در حال ویرایش ضریح رسول الله
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
}} | }} | ||
'''ضریح پیامبر'''، | '''ضریح پیامبر'''، به محفظه فلزی مشبکی گفته میشود که اطراف حجره شریفه قرارگرفته است. | ||
اولین ضریح توسط عمربن عبدالعزیز والی مدینه در زمان خلافت ولیدبن عبدالملک ساخته شد. این ضریح به شکل پنجضلعی بود. در دوره سلطان قلاوون مملوکی گنبدی روی این ضریح قرار گرفت. این گنبد بعدها در سقف بیرونی مسجد جای گرفت و همان گنبد خضرا ست. | |||
در دوره بیبرس محدوده خانه فاطمه نیز به فضای ضریح اضافه شد و ضریحی چوبی اطراف ضریح اولیه و اضافات جدید شکل گرفت. البته این ضریح در جهات قبله، شرق و غرب، بجز جهت شمال جای گرفت و نیمی از ستونهای محرس، وفود و سریر را در خود جای داد. منتهاالیه این محدوده در سمت شمال، محراب تهجد بود. | |||
پس از دومین آتشسوزی در مسجدالنبی، این ضریح سوخت و قایتبای ضریحی فلزی را در همان محدودهای که بیبرس بنا نهاده بود ایجاد کرد با این تفاوت که در سمت شمالی نیز ضریح فلزی را قرار داد و ستون مربعهالقبر به طور کامل داخل ضریح قرار گرفت، همچنین نیمی از ستون تهجد نیز در ضریح جای گرفت. | |||
==شکلگیری ضریح از آغاز== | ==شکلگیری ضریح از آغاز== | ||
قبر پیامبر در [[حجره عایشه]] قرار داشت. عایشه پس از فوت پیامبر در حجره خویش ساکن بود و حائلی بین محل زندگی وی و قبر پیامبر وجود نداشت. اما در دورههای بعد همراه با بازسازی مسجدالنبی، حجره شریفه و محدوده قبر نبوی بهصورت بخشی مجزا درآمد. | |||
===اولین | ===اولین ضریح قبر نبوی=== | ||
در بازسازی دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|ولید بن عبدالملک]] دیواری پنجضلعی دور [[حجره شریفه]] کشیدند. با ایجاد این دیواره، بخشی از [[روضه شریفه]] نیز داخل ضریح | در بازسازی دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|ولید بن عبدالملک]] دیواری پنجضلعی دور [[حجره شریفه]] کشیدند. با ایجاد این دیواره، بخشی از [[روضه شریفه]] نیز داخل در ضریح قرارگرفت.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 73</ref> شکل پنجضلعی آن به این خاطر بود که شبیه به [[کعبه]] نباشد.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 69</ref> همچنین کسانی که در پشت آن به سمت قبله نماز میخواندند، چون سمت مثلثی آن برابرشان بود، عملا رو به قبر بودن بر آنان صدق نمیکرد<ref>آثار اسلامی مکه ومدینه، ص 218</ref> | ||
===شکل گرفتن محدوده نهایی ضریح در عصر ممالیک=== | ===شکل گرفتن محدوده نهایی ضریح در عصر ممالیک=== | ||
در سال 668 قمری [[بازسازی مسجدالنبی (بیبرس)|ملک ظاهر بیبرس]] مملوکی، مقصورهای چوبی (دیواره مشبک چوبی) به ارتفاع 3/5 متر، اطراف [[حجره رسولالله|حجره]] کشید.<ref> | در سال 668 قمری [[بازسازی مسجدالنبی (بیبرس)|ملک ظاهر بیبرس]] مملوکی، مقصورهای چوبی (دیواره مشبک چوبی) به ارتفاع 3/5 متر، اطراف [[حجره رسولالله|حجره]] کشید.<ref>مدینه منوره، ص 99</ref> این دیواره به شکل مستلطیل حول ضریح اولیه ایجاد شد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219</ref> او محوطه [[خانه فاطمه(س)|خانه حضرت فاطمه]] را نیز وارد در این مقصوره کرد.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 137</ref> حد این مقصوره در سمت شمال تا محراب تهجد بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=387 وفاءالوفا، ج2، ص 387]</ref> سه در نیز برای مقصوره ایجاد شد.<ref>عماره المسجد النبوی، ص 231</ref> این ضریح در سمت [[قبله]]، شرق و غرب حجره شریفه<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=387 وفاءالوفا، ج2، ص 387]</ref> و مابین ستون های [[ستون وفود|وفود]]، [[ستون سریر|سریر]] و [[ستون حرس|حرس]] قرار گرفت. بهطوری که نیمی از این ستونها داخل ضریح قرار گرفتند.<ref>وفاءالوفا، ج1، ص 268</ref> اما در سمت شمال آن ضریحی قرار نگرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=387 وفاءالوفا، ج2، ص 387]</ref> | ||
در سال 694 قمری [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|الملک العادل زینالدین کتبغا]]، پنجره دائره ای شکل را در مقصوره چوبی ایجاد نمود و ارتفاع دیوارههای مقصوره را تا سقف افزایش داد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=388 وفاالوفا، ج2، ص 388]</ref> | در سال 694 قمری [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|الملک العادل زینالدین کتبغا]]، پنجره دائره ای شکل را در مقصوره چوبی ایجاد نمود و ارتفاع دیوارههای مقصوره را تا سقف افزایش داد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=388 وفاالوفا، ج2، ص 388]</ref> | ||
پس از [[آتشسوزی دوم در مسجدالنبی|دومین آتش سوزی در مسجدالنبی]]، قایتبای ضریح را مطابق آنچه بیبرس ایجاد کرده بود، بنا نهاد <ref>عماره المسجد النبوی، ص 347</ref> با این تفاوت که او در جهت شمال حجره شریفه نیز ضریح قرار داد و آن را به قسمتهای شرقی و غربی متصل نمود.<ref>عماره المسجد النبوی، ص 344</ref> بدین ترتیب ضریح جدید چهار در داشت.<ref>عماره المسجد النبوی، ص 347</ref> در این زمان، برای ضریح در جهت قبله، پنجرههایی از مس ساخته شد. در بالای آن هم پنجرهای مشبک قرارگرفت. اما در جهت شمالی و غربی پنجرهها آهنی بود و بالای آن تزییناتی از مس قرار گرفته بود و دارای 76 طاق بود.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 70</ref> | |||
در | [[پرونده: ضریح دوره قایتبای.jpg|File.png|300px|thumb|left| بازسازی ضریح در دوره قایتبای]] | ||
همچنین فاصلهای بین ضریحی که به مانند ضریح عمر بن عبدالعزیز اطراف قبر ایجاد شده بود و ضریح فلزی قسمت شمالی بوجود آمد. این فاصله در جهت شمال و حالت مثلثی شکل ضریح اولیه و مقابل ضریح فلزی جدید در قسمت شمالی قرار گرفت. در این فضای جدید، دو در قسمت چپ و راست قسمت مثلثی ضریح اولیه ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=322 عماره المسجد النبوی، ص 344]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=388 وفاءالوفا، ج2، ص 388]</ref> | |||
===ضریح در دوره معاصر=== | |||
</ref> | شاکله اصلی ضریح تا به امروز تغییرات چندانی نداشته و به همان صورت باقی ماندهاست.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219</ref> با این وجود جنس ضریحی که امروزه وجود دارد از طلاست.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219</ref> ابعاد ضریح اینطور ذکر شده است: طول دیوار مسی در ضلع شمال و جنوبی خارج مقصوره، 16 متر و در ضلع شرقی و غربی 15 متر، طول اضلاع از داخل بین 4-5-6 متر، ارتفاع حجره تقریبا 8 متر و ارتفاع عرصه مخمس از زمین مسجد حدود 7 متر است.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 72</ref> | ||
==درهای ضریح== | ==درهای ضریح== | ||
خط ۸۲: | خط ۸۸: | ||
# در غربی یا «باب النبی» که به باب الوفود نیز معروف است. | # در غربی یا «باب النبی» که به باب الوفود نیز معروف است. | ||
# دری در طرف راست مثلث، داخل ضریح. | # دری در طرف راست مثلث، داخل ضریح. | ||
# دری در طرف چپ مثلث، داخل ضریح.<ref> | # دری در طرف چپ مثلث، داخل ضریح.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 71</ref> | ||
==ستونهای داخل در ضریح== | ==ستونهای داخل در ضریح== | ||
از میان [[ستونهای مسجدالنبی|ستونهای متبرک مسجدالنبی]]، [[ستون وفود]]، [[ستون حرس]] و [[ستون سریر]] از زمان بیبرس در قسمت بدنه ضریح قرارگرفتند. بدین نحو که نیمی از آن داخل در ضریح است.<ref>وفاءالوفا، ج1، ص 268</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=387 وفاءالوفا، ج2، ص 387]</ref>پس از اصلاحات قایتبای و ایجاد ضریح فلزی در قسمت شمالی [[حجره شریفه]]، که [[خانه فاطمه(س)|خانه فاطمه]] نیز به آن داخل شده بود، [[ستون | از میان [[ستونهای مسجدالنبی|ستونهای متبرک مسجدالنبی]]، [[ستون وفود]]، [[ستون حرس]] و [[ستون سریر]] از زمان بیبرس در قسمت بدنه ضریح قرارگرفتند. بدین نحو که نیمی از آن داخل در ضریح است.<ref>وفاءالوفا، ج1، ص 268</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=387 وفاءالوفا، ج2، ص 387]</ref>پس از اصلاحات قایتبای و ایجاد ضریح فلزی در قسمت شمالی [[حجره شریفه]]، که [[خانه فاطمه(س)|خانه فاطمه]] نیز به آن داخل شده بود، [[ستون مربعةالقبر|ستون مربعه القبر]] داخل ضریح قرار گرفت<ref>عماره المسجد النبوی، ص 344</ref> و این قضیه موجب اعتراض علما به قایتبای شد، چراکه این ستون متبرک از دسترس مردم خارج شده بود.<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص447؛ موسوعة مرآة الحرمين، ج3، ص239.</ref> به همین نحو [[ستون تهجد]] که در منتها الیه حد ضریح در قسمت شمالی واقع شده بود، با قرارگرفتن ضریح فلزی در این قسمت درون ضریح جای گرفت. به نحوی که نیمی از آن درون ضریح قرارداشت.<ref>عماره المسجدالنبوی، 344</ref> | ||
= | ==== | ||
<gallery | <gallery> | ||
پرونده:ضریح رسولالله۲.JPG | پرونده:ضریح رسولالله۲.JPG | ||
پرونده:ضریح رسولالله نمای نزدیک۱.JPG | پرونده:ضریح رسولالله نمای نزدیک۱.JPG | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
خط ۱۰۷: | خط ۱۰۵: | ||
*'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، مشعر | *'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، مشعر | ||
* ''' | *'''تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ'''، ناجی محمدحسن القادر الانصاری، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، مشعر | ||
*'''عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبه القاهره للکتاب، 2001 | *'''عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبه القاهره للکتاب، 2001 | ||
* ''' | *'''مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری'''، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372 | ||
*'''موسوعه مکه المکرمه و | *'''موسوعه مکه المکرمه و المدينه المنوره'''، احمد زکي يماني، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛ | ||
*'''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001 | *'''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001 | ||
*'''وفاء الوفاء'''، | *'''وفاء الوفاء'''، السمهودي (م.۹۱۱ق.)، ج1، بيروت، دار الكتب العلميه، ۲۰۰۶م. | ||
[[رده:مسجدالنبی]] | [[رده:مسجدالنبی]] |