در حال ویرایش سوغات

'''سوغات'''؛ هديه حاجيان از سفر حج

بر اساس روايات، هديه دادن عملي پسنديده است که باعث ايجاد محبت و الفت و از بين رفتن کينه‌ها مي‌شود.<ref>الخصال، ص13؛ عيون أخبار الرضا، ج ‏2، ص32'''.'''</ref>  در روايتی از پيامبر به تهيه سوغاتي توسط مسافر توصيه شده است.<ref>مکارم الاخلاق، ص 266؛ بحارالانوار، ج73، ص283.</ref> همچنین در رواياتی از امام صادق(ع)، تهيه سوغات سفر حج، توصيه شده است: «الْهَدِيةُ مِنْ نَفَقَةِ الْحَجِ<ref>الكافي، ج‏4، ص280.</ref>  يا هَدِيةُ الْحَجِّ مِنَ الْحَجِّ<ref>الكافي، ج‏4، ص280.</ref> ».   

1. ثواب سوغات به اندازه نفقه و هزينه‌هاي حج است؛  

2. هزينه سوغات مانند ديگر هزينه‌هاي حج (هزينه سفر، تامين آذوقه و...) بر مستطيع واجب است؛  

3.  حج گزار به همان مقدار که نفقه دارد، سوغاتي بخرد نه بيش از آن.<ref>مرآة العقول، ج‌17، ص170.</ref>   

تسبيح، جانماز، انگشتر و لباس هاي سفيد، آب زمزم، خرماي حجاز، از رايج ترين سوغاتي هاست.<ref>حج 32، روزشمار سفر به سرزمين رازها و رمزها، ص 545.</ref><ref>تاريخ الحج، ص 83</ref>   

رسم خريد سوغاتي در ميان ايرانيان از دير باز رواج داشته و شواهدي بر آن در منابع دوران صفويه و قاجاريه وجود دارد.<ref>تاريخ عالم آراي عباسي، ج2، ص935؛ سفرنامه, اوژن فلاندن، ص118</ref>  در اين دوران، سوغاتي‌ها بيشتر از سفرهاي زيارتي و سفر به فرنگ وارد کشور مي‌شد. بنابر گزارشي، بادبزن‌هاي عربي، خرما و قهوه از سوغاتی‌هايی حج گزاران بوده است.<ref>سفرنامه, پولاک، ص230.</ref>   

امروزه حضور ايرانيان در بازارهاي مکه و مدينه پر رنگ است<ref>حج 26، ص 132؛ حج 27، ص509.</ref>  و سهم عمده‌اي در رونق بازار خريد سوغات دارند.<ref>فرهنگ مصرف در سفر حج، ص 42</ref>  برخي گزارش ها ميزان خريد ايرانيان را بيش از ساير کشورها دانسته‌اند.<ref>مجموعه مقالات اولين همايش اقتصاد و حج، ص 193</ref>  

رهبران مذهبي مانند امام خميني<ref>صحيفه امام، ج‏19، ص 344.</ref>  و آيت الله خامنه‌ای<ref>ابعاد اخلاقی حج در پیامها و سخنان رهبری، ص 146-148</ref>  نيز زائران را از افراط در توجه به سوغاتي باز می‌دارند. همچنين کارشناسان بر سوغات معنوي سفر حج که تقويت جنبه های  عبادي و اخلاق اسلامي زائر است، تاکيد کرده اند.<ref>اخلاق و آداب در حج و زیارت، ص90؛ آداب سفر حج، ص228.</ref>

خارج شدن ارز از کشورهاي مبدأ  از ديگر آسيب هاي خريد سوغات در مکه و مدينه است.<ref>حج 28، ص 62؛ حج 29، ص 190.</ref>  گفته شده بخش عمده کالاهاي موجود در بازارهاي حرمين ساخت کشورهاي غير اسلامي است؛ از اين رو، برخي از لزوم تشکيل بازارهاي مشترک اسلامي سخن گفته‌اند تا بتوان با اين راهکار، هزينه خريد سوغاتي صرف کالاهايي توليد شده مسلمانان و صرف رشد اقتصادي کشورهاي مسلمان شود.<ref>مجموعه مقالات اولين همايش حج و اقتصاد، ص 242-245.</ref>  برخي از نويسندگان ايراني گفته اند حاجيان سوغات ها را از داخل ايران خريداري کنند تا به اقتصاد داخلي کمک کنند.<ref>مجموعه مقالات همايش حج و اقتصاد، ص43.</ref>