در حال ویرایش زیارتگاه رأس الحسین(معرة النعمان)

{{جعبه اطلاعات بنا
 | عنوان = 
 | تصویر = معره النعمان راس الحسین.png
 | اندازه تصویر = 
 | پیوند تصویر = 
 | توضیح تصویر = 
 | نام‌های دیگر = مسجدجامع معرة النعمان
 | مکان = معرةالنعمان
 | کاربری = 
 | بزرگداشت نزد = 
 | وابسته به دین/مذهب = تشیع
 | باورها = 
 | آیین‌ها = 
 | احکام = 
 | زیارت کنندگان = 
 | بازدیدکنندگان = 
 | زمان پایه‌گذاری = دوره عمربن خطاب
 | بنیانگذار = 
 | رویدادها = آتش زدن مسجد در دوره های نکفور فوکاس، امپراتور بيزانس، در سال 357 ه‍ .ق و صليبيان در سال 492 ه‍ .ق
 | بازسازی‌ها = دوره مملوکی
 | بازسازی کنندگان = 
 | بخش‌های از میان رفته = 
 | ویژگی‌های تاریخی = 
 | متولیان = 
 | مساحت = 
 | طول = 
 | عرض = 
 | ارتفاع = 
 | وضعیت بنا = 
 | گنجایش = 
 | امکانات = 
 | بخش‌های بنا = 
 | معمار = 
 | سبک = 
 | ویژگی‌ها = 
 | گنبدها = 
 | مناره‌ها = 
 | درها = 
 | رواق‌ها = 
 | صحن‌ها = 
 | ایوان‌ها = 
 | گرداننده = 
 | نهاد وابسته = 
 | نهاد نگهدارنده = 
 | مدیر = 
 | روحانی = 
 | نهادهای زیر مجموعه = 
 | ثبت در = 
 | شماره ثبت = 
 | تاریخ ثبت = 
 | وبگاه = 
 | عرض جغرافیایی = 
 | طول جغرافیایی = 
}}


'''زیارتگاه معرة النعمان'''، به واسطه قرارداشتن سر [[امام حسین (ع)|امام حسین(ع)]] در آن به هنگام عبور کاروان [[اسرا کربلا]] به شام بنا شده است.

==وجه تسمیه معرة النعمان==

[[معرةالنعمان]]، از شهرهاي تاريخي سوريه است که امروزه تابع استان ادلب و ميان جاده اصلي دو شهر [[حماه]] و [[حلب]] قرار دارد. در وجه تسميه آن گفته‌اند که [[نعمان بن بشیر|نعمان بن بشير]] در صدر اسلام، در اين شهر زندگي مي‌کرده است.<ref>معجم البلدان، ج 5، ص 156.</ref> 

==مسجدجامع معرة النعمان==

در مرکز شهر معرةالنعمان، مسجد جامع قديمي و وسيعي وجود دارد که از نظر تاريخي و معماري، از مهم‎ترين مساجد جامع سوريه به شمار مي‌آيد. در اين مسجد جايگاهي وجود دارد که اهالي، آن را از نقاط محل قرار دادن سر امام حسين(ع) در مسير انتقال آن به دمشق مي‌دانند.

===تاریخچه===

برخي، تاريخ بناي مسجد جامع معرةالنعمان را از دوره [[عمر بن خطاب]] دانسته‌اند و گفته‌اند که محل مسجد، پيش از اسلام، کليساي جامع شهر بوده است. اما پس از فتح آن به دست [[ابوعبیده جراح|ابوعبيدة بن جرّاح]]، او با اهالي اين شهر توافق کرد تا کليسا را به مسجد تبديل کند.<ref>تاريخ معرةالنعمان، ج 1، صص 337 و 338.</ref>

اين مسجد دو بار آتش‌ گرفته است: بار اول «نکفور فوکاس»، امپراتور بيزانس، در سال 357 ه‍ .ق، و بار دوم [[صليبيان]] در سال 492 ه‍ .ق آن را آتش زده‌اند.<ref>التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، ص 140.</ref>

ساختمان کنوني مسجد از آثار [[دوره ايوبي]] است<ref>العمارة العربية الاسلامية: خصائصها وآثارها في سورية، ص 168.</ref> و کتيبه‌هايي نيز در آن وجود دارد که بيانگر بازسازي بخش‌هاي مختلف آن در [[دوره مملوکي]] است.<ref>التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، صص 141 - 143.</ref>

===صحن‌ها و شبستان===

مسجد شامل صحن وسيع مرکزي، شبستان بزرگ اصلي در جنوب آن و يک شبستان زمستاني کوچک در شمال آن است. دو ورودي اصلي مسجد، در ضلع شرقي و غربي صحن قرار دارد. در زاويه شمال غربي مسجد، مناره مربع مرتفعي وجود دارد که از نظر معماري، از مناره مسجد جامع [[حلب]] الگو گرفته است. <ref>تاریخ معمرة النعمان، ج1، ص342</ref>

==جایگاه سر امام حسین==

جايگاه منسوب به سر امام حسين(ع)، در سمت شرقي ديوار جنوبي صحن، ميان ورودي هفتم و هشتم شبستان مسجد، براساس شمارش آنها از سمت غرب، قرار دارد. اين جايگاه شامل طاقچه کوچکي است که زير آن، يک حوض سنگي وجود دارد.<ref>تاريخ معرةالنعمان، ج 1، ص 342.</ref>  

==اختلاف آرای مورخان در جایگاه سر==

«محمد سليم جندي» (متوفاي 1375 ه‍ .ق)، صاحب تاريخ معرةالنعمان، در انتساب اين جايگاه به امام حسين(ع) ترديد و اذعان کرده، فردی برای سودجویی این محل را به زائران ایرانی نشان داده و زائران از این محل تبرک می‌جستند و کم کم این رفتار به اعتقاد مردم بدل گردید.<ref>تاريخ معرة‌النعمان، ج 1، ص 342.</ref>

اما در برخي از سفرنامه‌هاي حج ايرانيان در دوره قاجار، که نويسندگانش حتي حدود يک قرن پيش از تأليف کتاب جندي، از معرةالنعمان عبور کرده‌اند، اين جايگاه را مقام رأس الحسين(ع) دانسته و آن را زيارت کرده‌اند. از آن جمله مي‌توان به محمدولي ميرزاي قاجار (متوفاي 1281ه‍ .ق)، که تاريخ سفر [[حج]] وي سال 1260ه‍ .ق بوده، و حاج علي‌خان اعتماد السلطنه (متوفاي 1285 ه‍.ق)، که تاريخ سفر وي سال 1263ه‍ .ق بوده، اشاره کرد.<ref>به سوي ام‌القري، سفرنامه حج محمدولي ميرزا قاجار، ص 265؛ سفرنامه حاج علي‌خان اعتمادالسلطنه، ص 82.</ref>

البته در منابع تاريخي کهن، به اين جايگاه اشاره‌اي نشده است و صحت و انتساب قطعي اين جايگاه به سر امام حسين، نيازمند شواهد تاريخي محکم‌تري است. با اين حال، معرةالنعمان از شهرهايي است که در مسير کاروان اسراي [[اهل بیت|اهل‌بيت]]، و سرهاي شهداي [[کربلا]] قرار داشته است.<ref>آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه، ص 157</ref>

==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==

{{برگرفتگی
 | پیش از لینک = 
 | منبع = کتاب آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه
 | لینک = https://noorlib.ir/book/view/37458?viewType=pdf
 | توضیحات منبع = نوشته احمد خامه یار،نشر مشعر، ص 155 تا 157
}}

{{منابع}}


* '''آثار پیامبر و زیارتگاه های پیامبر در سوریه'''، احمد خامه یار، تهران، مشعر، 1393

* '''التاریخ الاثری للأوابد العربیه الاسلامیه فی محافظه ادلب'''، فایز قوصره، دمشق، وزاره الثقافه، 1427ق-2006

* '''العماره العربیه الاسلامیه: خصائصها و آثارها فی سوریه'''، عبدالقادر الریحاوی، دمشق، دارالبشائر، 1999

* '''تاریخ معره النعمان'''، محمد سلیم الجندی، تحقیق: عمر رضا کحاله، دمشق، وزارت الثقافه و الارشاد القومی، 1964

* '''سفرنامه حاج علیخان اعتمادالسلطنه،''' میرزا علی خان مقدم مراغه ای(اعتمادالسلطنه)، به کوشش سیدعلی قاضی عسکر، تهران، مشعر، 1379

* '''سفرنامه حج، به سوی ام القری'''، محمد ولی میرزای قاجار، به کوشش رسول جعفریان، بی جا، مشعر، 1373 ش

* '''معجم البلدان'''، یاقوت بن عبدالله الحموی، بیروت، دار صادر، 1397ق-1977