در حال ویرایش درون کعبه

[[پرونده:درون کعبه۵.jpg|بندانگشتی|فضای درونی [[کعبه]]]]
'''درون کعبه''' فضای درونی [[کعبه]] است و شامل [[ستون‌های کعبه|ستون‌ها]]، [[آویزه‌های کعبه|آویزه‌ها]]، [[پرده درون کعبه|پرده]] و [[پلکان درون کعبه|پلکان]] می‌شود. آویزه‌ها اشیای قیمتی بودند که به کعبه اهدا شده بودند و از سقف و دیوارها آویزان می‌شدند. درون کعبه به دلیل وجود پلکان، فضایی شش ضلعی دارد و سقف آن توسط سه ستون چوبی، که در یک ردیف قرار گرفته‌اند نگه داشته می‌شود. محل منتسب به مکان نماز خواندن [[پیامبر(ص)]] پس از [[فتح مکه]]، درون کعبه و نزدیک [[رکن یمانی]] مشخص شده است. 

لوح‌هایی که به دیوارها نصب شده و دری که به سمت پلکان داخلیِ کعبه باز می‌شود، از دیگر اجزاء درون کعبه است. داخل کعبه در طول تاریخ تغییرات زیادی کرده است و پیش از اسلام مکان گردآوری بت‌های مشرکان بود.{{کتاب|اسم_فایل=پرونده:مکه در بستر تاریخ.pdf|صفحه=105|متن=مکه در بستر تاریخ، ص۱۰۵.}}

== چاه کعبه ==
{{کعبه عمودی}}
{{اصلی|چاه کعبه}}در ضلع شرقی درون کعبه چاهی وجود داشت و محلی برای نگهداری هدایایی که به کعبه داده می‌شد به‌شمار می‌رفت.{{کتاب|اسم_فایل=پرونده:مکه در بستر تاریخ.pdf|صفحه=105|متن=مکه در بستر تاریخ، ص۱۰۵.}} گفته شده این چاه به‌دست [[حضرت ابراهیم(ع)]] کنده شده بود{{کتاب|اسم_فایل=پرونده:مکه در بستر تاریخ.pdf|صفحه=105|متن=مکه در بستر تاریخ، ص۱۰۵.}} و احتمال داده شده هنگام [[بازسازی کعبه (قریش)|بازسازی کعبه از سوی قریش]] از میان رفته است.<ref name=":04">المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۶، ص۲۵۲؛ اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، ج۱، ص۲۴۴.</ref>

== آویزه‌های کعبه ==
{{اصلی|آویزه‌های کعبه}}
هدیه‌هایی که برای کعبه آورده می‌شد درون آن به دیوار آویخته می‌شدند.<ref>سفرنامه میرزا داود، ص۱۲۴؛ سفرنامه قشقایی، ص۱۰۸-۱۰۹؛ سفرنامه حجاز، ص۲۳۰.</ref> بسیاری از این هدایا که ارزش زیادی داشتند از میان رفته<ref>سفرنامه میرزا داود، ص۱۲۴؛ سفرنامه قشقایی، ص۱۰۸-۱۰۹؛ سفرنامه حجاز، ص۲۳۰.</ref> و برخی از آنها بین [[ستون‌های کعبه]] آویزان است.

=== دو شاخ قوچ ===
درون کعبه روبه‌روی در ضلع شرقی روی دیوار، دو شاخ قوچ نصب شده بود که برخی معتقدند متعلق به قوچی بوده که خداوند به جای ذبح اسماعیل برای ابراهیم فرستاد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۲۴.</ref> برخی نیز بر این باورند که سمبل و نشانه‌ای برای اشاره به آن دو شاخ بوده است.<ref>اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، ج۱، ص۲۴۶.</ref>

هنگام معطر و خوش‌بو کردن کعبه، این شاخ‌ها را نیز معطر و خوش‌بو می‌کردند. زیورآلات و طلاهایی را که به کعبه هدیه می‌شد، روی این شاخ‌ها آویزان می‌کردند. دو شاخ قوچ در زمان [[عبدالله بن زبیر]] درون کعبه جای داشت و در سال ۶۴ق. در آتش‌سوزی مکه سوخت و از بین رفت.<ref>اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، ج۱، ص۲۴۶.</ref>

=== دیگر اشياء قیمتی ===

* دو آهوی زرین، که [[عبدالمطلب]] جدّ پیامبر(ص) هنگام حفر [[زمزم|چاه زمزم]] یافت و بر [[باب الکعبه|در کعبه]] آویخت.<ref>الطبقات، ج۱، ص۶۹؛ مروج الذهب، ج۱، ص۲۶۵؛ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۰۳.</ref> این آهوان را نخستین زیور طلای کعبه دانسته‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۴۷.</ref>

* شمشیرهایی از جنس قلع که همراه آهوهای زرین دفن شده بودند و بر پایه گزارشی عبدالمطلب آن‌ها را نیز بر در کعبه آویخت.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۴۷؛ الطبقات، ج۱، ص۶۹.</ref>

* دو هلال زرین، که پس از فتح [[مدائن]] به سال ۱۶ق. برای [[عمر بن خطاب]]، خلیفه دوم، فرستاده شد و او آنها را در کعبه آویخت.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۲۴؛ منائح الکرم، ج۱، ص۵۲۶؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۷۸.</ref>

* دو [[شمسه]] و دو کاسه بلورین، که عبدالملک بن مروان، پنجمین خلیفه اموی، آن‌ها را به کعبه هدیه کرد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۲۴؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۷۸.</ref>

* سینی سبز رنگ، که ابوالعباس سفاح، خلیفه عباسی، به کعبه هدیه کرد و بر آن آویخته شد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۲۵؛ البلدان، ص۷۷؛ شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۳.</ref>

* جام شیشه‌ای، معروف به جام فرعونی که ابوجعفر، برادر منصور عباسی، برای کعبه فرستاد.<ref>البلدان، ص۷۷؛ شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۳.</ref>

قفل طلایی حجاج،<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۴.</ref> یاقوت اهدایی [[مأمون]]،<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۵، ص۲۳۶؛ شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۳، ۲۲۶.</ref> زنجیر اهدایی<ref>اتعاظ الحنفا، ج۱، ص۱۴۱.</ref> و شمسه‌ای طلایی اهدایی [[متوکل]]،<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۲۵؛ شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۳.</ref> طوقی طلایی،<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۵.</ref> محفظه‌ای از نقره، حاوی بیعت‌نامه جعفر بن معتمد و برادرش ابواحمد موفق،<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۵، ص۲۳۶-۲۳۷؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۷۹.</ref> قندیلهای اهدایی المطیع لله عباسی<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۶؛ تاریخ مکه، ص۲۷۷؛ تحصیل المرام، ج۱، ص۱۵۰.</ref> و محراب‌های دارای منبّت‌کاری<ref>المسالک و الممالک، ج۱، ص۳۷۰؛ شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۶.</ref> برخی از دیگر آویزه‌های کعبه بود. 

== ستون‌های کعبه ==
{{اصلی|ستون‌های کعبه}}درون کعبه سه ستون چوبی در یک ردیف و از شمال به جنوب وجود دارد که سقف کعبه را نگه می‌دارد.<ref name=":02">الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶؛ مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۶۴.</ref> این ستون‌ها به‌دست [[عبدالله بن زبیر|ابن زبیر]] در [[بازسازی کعبه (ابن زبیر)|بازسازی کعبه توسط او]] ایجاد شدند.<ref name=":0">الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶؛ مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۶۴.</ref> قبل از آن [[قریش]] در سال ۳۵ عام‌الفیل در [[بازسازی کعبه (قریش)|بازسازی کعبه از سوی آنها]]، شش ستون درون خانه خدا قرار داده بودند.<ref>مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۷۱؛ اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، ج۱، ص۱۳۸.</ref> 

امروزه تعداد و محل قرار گرفتن ستون‌ها به همان صورتی است که ابن زبیر ایجاد کرد.<ref name=":03">الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶؛ مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۶۴.</ref> رنگ ستو‌ن‌ها، قهوه‌ای مایل به سیاه است و در ارتفاعی مناسب، میله‌ای میان ستون‌ها وجود دارد که برخی از [[آویزه‌های کعبه]] به آن آویخته می‌شود.<ref name=":1">مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.</ref>

== نگارخانه ==
<gallery>
درون کعبه۲.jpg|ستون‌های سه‌گانه چوبی درون کعبه.
قندیل‌های درون کعبه.jpg|آویزه‌های کعبه.
درون کعبه۴.jpg|مکانی درون کعبه و نزدیک [[رکن یمانی]]، منتسب به محل نماز خواندن [[پیامبر(ص)]] پس از فتح [[مکه]].
پلکان درون کعبه.jpg|درب مطلای [[پلکان درون کعبه]].
صندوق درون کعبه.jpg|صندوقی که بین دو ستون از ستون‌های کعبه قرار دارد و کلیدهای کعبه در آن نگه‌داری می‌شود.
درون کعبه۳.jpg|موقعیت [[پلکان درون کعبه|پلکان درونی]]، [[ستون‌های کعبه|ستون‌ها]]، [[آویزه‌های کعبه|آویزه‌ها]]، [[سقف کعبه|سقف بالایی]] و سقف زیرین کعبه.
</gallery>

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = کتاب
| منبع = مکه در بستر تاریخ
| پس از لینک = نعمت‌الله صفری فروشانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۶ش
| لینک = https://wikihaj.com/view/پرونده:مکه_در_بستر_تاریخ.pdf
}}
* اتعاظ الحنفا باخبار الائمة الفاطمیین: المقریزی (م.۸۴۵ق.)، به کوشش الشیال، القاهره، المجلس الاعلی للشئون الاسلامیه، ۱۴۱۶ق؛ 
* اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، ابوالولید محمد بن عبدالله بن احمد ازرقی، تحقیق رشدی صالح ملحس، منشورات شریف رضی، قم، ۱۴۰۳ق.
* اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، ابوالولید محمد بن عبدالله بن احمد ازرقی، تحقیق رشدی صالح ملحس، منشورات شریف رضی، قم، ۱۴۰۳ق.
* اخبار مکه: الازرقی (م.۲۴۸ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، ۱۴۱۵ق؛ 
* البلدان: ابن الفقیه (م.۳۶۵ق.)، به کوشش یوسف الهادی، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۱۶ق؛ 
* الرحلة الحجازیة،‌محمد لبیب البتیونی، مکتبة‌المعارف، طائف، چاپ سوم، مکه، ۱۴۲۴ق؛ 
* السیرة النبویه: ابن هشام (م.۸-۲۱۳ق.)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، المکتبة العلمیه؛ 
* الطبقات الکبری: ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت،‌دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق؛ 
* المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، جواد علی، مکتبة النهضة، بغداد، ۱۹۷۰م.
* تاریخ ابن خلدون: ابن خلدون (م.۸۰۸ق.)، به کوشش خلیل شحاده، بیروت،‌دار الفکر، ۱۴۰۸ق؛ 
* تحصیل المرام: محمد بن احمد الصباغ (م.۱۳۲۱ق.)، به کوشش ابن ‌دهیش، 
* سفرنامه ایازخان: قشقایی (م.۱۳۵۸ق.)، به کوشش شاکری، تهران، مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۸ش؛ 
* سفرنامه حجاز: محمد لبیب البتنونی، ترجمه: انصاری، مشعر، ۱۳۸۱ش؛ 
* سفرنامه میرزا داود: وزیر معارف: داود بن علینقی (م.۱۲۷۷ق.)، به کوشش قاضی عسکر، تهران، مشعر، ۱۳۷۹ش؛ 
* سفرنامه میرزا داود: وزیر معارف: داود بن علینقی (م.۱۲۷۷ق.)، به کوشش قاضی عسکر، تهران، مشعر، ۱۳۷۹ش؛ 
* شفاء الغرام: محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.)، به کوشش مصطفی محمد، مکه، النهضة الحدیثه، ۱۹۹۹م؛ 
* فی منزل الوحی، محمد حسنین هیکل، مکتبة النهضة المصریة، قاهره، چاپ چهارم، ۱۹۶۷م.
* مرآة الحرمین الشریفیت، رفعت پاشا، ترجمه هادی انصاری، نشر مشعر، قم، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
* مروج الذهب: المسعودی (م.۳۴۶ق.)، به کوشش اسعد داغر، قم،‌دار الهجره، ۱۴۰۹ق؛ 
* مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، عبیدالله محمدامین کردی، ترجمه حسین صابری، نشر مشعر، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
* منائح الکرم فی اخبار مکه: علی بن تاج الدین السنجاری (م.۱۱۲۵ق.)، مکه، جامعة ام القری، ۱۴۱۹ق؛ 
*‌ المسالک والممالک: ابوعبید البکری (م.۴۸۷ق.)، به کوشش ادریان فان لیوفن و اندری فیری،‌دار الغرب الاسلامی، ۱۹۹۲م؛ 
*‌ مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا (م.۱۳۵۳ق.)، قم، المطبعة العلمیه، ۱۳۴۴ق؛ 
{{پایان}}

== پیوند به بیرون ==
* [http://miqat.hajj.ir/article_37430.html درون کعبه در دو دیدار]
[[رده:کعبه]]