در حال ویرایش زیارت وداع

'''زیارت وداع'''، هنگام بازگشت از زیارت قبور [[ائمه(ع)]] انجام می‌شود و برای برخی از [[امامزادگان]] نیز ذکر شده است. این وداع نشانه‌ی احترام به صاحب قبر و علاقه‌ی زائر به اوست. 
[[زیارت]] وداع در سیره‌ی [[اهل بیت(ع)]] دیده شده است. [[امام حسین(ع)]] و [[امام رضا(ع)]] از مزار [[حضرت محمد(ص)]] وداع کرده‌اند. اهل بیتِ امام حسین(ع) نیز از قبر وی وداع کرده‌اند. 
محتوای زیارت وداع، سلامِ خداحافظی، آرزوی زیارتِ دوباره و ذکر نیکی‌های صاحب قبر است.

==چیستی==
زیارت وداع، پس از پایان یافتن زیارت قبور ائمه(ع) و هنگام بازگشت از آن قبور انجام می‌شود. این زیارت برای [[معصومان(ع)]] و برخی از امامزادگان مانند [[عباس بن علی(ع)]]، بیان شده است.<ref>مفاتیح الجنان، بخش زیارات.</ref> زیارت وداع را مستحب دانسته‌اند.

==فلسفه‌==
خداحافظی هنگام پایان دیدار، نشانه‌ی احترام به طرف مقابل است و ترک آن بی‌ادبی شمرده می‌شود. اگر فردِ دیدار شده، مورد علاقه‌ی شخص باشد، جدایی از او سخت می‌شود؛ بنابراین با آروزی دیدار دوباره خودش را امیدوار می‌کند و از خدا می‌خواهد بار دیگر به دیدار او برسد.
همین حالت‌ها در زیارت وداعِ قبور ائمه(ع) نیز وجود دارد.

==محتوا==
محتوای این زیارت، سلامِ خداحافظی، آرزوی زیارتِ دوباره و ذکر فضایل و نیکی‌های صاحب مزار است.

===سلامِ خداحافظی===
یکی از مفاهیم موجود در زیارت‌های وداع، سلام فرستادن برای صاحب مزار است. همانطور که رسم عرب، سلام، هنگام خداحافظی است. برای نمونه، زائر در زیارت وداع [[حضرت محمد(ص)]]<ref>اسلام علیک؛ مفاتیح الجنان، اواخر بخش زیارت حضرت رسول(ص).</ref> ، [[ائمه‌ی بقیع(ع)]]،<ref>استودعکم الله و اقرء علیکم السلام. مفاتیح الجنان، زیارت ائمه‌ی بقیع.</ref> [[امام علی(ع)]]<ref>السلام علیک و رحمة الله وبرکاته؛ مفاتیح الجنان، ذکر وداع امیرالمؤمنین(ع).</ref> ، [[امام کاظم(ع)]]<ref>السلام علیک یا مولای یا اباالحسن و رحمة الله و برکاته؛ مفاتیح الجنان، زیارت وداع کاظمین(ع).</ref> ، [[امام هادی(ع)]] و ا[[مام حسن عسکری(ع)]]<ref>سلام بر شما دو تن که ولی خدایید؛ مفاتیح الجنان، زیارت امام عسکریین(ع).</ref> به آن‌ها سلام می‌فرستد.

===آرزوی زیارتِ دوباره===
زائر در فرازی از زیارت وداع از خدا می‌خواهد، زیارتِ او آخرین زیارتِ عمرش نباشد. این فراز در بسیاری از زیارت‌های وداع آمده است؛ مانند زیارت وداعِ حضرت محمد(ص)،<ref>لاجعله الله آخر تسلیمی علیک؛ مفاتیح الجنان، زیارت حضرت رسول(ص).</ref> زیارت وداع امام علی(ع)،<ref>خداوندا این را آخرین زیارت من از این آستان قرار مده؛ مفاتیح الجنان، اعمال حرم امام حسین(ع).</ref> امام حسین(ع)،<ref>لا جعله الله آخر العهد منی لزیارتک؛ مقتل الحسین، ص ١۴٧؛ فرهنگ جامع سخنان امام حسین (علیه السلام)، ص ٣٢۵.</ref> امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع).<ref>خداوندا... این زیارت را آخرین زیارت ما از حرم این دو امام قرار مده؛ مفاتیح الجنان، زیارت امام عسکریین(ع).</ref> زائر، در برخی از زیارت‌های وداع پس از این فراز، از خدا می‌خواهد اگر مرگ مانع زیارت دوباره‌ی او شد، با [[معصومان(ع)]] محشور شود.<ref>... و اگر آخرین زیارتم بود، مرا با این پیشوایان محشور گردان؛ اعمال حرم امام حسین(ع).</ref> 

===بیان فضایل و مناقب===
در زیارت وداع، فضیلت‌ها و نیکی‌های صاحب قبر بیان شده است. زیارت و زیارت وداع از این نظر یکسانند.
==در سیره معصومان(ع)==
در سیره‌ی اهل بیت(ع) وداع از مزار پیامبر(ص) و دیگر ائمه(ع)، دیده شده است.

===وداع امام حسین(ع) از مزار پیامبر(ص)===
امام حسین(ع) از مزار حضرت محمد(ص) وداع کرد. این وداع هنگامی بود که می‌خواست از [[مدینه]] به [[مکه]] سفر کند؛ سفری که به [[کربلا]] ختم شد. [[سید بن طاووس]] وداعِ وی را اینگونه نقل می‌کند: «امام حسین(ع) شب آخری که در مدینه بود، کنار مزار پیامبر(ص) به [[دعا]] و زیارت و [[نماز]] پرداخت. نزدیک سحر، سر بر [[قبر پیامبر(ص)]] گذاشت و در خواب، حضرت محمد(ص) را دید که مشتاق دیدار او بود؛  پس خداحافظی کرد و از حرم بیرون رفت.»<ref>لهوف، ص180.</ref> 

===وداع اسرای کربلا از مزار امام حسین(ع)===
اهل بیت امام حسین(ع)، از بدن و قبر وی در کربلا وداع کردند. آن‌ها پس از شهادت او در روز [[عاشورا]] مأموران سپاه [[کوفه]] را قسم دادند که آنان را از کنار قتلگاه امام حسین(ع) عبور دهند؛ تا از بدن وی خداحافظی کنند.<ref>لهوف، ص ٢۴۴.</ref> در بازگشت از [[شام]] به مدینه نیز از راهنمای کاروان خواستند از راه کربلا برود؛ تا قبر امام حسین(ع) و دیگر شهیدان کربلا را زیارت و با آنان وداع کنند.

===وداع امام رضا(ع) از مزار پیامبر(ع)===
[[امام رضا(ع)]] در آستانه‌ی سفرِ اجباری‌اش از مدینه به [[خراسان]]، از مزار حضرت محمد(ص) وداع کرد. او چندین بار با قبر پیامبر(ص) خداحافظی کرد و دوباره به نزد قبر برگشته و با صدای بلند گریه کرد.

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}

{{برگرفتگی
 | پیش از لینک = مقاله
 | منبع = زیارت وداع، 
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، سال اول، شماره اول، بهار1389
 | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1135/1/62
}}

* '''لهوف'''، سید بن طاووس.
* '''مفاتیح الجنان'''، عباس قمی.
* '''مقتل الحسین'''، مقرم.

{{پایان}}

[[رده:مستحبات زیارت]]