در حال ویرایش طاهریان

جانشینان طاهر ضمن اعلام اطاعت کامل از خلیفه عباسی همچنان منشور امارت خراسان را از خلیفه داشتند. حکومت طاهریان از 206 تا 259ه. ق ادامه داشت. آنان نخستین دودمان ایرانی هستند که پس از ورود اسلام به [[ایران]]، حکومت نیمه‌مستقلی در شرق قلمرو اسلامی تشکیل دادند. <ref>ر. ک: تاریخ ایران ازآغاز تا انقراض سلسله قاجار، ص١١٣-١٩٠؛ تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ج١، ص١٠٠-١٠٣.</ref>

ارتباط این سلسله با حجاز از آنجا آغاز شد که آنان افزون بر اداره بخش عظیمی از قلمرو شرق خلافت به مرکزیت نیشابور، عهده‌دار مناصبی از سوی خلفای عباسی در حجاز شدند. <ref>تاریخ طبری، ج٩، ص٢5٨؛ طبقات ناصری، ج١، ص١٩5.</ref> منصب «[[عمل الحرمین]]» از آن جمله است که منصبی تشریفاتی - سیاسی بود (در واقع، عهده‌داران این منصب تنها در مقام گماشتگان خلیفه و به‌طور تشریفاتی، عهده‌دار این منصب بودند، در حالی که ناظر اصلی، خود خلیفه بود و خطبه به نام وی خوانده می‌شد.) و متصدی آن از میان امیران بانفوذ انتخاب می‌شد و هنگام خطبه خواندن در [[مکه]]، نامش همراه خلیفه ذکر می‌شد.

در [[موسم حج]] نیز عَلَمی برای وی نصب می‌گشت. در مقابل، او موظف بود مالیاتی معین به دستگاه خلافت بپردازد و [[امنیت مکه]] در موسم حج و کاروان‌های حجاج را تامین کند. <ref>تاریخ طبری، ج١4، ص6٠٧٢ و 6١٢٠.</ref> صاحب این منصب افزون بر آنکه عامل راه مکه بود، مسؤلیت اعمال [[ایام حج]] را نیز برعهده داشت.

طاهریان از سال 237 تا 253ه. ق منصب عمل الحرمین را برعهده داشتند. [[محمد بن عبدالله بن طاهر]] چندسالی عهده‌دار منصب یادشده بود.<ref>همان.</ref> با درگذشت وی (سال 253ه. ق) که از سال 246ه. ق، عهده‌دار این منصب بود، فرد دیگری از طاهریان بدان منصب دست نیافت. <ref>تاریخ طبری، ج١4، ص6٢6٢.</ref>

کهن‌ترین گزارش‌ها از ارسال هدایا به‌دست حاکمان ایران پس از اسلام، به حج‌گزاری طاهر بن عبدالله بن طاهر (٢4٨ه. ق) و اهدای قفلی زرین به [[کعبه]] از سوی او مربوط است که گفته‌اند از هزار مثقال طلا ساخته شده بود. طاهر بن عبدالله در سال ٢١٩ه. ق آن قفل را که با محافظت نیروهای بسیاری همراه بود، به مکه برد و جایگزین قفل قبلی کرد. <ref>شفاء الغرام، ج١، ص٢٢4.</ref>

نفوذ طاهریان در حرمین پس از خارج شدن منصب عمل الحرمینی از دست آنان نیز ادامه داشت. گویا آنان در این مدت به همراه نیروهای تحت امر خود در خدمت صاحب منصب جدید بودند. [[احمد بن طولون]] (254-٢٧٠ه. ق)، بنیان‌گذار [[سلسله طولونیان]] در [[مصر]]، در سال 257ه. ق برای بیرون راندن طاهریان از مکه، یکی از سردارانش به نام ماطعان را با هزار سوار همراه با کاروان حاجیان مصر به مکه فرستاد و به او ماموریت داد تا با تجهیزات جنگی در مراسم حج حضور یابد. <ref>تاریخ یعقوبی، ج٢، ص5٠٩.</ref>