در حال ویرایش راهنمای محرمات احرام: جدال

{{مقاله فقهی
| صفحه = 
| لینک = https://wikihaj.com/view/%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84_(%D9%81%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9)#cite_note-6
| متن = جدال (فتاوای مراجع)}}
'''جِدال''' به معنای سوگند خوردن به [[خدا]] برای اثبات یا رد سخنی است و از [[محرمات احرام]] می‌باشد. این سوگند همراه الفاظ خاصی مانند «بلی و الله» (سوگند به خدا! چنین است) و «لا و الله» (سوگند به خدا! چنین نیست) است. بنابر [[احتیاط واجب]] سایر نام‌های خدا نیز مانند لفظ الله بوده و  در حکم جدال است.

اگر [[احرام|احرام‌گزار]] کمتر از سه مرتبه سوگندِ راست بخورد، باید استغفار کند؛ اما در سه مرتبه، [[کفاره]] آن یک گوسفند است. همچنین کفاره قسمِ دروغ، یک مرتبه، یک گوسفند، دو مرتبه، یک گاو و سه مرتبه، یک شتر (بنابر [[احتیاط واجب]]) است.

==مفهوم‌شناسی==
{{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = [[سوره بقره]]، آیه ۱۹۷:

{{قلم رنگ|سبز|﴿لا جِدَالَ فِی الْحَجِّ﴾}} (در حج، جدال نیست)|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
مقصود از جدال در محرمات احرام، آن است که برای اثبات یا رد سخنی، به خدا سوگند بخورد. این سوگند همراه الفاظ خاصی مانند «لا و الله» (سوگند به خدا! چنین نیست) و «بلی و الله» (سوگند به خدا! چنین است) نیز می‌باشد.<ref>الانتصار، سید مرتضی، ص241-242؛ غنیة النزوع، ص160؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص27.</ref> در [[آیه ۱۹۷ سوره بقره]] و روایات امامان شیعه<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص328؛ وسائل الشیعه، ج12، ص463.</ref> نیز به حرمت سوگند خوردن در حال [[احرام]]  اشاره شده است؛<ref>الکافی، ج4، ص338؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص297-298.</ref> البته در پاره‌ای روایات، دشنام دادن و فخرفروشی نیز یکی از نمونه‌های جدال دانسته شده است.<ref>تفسیر عیاشی، ج1، ص95؛ دعائم الاسلام، ج1، ص291.</ref>

همچنین واژه «جِدال» در لغت به معنای ستیز، مباحثه کردن، دلیل آوردن و چیره شدن بر طرفِ مقابل است.<ref>الصحاح، ج4، ص1653؛ معجم مقاییس اللغه، ج1، ص433-434؛ لسان العرب، ج11، ص103-105، «جدل. </ref>
==احکام و شرایط جدال==
درباره شرایط جدال و حکم فقهی آن دیدگاه‌های مختلفی بیان شده است.
===سوگند به لفظ الله===
قَسَم اگر به لفظ «الله» باشد یا مترادف آن مانند «خدا» در زبان فارسی، جدال است.<ref>مناسک حج، مسئله ۳۷۴، ص۲۱۰</ref> قَسَم به غیر خدا، به هر کسی باشد، ملحق به جدال نیست؛<ref>مناسک حج، مسئله ۳۷۴، ص۲۱۰</ref> اما به نظر محمد فاضل لنکرانی لفظ «الله» بدون «لا» و «بلی» جدال نیست و [[حرام|حرمت]] ندارد. همچنین مترادف «الله» نیز به هر زبانی که باشد جدال نبوده و حرام نیست.<ref>مناسک حج، مسئله ۳۷۴، ص۲۱۰</ref>
=== سوگند به سایر اسامی خدا ===
بنابر [[احتیاط واجب]] سایر نام‌های خدا نیز مانند لفظ الله بوده و  در حکم جدال است مثل کسی که سوگند بخورد به «رحمان» و «رحیم» و «خالق سموات و ارض»؛<ref>مناسک حج، مسئله ۳۷۵، ص۲۱۰.</ref> اما به نظر محمدتقی بهجت، اگر قسم به لفظ جلاله (الله) نباشد جدال نیست.<ref>مناسک حج، مسئله ۳۷۵، ص۲۱۰.</ref>

=== سوگند در حال ضرورت ===
اگر [[احرام|محرم]] در حال ضرورت، برای اثبات حق، ابطال باطل و اظهار دوستی مؤمن یا تکریم او به لفظ الله و غیر آن قسم بخورد، در حکم جدال است و کفاره هم ندارد.<ref>مناسک حج، مسئله ۳۷۶، ص۲۱۱.</ref>

==کفاره==
'''سوگند راست''': اگر احرام‌گزار کمتر از سه مرتبه سوگندِ راست بخورد، باید استغفار کند؛ اما در سه مرتبه، کفاره آن یک گوسفند است.<ref>مناسک نوین، ص۱۰۳.</ref>

'''سوگند دروغ''': کفاره قسم دروغ، یک مرتبه، یک گوسفند، دو مرتبه، یک گاو و سه مرتبه، یک شتر (بنابر [[احتیاط واجب]]) است.<ref>مناسک نوین، ص۱۰۳.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس|۲}}

==منابع==
{{منابع}}
*'''الانتصار'''، السید المرتضی (م. 436ق.)، قم، النشر الاسلامی، 1415ق.
*'''تذکرة الفقهاء'''، العلامة الحلی (م. 726ق.)، قم، آل البیت، 1414ق.
*'''تفسیر العیاشی''': العیاشی (م. 320ق.)، به کوشش رسولی محلاتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه.
*'''تهذیب الاحکام''': الطوسی (م. 460ق.)، به کوشش موسوی و آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش.
*'''دعائم الاسلام''': النعمان المغربی (م. 363ق.)، به کوشش فیضی، قاهره، دارالمعارف، 1383ق.
*'''الصحاح'''، الجوهری (م. 393ق.)، به کوشش العطار، بیروت، دارالعلم للملایین، 1407ق.
*'''غنیة النزوع'''، ابن زهرة الحلبی (م. 585ق.)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسه امام صادق، 1417ق.
*'''فرهنگ فقه فارسی'''، جمعی از محققان، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
*'''الکافی''': الکلینی (م. 329ق.)، به کوشش غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1375ش.
*'''لسان العرب''': ابن منظور (م. 711ق.)، قم، ادب الحوزه، 1405ق.
*'''معجم مقاییس اللغه''': ابن فارس (م. 395ق.)، به کوشش عبدالسلام، قم، دفتر تبلیغات، 1404ق.
*'''من لا یحضره الفقیه'''، الصدوق (م. 381ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، 1404ق.
*'''مناسک حج''': پژوهشکده حج و زیارت، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۷ش.
*'''مناسک نوین''': مصطفی آخوندی و عبدالرحمان انصاری، تهران، محراب قلم، ۱۳۹۰ش.
*'''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (م. 1104ق.)، قم، آل البیت، 1412ق.
{{پایان}}

==مقاله‌های مرتبط==
*[[جدال]]
*[[جدال (فتاوای مراجع)]]
{{محرمات احرام}}
{{احکام احرام عمودی}}