در حال ویرایش رشید وطواط

{{جعبه اطلاعات اشخاص
|عنوان             = رشيد وطواط
|سرشناسی           = 
|تصویر             = 
|نام کامل          = سعد الملك محمد بن عبدالجليل عمرى كاتب
|لقب               = 
|نسب               = 
|زادروز            = 
|شهر تولد          = 
|کشور تولد         = 
|تاریخ درگذشت      =  ۵٧٣ ه‍.ق.
|شهر درگذشت        =  
|کشور درگذشت       = 
|آرامگاه           = 
|نام همسر           = 
|فرزندان           = 
|خویشاوندان سرشناس = 
|دین               = 
|مذهب              = 
|پیشه              = شاعر
|مناصب             = 
|پس از             =
|پیش از            =
|اساتید            = 
|شاگردان           = 
|تالیفات           = دیوان شعر، حدائق السّحر فى دقايق الشّعر
|وبگاه رسمی        = 
|امضا              =  <!-- sign.jpg -->
}}

'''رشيد وطواط''' یا سعد الملك محمد بن عبدالجليل عمرى كاتب (متوفاى ۵٧٣ ه‍.ق.) از شعرا و دانشمندان معروف قرن ششم است. او در مدرسۀ نظاميۀ [[بلخ]] تحصيل كرده و در خدمت دربار [[خوارزمشاهيان]] بود. رشید وطواط بارها از نام [[کعبه]] و دیگر اماکن مقدس حرمین در قالب آرایه‌های ادبی برای مدح اميران و بزرگان بهره برده است. 

== حرمین در شعر رشید وطواط ==
از ویژگی‌های شعر رشید وطواط استفاده از اماکن مقدس مانند کعبه، [[صفا]] و [[مروه]] و دیگر موارد در مدح‌هاست.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص ٧.</ref> 

=== کعبه در شعر او ===
رشيد در مدايح خود ممدوحين خويش را ستوده و از كعبه در ستايش آنان استفاده كرده است. او بيش از همه اتسز خوارزمشاه را ستوده بطورى كه از ٢٢٣ مديحۀ او ١۵٣ قصيده و تركيب‌بند و ترجيع‌بند و... در مدح اتسز است كه سومين پادشاه اين سلسله بوده و سى سال فرمانروايى داشته است. رشيد در قصايد مدحيّۀ خود احرار جهان را هوادار او مى‌نامد و زائران او در درگاهش را همانند زائران [[کعبه|بيت‌اللّٰه]] می‌داند.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص ٧.</ref> 

او يكى از بزرگان به نام سيد ضياء الدين را در ضمن توصيف بلخ مورد ستايش قرار داده واحترام مجلس او را به احترام كعبه مانند كرده است.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص100.</ref> 
رشيد وطواط كه خود در علوم بلاغى كتاب «حدائق السّحر فى دقايق الشّعر» را نوشته، با به كار گرفتن صنعت اعنات، قصيده‌اى در بيست و هفت بيت بدون حرف «الف» سروده و ضمن مدح اتسز خوارزمشاه گفته است:

{{شعر
|سبک نگارش=
|عرض=
|تراز=
|رنگ بالا=
|رنگ پایین=
|شکل بندی اشعار=
|شکل بندی خط اول=
|شکل بندی ترجمه=
|خط اول=
|خدمتش عهدۀ وضيع و شريف|حضرتش كعبۀ صغير و كبير<ref>ديوان رشيد وطواط، ص227.</ref> 
|تک مصرع= 
|ترجمه=
}}
در ابيات فراوانى از اشعار رشيد، كعبه بيش از همۀ مكانهاى مقدّس مورد توجّه بوده است.<ref>دیوان رشید وطواط، صفحات٢١٨،٢٣٢،٢۵٧،٢۶٢، ٢۶۶ ١٠٢، ١٠۴، ١۴٨، ١٧۴، ٢٠١، ۵۶٨، ۵٧۶، ۵٩٣، ۶٠١، ٢٨٠، ٢٨٩، ٣۴٢، ۴٠٨، ۴۴۶، ۴۶٩ و...</ref> 

=== صفا و مروه در شعر او ===
صفا و مروه از دیگر اماکنی است که برای مدح امیران و بزرگان از آن بهره برده است. 
او در قصیده‌ای دیدارکنندگان به استز را به زائران کعبه تشبیه کرده است که بين صفا و مروه در حال حركت و رفت و آمدند.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص ٧.</ref> 
در قصيدۀ ديگر نیز شخصيّت و مقام و بارگاه اتسز و صدر او را به صفا و مروه مانند كرده است كه مردم به رفت و آمد مشغولند.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص30.</ref> 

=== عرفات و زمزم در شعر او ===
در قصيدۀ ديگرِ شاعر، اتسز كعبۀ جلال است و [[خوارزم]] و آب آن براى صاحبان شريعت [[عرفات]] و [[زمزم]] است. جهاد اتسز براى كعبه است.

{{شعر
|تراز=<!--وسط، راست، چپ-->
|خط اول=
|با عابدان لعبت آزر جهاد تو|از بهر حفظ كعبۀ فرزند آزر است<ref>ديوان رشيد وطواط، ص99.</ref> 
|تک مصرع=
|ترجمه=
}}
  
==پانویس==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}

{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = حج در ادب فارسی، یزدانی، خلیل الله، مشعر، تهران، ١٣٧٩ش،
| پس از لینک = فصل حج در شعر فارسی، بخش رشید وطواط، ص۲۳۱ 
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/479/1/231
}}

* '''ديوان رشيد وطواط'''، به تصحيح سعيد نفيسى (١٣٣٩ش.)، تهران، كتابخانۀ بارانى.
{{پایان}}

[[رده:شاعران سده ششم قمری]]