در حال ویرایش شفاعت

==مفهوم‌شناسی==

واژه شفاعت در لغت، به معنای «میانجیگری و واسطه شدن برای جلب سود یا ضرر» است.<ref>ابن اثیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۹۹.</ref>

==دیدگاه‌ها==

مذاهب و فرقه‌های اسلامی نظرات مختلفی درباره شفاعت دارند. برخی از آنها چنین است:

===شیعه===

===اهل سنت===

فرقه‌ها و عالمان [[اهل سنت]]، دیدگاه‌های مختلفی درباره شفاعت دارند. برخی از آنها چنین است:

*'''اشاعره''': بیشتر متکلمان اشعری تصریح کرده‌اند که اعتقاد به اصل شفاعت پیامبر(ص) در روز قیامت، مورد قبول همه مسلمانان است. آنها برخلاف معتزله، معتقدند شفاعت مخصوص مؤمنانی است که در دنیا مرتکب گناه کبیره شده‌اند. اشاعره شفاعت را وسیله برداشته شدن عقاب و نجات از عذاب ابدی‌ دانسته‌اند.<ref>الابانة عن اصول الدیانه، ۱۳۹۷ق، ج۲، ص۳۶۴؛ ۱۴۲۵ق، ص۲۰۹؛ تمهید الاوائل و تلخیص الدلائل، ۱۴۲۵ق، ص۲۰۹؛  ابکار الافکار فی اصول الدین، ۱۴۲۳ق، ج۴، ص۳۶۵؛ الارشاد الی قواطع الادله فی اصول الاعتقاد، ۱۴۱۶ق، ص۳۳۰؛ البعث و النشور، ۱۴۰۶ق، ص۵۵؛ الملل و النحل،  ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۸۸؛ شرح المواقف،  ۱۴۱۴ق، ص۳۸۰؛  شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۱۵۷؛ شرح تجرید الاعتقاد، ۱۳۸۲ش، ص۵۰۱؛ التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۳۱، ص۸۰.</ref>

*'''ماتریدیه''': ماتریدیه به حق شفاعت پیامبر(ص)، اولیای الهی، شهیدان، عالمان و اطفال در روز قیامت باور دارند.<ref>نگاه کنید به العقائد النسفیه، ۱۲۷۴ق، ص۱۴۸.</ref> آنها مانند اشاعره و بر خلاف معتزله، شفاعت را مخصوص مرتکبان گناهان کبیره دانسته‌اند؛<ref>«برررسی معنا، شرایط و آثار شفاعت پیامبر اکرم(ص) از منظر مذاهب اسلامی»، پژوهشنامه حج و زیارت، شماره ۳، ص۱۴۱.</ref> چراکه به اعتقاد آنها، مؤمن به سبب ارتکاب گناه کبیره از اسلام خارج نمی‌شود.<ref>فرهنگ عقائد و مذاهب اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۴، ص۱۳.</ref> ماتریدیه بخشش مؤمنان گناهکار از طریق شفاعت را، بر خدا جایز و مطابق عدل و حکمت او دانسته‌اند.<ref>فرهنگ عقائد و مذاهب اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۴، ص۱۶۸.</ref>

:ماتریدیه یکی از مذاهب کلامی اهل سنت است که به روش کلامی اشعری شباهت‌های زیادی دارد؛ ولی برخلاف اشاعره به مسائل عقلی توجه بیشتری دارد.<ref>«بررسی معنا، شرایط و آثار شفاعت پیامبر اکرم(ص) از منظر مذاهب اسلامی»، پژوهشنامه حج و زیارت، شماره ۳، ص۱۴۱.</ref>

===وهابیت===

[[وهابیت|وهابیان]] اصل شفاعت پیامبر(ص) در روز قیامت را قبول دارند؛ ولی با برخی از دیدگاه‌های شیعه و اهل سنت درباره شفاعت مخالفند. دیدگاه‌های آنها چنین است:

*'''جایز نبودن درخواست شفاعت از پیامبران و اولیای الهی پس از مرگشان''': از نظر وهابیان، جایز نیست مسلمانان در این دنیا از پیامبران و اولیای مرده درخواست شفاعت کنند. به باور آنها، اگر مسلمانی چنین عملی را انجام دهد، مشرک است.<ref>محمد بن عبدالوهاب، ص۱۱۳؛ مجموع فتاوی و رسائل، ۱۴۱۳ق، ج۷، ص۷۲؛ التمهید لشرح کتاب التوحید، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۲۰؛ التوضیح الرشید فی شرح التوحید المذیل بالتفنید لشبهات العنید، بی‌تا، ص۱۲۷. </ref> استدلال آنان به آیات ۸۰ سوره نمل و ۲۲ سوره فاطر است، که برداشت آنها از این دو آیه، قطع ارتباط مردگان پس از مرگ با دنیا است.<ref>فتاوی نور علی الدرب، بی‌تا، ج۲، ص۳۹۵ و ج۱۴، ص۱۵؛ صحیح موارد الظمآن الی زوائد ابن حبان، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۷۵۱؛ الآیات البینات، ص۴۱؛ جریسی، بی‌تا، ص۶؛ بیان المحجة فی الرد علی اللجه، ۱۳۴۹ق، ص۲۴۸.</ref>

به باور جعفر سبحانی (زاده ۱۳۰۸ش)، مرجع تقلید و متکلم شیعه و [[مرتضی مطهری|شهید مرتضی مطهری]] (شهادت ۱۳۵۸ش)، درخواست شفاعت از پیامبر و اولیا با [[توحید]] در ربوبیت و الهویت ناسازگار نیست؛ چراکه طلب شفاعت از کسانی که به اذن خدا حق شفاعت دارند در حقیقت طلب شفاعت از خدا است، و فاعل حقیقیِ فعلی که به اذن و خواست الهی انجام می‌شود، خدا است.<ref>مطهری، ج۱، ص۲۶۲؛ سبحانی، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۹.</ref>

عمل [[صحابه]] در زمان حیات پیامبر(ص)، که از او درخواست می‌کردند از خدا برایشان آمرزش بخواهد، دلیل دیگری است که برخی با آن، دیدگاه وهابیان را نقد کرده‌اند.<ref>«بررسی معنا، شرایط و آثار شفاعت پیامبر اکرم(ص) از منظر مذاهب اسلامی»، پژهشنامه حج و زیارت، شماره ۳، ص۱۴۷.</ref>

* '''هذه مفاهیمنا'''، سلیمان بن عبدالله آل شیخ، ۱۴۲۲ق.

{{پایان}}