است که مورد نقد قرار گرفته است.<ref>مفاتیح الغیب، ج۳۲، ص۲۰۵.</ref> | ||
== وفات و قبر حلیمه == | == وفات و قبر حلیمه == | ||
تاریخ دقیق درگذشت حلیمه مشخص نیست. برخی گزارش‌ها آن را پیش از [[فتح مکه]]<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۹۵.</ref> و برخی نیز از حیات او تا زمان | تاریخ دقیق درگذشت حلیمه مشخص نیست. برخی گزارش‌ها آن را پیش از [[فتح مکه]]<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۹۵.</ref> و برخی نیز از حیات او تا زمان خلیفه دوم سخن گفته و یادآور شده‌اند که او مورد حمایت و احترام دو خلیفه نخست بوده است.<ref>الطبقات الکبری، ج۱، ص۹۲.</ref> | ||
سفرنامه‌نویسان | سفرنامه‌نویسان عصر قاجار (قرن چهاردهم قمری) و نویسندگان معاصر از قبر حلیمه در شمال شرق [[بقیع]] یاد کرده‌اند<ref>سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی، ص232؛ سفرنامه نایب الصدر شیرازی، ص۲۳۰؛ موسوعة العتبات المقدسه، ج۳، ص۲۸۲.</ref> که حاکی از مشخص بودن آن و داشتن گنبد تا پیش از [[تخریب قبور|تخریب بقیع]] است. اشعاری بر سردر ورودی بنا وجود داشت که نشان می‌داد این گنبد در زمان حکومت عثمانی ساخته شده بود.<ref>تاریخ حرم ائمه بقیع و آثار دیگر در مدینه منوره، ص۲۷۷.</ref> برخی گزارش‌ها نیز از وجود قبری منسوب به حلیمه، در شهر [[بصره]]، خبر داده‌اند.<ref>رحلة ابن بطوطه، ج۴، ص۱۷۴.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۳۹: | ||
[[رده:صحابه]] | [[رده:صحابه]] | ||