در حال ویرایش درسنامه اسرار حج (کتاب)
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
درسنامه اسرار حج نوشتهٔ محمدتقی فعالی، از آثار آموزشی در حوزه [[اعمال حج تمتع|مناسک حج]] است که با هدف آشنایی [[زائر|زائران]] با جنبه‌های معنوی این فریضه تدوین شده است. این کتاب به‌ویژه برای کسانی تنظیم شده که در سفر [[حج]] یا [[عمره]] به دنبال درکی فراتر از اعمال ظاهری هستند. | |||
== رویکرد | == هدف و رویکرد اثر == | ||
این کتاب بر آن است تا نشان دهد اعمال عبادی حج، افزون بر جنبه‌های فقهی، حامل پیام‌های معنوی‌اند. نویسنده اثر را به‌عنوان خلاصه‌ای آموزشی از کتاب پیشین خود با عنوان ''اسرار عرفانی حج'' معرفی کرده و تلاش کرده محتوای آن را در قالبی فشرده و قابل استفاده برای مخاطبان عمومی عرضه کند.<ref>آیینه آثار، ص338؛ پیشگفتار کتاب، ص17.</ref> | این کتاب بر آن است تا نشان دهد اعمال عبادی حج، افزون بر جنبه‌های فقهی، حامل پیام‌های معنوی‌اند. نویسنده اثر را به‌عنوان خلاصه‌ای آموزشی از کتاب پیشین خود با عنوان ''اسرار عرفانی حج'' معرفی کرده و تلاش کرده محتوای آن را در قالبی فشرده و قابل استفاده برای مخاطبان عمومی عرضه کند.<ref>آیینه آثار، ص338؛ پیشگفتار کتاب، ص17.</ref> | ||
== ترکیب و شیوه نگارش == | |||
کتاب درسنامه اسرار حج در شش درس تنظیم شده است و هر درس، موضوعات متعددی را زیر مجموعه خود دارد. هر درس با طرح اهداف آموزشی آغاز می‌شود و در پایان، جمع‌بندی و تمرین‌هایی برای خودآزمایی خواننده ارائه شده است.<ref>فهرست کتاب، صفحه 5-10.</ref> فهرست کتاب در ابتدای آن آمده و در پاورقی‌ها، منابع آیات و روایات ذکر شده و کمتر زیرنویس توضیحی دیده می‌شود. همچنین در انتها، کتابنامه‌ای با 107 منبع ارائه شده است.<ref>فهرست و متن کتاب؛ کتابنامه ص228.</ref> | کتاب درسنامه اسرار حج در شش درس تنظیم شده است و هر درس، موضوعات متعددی را زیر مجموعه خود دارد. هر درس با طرح اهداف آموزشی آغاز می‌شود و در پایان، جمع‌بندی و تمرین‌هایی برای خودآزمایی خواننده ارائه شده است.<ref>فهرست کتاب، صفحه 5-10.</ref> فهرست کتاب در ابتدای آن آمده و در پاورقی‌ها، منابع آیات و روایات ذکر شده و کمتر زیرنویس توضیحی دیده می‌شود. همچنین در انتها، کتابنامه‌ای با 107 منبع ارائه شده است.<ref>فهرست و متن کتاب؛ کتابنامه ص228.</ref> | ||
== محتوا == | == موضوعات و محتوا == | ||
* | * تعریف و فلسفه حج: در آغاز کتاب، معنای لغوی و اصطلاحی حج بررسی شده و جایگاه حاجی در نگاه متون دینی بیان می‌شود. نویسنده حج را «سفر در پناه خداوند» معرفی می‌کند که ثمرات آن رزق، سلامت و نورانیت است. | ||
* | * کعبه و پیشینه آن: درس دوم به تاریخ و اهمیت کعبه اختصاص دارد. در این بخش دیدگاه‌های مختلف درباره نخستین سازنده کعبه ([[آدم]] یا [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم]]) مطرح و [[کعبه]] به‌عنوان «مظهر رحمت و مغفرت» توصیف می‌شود. | ||
* | * احرام و اسرار آن: در درس سوم، به ابعاد تربیتی احرام پرداخته شده است؛ از جمله ترک گناه و دوری از لذت‌های نفسانی. نویسنده از «احرام حضور» در برابر «احرام غیبت» سخن می‌گوید و بر آمادگی قلبی زائر تأکید می‌کند. | ||
* | * طواف و اعمال وابسته: در ادامه، معنای طواف به‌عنوان حرکتی عاشقانه و متعبدانه توضیح داده شده و ارتباط آن با [[نماز طواف]]، [[سعی]] و [[تقصیر]] بیان می‌شود. | ||
* | * عرفات و دیگر مناسک: درس پنجم شامل مباحث [[عرفات]]، [[مشعر]]، [[منی]] و [[قربانی]] است. در این قسمت فلسفه نام‌گذاری عرفات و جایگاه اعتراف و معرفت در این سرزمین تشریح می‌شود. | ||
* | * [[مدینه]] و [[بقیع]]: بخش پایانی کتاب به ارزش زیارت مدینه و [[مسجد النبی|حرم پیامبر(ص)]] پرداخته و بر فضیلت زیارت ائمه بقیع به‌عنوان ادامه حج تأکید دارد.<ref>متن کتاب، ص19-216.</ref> | ||
== ویژگی‌های پژوهشی == | |||
در میان کتاب‌هایی که به موضوع مناسک حج پرداخته‌اند، این درسنامه جایگاه ویژه‌ای به علت تمرکز بر معانی درونی [[اعمال حج تمتع|اعمال حج]]، به جای شرح صرف احکام ظاهری دارد. برای مثال نویسنده به تشابه [[طواف خانه خدا|طواف]] زائران خانه خدا با گردش فرشتگان به دور عرش اشاره می‌کند و این هماهنگی را مایه رحمت الهی و بخشش گناهان [[حاجی]] می‌داند.<ref>متن کتاب، ص120-123.</ref> همچنین در موارد متعددی به اَسرار اعمال مختلف حاجیان اشاره کرده و برای مثال پشت پرده [[تلبیه]] و [[لباس احرام]] را برای حجاج روشن می‌کند.<ref>متن کتاب، ص94و103.</ref> | |||
== اطلاعات نشر == | == اطلاعات نشر == | ||
این کتاب توسط موسسه فرهنگی مشعر منتشر شده و چاپ اول آن در سال ۱۳۸۹ شمسی در تهران با ۲۲۸ صفحه، قطع رقعی<ref>آیینه آثار، ص338.</ref>، جلد شومیز منتشر شده است.<ref>[https://www.gisoom.com/book/1673943/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%AD%D8%AC/?utm_source=chatgpt.com اطلاعات کتابشناسی شبکه جامع کتاب گیسوم]</ref> این کتاب در سال 1390شمسی به چاپ دوم رسیده و در سال 1398 تجدید چاپ شده و چاپ هشتم خود را پشت سر گذاشته است.<ref>اطلاعات کتابشناسی [http://lib.hzrc.ac.ir/faces/search/bibliographic/biblioFullView.jspx?_afPfm=-103sa8601l کتابخانه تخصصی حج و زیارت].</ref> | |||