در حال ویرایش صفوان بن مهران

|نام کامل = صفوان بن مهران جمال کوفی اسدی

صفوان بن مهران جمّال، متولد [[کوفه]]، از یاران خاص [[امام صادق(ع)]] و از اصحاب [[امام کاظم(ع)]] بود. وی جدّ [[ابوعبدالله صفوانی]] از عالمان [[شیعه]] است. او یکی از نخستین افرادی بود که جای قبر پنهان [[امام علی(ع)]]را شناخت و اولین کسی بود که قبر امام علی(ع) را بازسازی کرد. صفوان، راوی [[زیارت]] مخصوص امام علی(ع)، زیارت [[اربعین]] و [[دعای علقمه]] است.

صفوان بن مهران جمال کوفی اسدی، با کنیه ابومحمد، در آغاز نیمه اول سده دوم هجری، در شهر [[کوفه]]، به دنیا آمد.  

از قبیله بنی اسد بوده، به پیشه شترداری می‌پرداخت و شتران خود را کرایه می‌داد، به همین دلیل به جمّال شهرت یافت.<ref>ابن شهرآشوب، معالم العلماء، ص۶۰؛ شیخ حسن عاملی، التحریر الطاووس، ص۱۵۳،ش ۲۰۱، (چاپ دارالذخائر) ؛ علی بن عبدالله علیاری، بهجة الآمال، ج ۵، ص۳۹؛ آیت‌الله خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۹، ص۱۲۱؛ فهرست نجاشی، ص۱۴۰؛ الفهرست للطوسی، ص۸۴،ش ۳۴۷؛ رجال العلاّمه الحلّی، ص۸۹،ش ۲، رجال الکشی، ج ۲، ص۸۲۸، شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص۲۱۷.</ref>

 

 

صفوان، به دلیل پیشه‌ای که داشت، گاهی خود، با شترانی که کرایه می‌داد همراه می‌شد؛ این شغل باعث شد چند بار امام صادق(ع) را از مدینه و [[حجاز]] به عراق آورده، و در این همراهی‌های طولانی از محضر امام(ع) بهره ببرد.<ref>کامل الزیارات، باب ۹،ش ۷، وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۳۰۵،ش ۶؛ فَرحة الغری، ص۵۶، (چاپ منشورات رضی قم) ؛ ریحانة الادب، ج ۳، ص۴۵۵.</ref>

سه برادر صفوان، به نام حسّان، حسین و مسکین از راویان [[شیعه]] و از اصحاب [[امام صادق(ع)]]<ref>رجال شیخ طوسی، ص۱۶۹،ش ۶۹؛ عبدالله مامقانی، تنقیح المقال ج ۱، ص۳۴۸ و ج ۳، ص۲۱۴.</ref> و برخی، از اصحاب [[امام کاظم(ع)]] بودند. علمای رجال [[شیعه]]، برای حسّان عبارت «ثقة ثقة» به معنای بسیار بسیار مورد اعتماد آورده‌اند؛ حتی برخی او را در نقل حدیث از برادرش صفوان موجه‌تر دانسته‌اند.<ref>رجال النجاشی، ص۱۰۷.</ref>

[[نجاشی]]، رجال‌نگار [[شیعه]] اعتقاد وی را نیکو، و او را مورد اعتماد و عادل دانسته است.<ref>فهرست نجاشی، ص۱۴۰.</ref> [[شیخ مفید]]، صفوان را از یاران دائمی، خواص و محرم رازِ امام صادق(ع) می‌داند و او را فقیهی صالح معرفی می‌کند.<ref>«کان مِن شیوخ ابی‌عبدالله (علیه‌السلام) و خاصته و بِطانته و ثِقاته الفقهاء الصالحین (رحمه الله)» ؛ ارشاد مفید، ص۲۸۸ (چاپ بصیرتی قم) و نیز بنگرید به: رجال علامه حلّی، ص۸۹؛ مجالس المؤمنین، ج ۱، ص۳۹۱ و معجم رجال الحدیث، ج ۹، ص۱۲۱.</ref>  

 

[[شیخ عباس قمی]]، صفوان جمال را ذوب شده در ولایت [[اهل بیت(ع)]] می‌داند.<ref>تحفة الاحباب، ص۱۸۸؛ شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج ۲ (ذیل واژه «صفوان»).</ref>

[[سعدان بن مسلم]]

[[عبدالرحمن بن حجاج]]  

[[احمد بن محمد بن ابی‌نصر بزنطی]]

[[اسماعیل بن مهران]]  

[[ابن ابی‌عمیر]]  

[[علی بن حکم]]  

[[حسن بن علی بن فضال]]  

[[صفوان بن یحیی]]  

[[سلیمان بن مهران اعمش]]  

[[هشام بن سالم]]<ref>تنقیح المقال، ج ۲، ص۹۹؛ محمد اردبیلی، جامع الروات، ج ۱، ص۴۱۲؛ ابن قولویه قمی، کامل الزیارات باب ۹، حدیث ۷؛ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۲۹۵،ش ۹.</ref>

صفوان بن مهران، برای اطمینان بیشتر، باورهای دینی خود را به [[امام صادق(ع)]] بازگفت. امام(ع)، عقایدش را تأیید کرده، او را ستود و برایش از خداوند طلب رحمت کرد.

 

او زیارت مخصوص [[امام علی(ع]]، زیارت [[اربعین]] و دعای معروف به [[علقمه]] را از امام صادق(ع) روایت کرده است.<ref>تحفة الاحباب، ص۱۸۸؛ شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج ۲ (ذیل واژه «صفوان»).</ref>

صفوان، از نخستین کسانی بود که جای قبر پنهان [[امام علی(ع)]]را شناخت. پس از شهادت امام علی(ع)، از ترس بی‌احترامی دشمنان وی به قبر او، محل قبر، پنهان نگه داشته شد و غیر از [[معصومان(ع]] کسی از آن آگاه نبود. در اواسط سده دوم هجری، امام صادق(ع)، مرقد آن حضرت را برای برخی از شیعیان آشکار کرد. در سفری که صفوان، امام صادق(ع) را از مدینه به [[کوفه]] می‌برد، جای قبر امام علی(ع) و طریقه زیارت او را از امام صادق(ع) آموخت.<ref>فرحة الغرّی، ص۹۰؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجدین، ص۵۴۳ (چاپ سنگی قدیم).</ref>

پس از این که صفوان، جای قبر [[امام علی(ع)]]را شناخت، بارها به زیارت آن و عبادت در آن محل پرداخت. به گفته خود او، ۲۰ سال نزد مرقد امام(ع) زیارت و عبادت کرده است.<ref>کامل الزیارات، باب ۱۰، ش۱۲.</ref>

صفوان به [[هارون]]، خلیفه عباسی شتر کرایه داد. امام صادق(ع) همه کارهای صفوان را زیبا، اما این کار او را نازیبا شمرد. صفوان دلیل آورد که برای [[حج]] به او کرایه داده است و خود با آن‌ها نمی‌رود؛ بلکه غلامانش را می‌فرستد. امام(ع) از او تأیید گرفت که او دوست دارد آن‌ها تا برگشتن از [[مکه]] زنده بمانند و کرایه او را پرداخت کنند. سپس کسی را که زنده بودن آن‌ها را دوست داشته باشد، در شمار خودِ آنان دانست. صفوان پس از این، همه شترانش را فروخت.<ref>رجال کشی، ج ۲، ص۷۴۰ش ۸۲۸. </ref>

| منبع = صفوان بن مهران جمّال، اولین تولیت حرم امام علی(ع)،

| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، جلد ۵، ص۷۲، ۱۳۸۸،