در حال ویرایش طاهریان
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۲]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Sajjadd }} | |||
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
{{جعبه اطلاعات خاندان | {{جعبه اطلاعات خاندان | ||
| نام = طاهریان | | نام = طاهریان | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۱: | ||
طاهر پس از حذف نام خلیفه عباسی از خطبه، به صورت ناگهانی درگذشت. از این‌رو، برخی صاحب‌نظران مرگ مشکوک او را به جاسوسان مامون نسبت داده‌اند. | طاهر پس از حذف نام خلیفه عباسی از خطبه، به صورت ناگهانی درگذشت. از این‌رو، برخی صاحب‌نظران مرگ مشکوک او را به جاسوسان مامون نسبت داده‌اند. | ||
جانشینان طاهر ضمن اعلام اطاعت کامل از خلیفه عباسی همچنان منشور امارت خراسان را از خلیفه داشتند. حکومت طاهریان از 206 تا 259ه. ق ادامه داشت. آنان نخستین دودمان ایرانی هستند که پس از ورود اسلام به [[ایران]]، حکومت نیمه‌مستقلی در شرق قلمرو اسلامی تشکیل دادند.<ref>ر. ک: تاریخ ایران ازآغاز تا انقراض سلسله قاجار، ص١١٣-١٩٠؛ تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ج١، ص١٠٠-١٠٣.</ref> | جانشینان طاهر ضمن اعلام اطاعت کامل از خلیفه عباسی همچنان منشور امارت خراسان را از خلیفه داشتند. حکومت طاهریان از 206 تا 259ه. ق ادامه داشت. آنان نخستین دودمان ایرانی هستند که پس از ورود اسلام به [[ایران]]، حکومت نیمه‌مستقلی در شرق قلمرو اسلامی تشکیل دادند. <ref>ر. ک: تاریخ ایران ازآغاز تا انقراض سلسله قاجار، ص١١٣-١٩٠؛ تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ج١، ص١٠٠-١٠٣.</ref> | ||
==ارتباط با حجاز== | ==ارتباط با حجاز== | ||
ارتباط این سلسله با حجاز از آنجا آغاز شد که آنان افزون بر اداره بخش عظیمی از قلمرو شرق خلافت به مرکزیت نیشابور، عهده‌دار مناصبی از سوی خلفای عباسی در حجاز شدند.<ref>تاریخ طبری، ج٩، ص٢5٨؛ طبقات ناصری، ج١، ص١٩5.</ref> منصب «[[عمل الحرمین]]» از آن جمله است که منصبی تشریفاتی - سیاسی بود (در واقع، عهده‌داران این منصب تنها در مقام گماشتگان خلیفه و به‌طور تشریفاتی، عهده‌دار این منصب بودند، در حالی که ناظر اصلی، خود خلیفه بود و خطبه به نام وی خوانده می‌شد.) و متصدی آن از میان امیران بانفوذ انتخاب می‌شد و هنگام خطبه خواندن در [[مکه]]، نامش همراه خلیفه ذکر می‌شد. | ارتباط این سلسله با حجاز از آنجا آغاز شد که آنان افزون بر اداره بخش عظیمی از قلمرو شرق خلافت به مرکزیت نیشابور، عهده‌دار مناصبی از سوی خلفای عباسی در حجاز شدند. <ref>تاریخ طبری، ج٩، ص٢5٨؛ طبقات ناصری، ج١، ص١٩5.</ref> منصب «[[عمل الحرمین]]» از آن جمله است که منصبی تشریفاتی - سیاسی بود (در واقع، عهده‌داران این منصب تنها در مقام گماشتگان خلیفه و به‌طور تشریفاتی، عهده‌دار این منصب بودند، در حالی که ناظر اصلی، خود خلیفه بود و خطبه به نام وی خوانده می‌شد.) و متصدی آن از میان امیران بانفوذ انتخاب می‌شد و هنگام خطبه خواندن در [[مکه]]، نامش همراه خلیفه ذکر می‌شد. | ||
در [[موسم حج]] نیز عَلَمی برای وی نصب می‌گشت. در مقابل، او موظف بود مالیاتی معین به دستگاه خلافت بپردازد و [[امنیت مکه]] در موسم حج و کاروان‌های حجاج را تامین کند.<ref>تاریخ طبری، ج١4، ص6٠٧٢ و 6١٢٠.</ref> صاحب این منصب افزون بر آنکه عامل راه مکه بود، مسؤلیت اعمال [[ایام حج]] را نیز برعهده داشت. | در [[موسم حج]] نیز عَلَمی برای وی نصب می‌گشت. در مقابل، او موظف بود مالیاتی معین به دستگاه خلافت بپردازد و [[امنیت مکه]] در موسم حج و کاروان‌های حجاج را تامین کند. <ref>تاریخ طبری، ج١4، ص6٠٧٢ و 6١٢٠.</ref> صاحب این منصب افزون بر آنکه عامل راه مکه بود، مسؤلیت اعمال [[ایام حج]] را نیز برعهده داشت. | ||
==طاهریان و منصب عمل الحرمین== | ==طاهریان و منصب عمل الحرمین== | ||
طاهریان از سال 237 تا 253ه. ق منصب عمل الحرمین را برعهده داشتند. [[محمد بن عبدالله بن طاهر]] چندسالی عهده‌دار منصب یادشده بود.<ref>همان.</ref> با درگذشت وی (سال 253ه. ق) که از سال 246ه. ق، عهده‌دار این منصب بود، فرد دیگری از طاهریان بدان منصب دست نیافت.<ref>تاریخ طبری، ج١4، ص6٢6٢.</ref> | طاهریان از سال 237 تا 253ه. ق منصب عمل الحرمین را برعهده داشتند. [[محمد بن عبدالله بن طاهر]] چندسالی عهده‌دار منصب یادشده بود.<ref>همان.</ref> با درگذشت وی (سال 253ه. ق) که از سال 246ه. ق، عهده‌دار این منصب بود، فرد دیگری از طاهریان بدان منصب دست نیافت. <ref>تاریخ طبری، ج١4، ص6٢6٢.</ref> | ||
محمد بن عبدالله در مدت مسئولیتش در مقام دارنده منصب عمل الحرمینی اقداماتی در حجاز انجام داد. به‌طور کلی، اقدامات طاهریان را در مقام عمل الحرمین می‌توان چنین برشمرد: | محمد بن عبدالله در مدت مسئولیتش در مقام دارنده منصب عمل الحرمینی اقداماتی در حجاز انجام داد. به‌طور کلی، اقدامات طاهریان را در مقام عمل الحرمین می‌توان چنین برشمرد: | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۵: | ||
===اهدای قفل زرین به کعبه=== | ===اهدای قفل زرین به کعبه=== | ||
کهن‌ترین گزارش‌ها از ارسال هدایا به‌دست حاکمان ایران پس از اسلام، به حج‌گزاری طاهر بن عبدالله بن طاهر (٢4٨ه. ق) و اهدای قفلی زرین به [[کعبه]] از سوی او مربوط است که گفته‌اند از هزار مثقال طلا ساخته شده بود. طاهر بن عبدالله در سال ٢١٩ه. ق آن قفل را که با محافظت نیروهای بسیاری همراه بود، به مکه برد و جایگزین قفل قبلی کرد.<ref>شفاء الغرام، ج١، ص٢٢4.</ref> | کهن‌ترین گزارش‌ها از ارسال هدایا به‌دست حاکمان ایران پس از اسلام، به حج‌گزاری طاهر بن عبدالله بن طاهر (٢4٨ه. ق) و اهدای قفلی زرین به [[کعبه]] از سوی او مربوط است که گفته‌اند از هزار مثقال طلا ساخته شده بود. طاهر بن عبدالله در سال ٢١٩ه. ق آن قفل را که با محافظت نیروهای بسیاری همراه بود، به مکه برد و جایگزین قفل قبلی کرد. <ref>شفاء الغرام، ج١، ص٢٢4.</ref> | ||
==نفوذ طاهریان در حرمین== | ==نفوذ طاهریان در حرمین== | ||
نفوذ طاهریان در حرمین پس از خارج شدن منصب عمل الحرمینی از دست آنان نیز ادامه داشت. گویا آنان در این مدت به همراه نیروهای تحت امر خود در خدمت صاحب منصب جدید بودند. [[احمد بن طولون]] (254-٢٧٠ه. ق)، بنیان‌گذار [[سلسله طولونیان]] در [[مصر]]، در سال 257ه. ق برای بیرون راندن طاهریان از مکه، یکی از سردارانش به نام ماطعان را با هزار سوار همراه با کاروان حاجیان مصر به مکه فرستاد و به او ماموریت داد تا با تجهیزات جنگی در مراسم حج حضور یابد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج٢، ص5٠٩.</ref> | نفوذ طاهریان در حرمین پس از خارج شدن منصب عمل الحرمینی از دست آنان نیز ادامه داشت. گویا آنان در این مدت به همراه نیروهای تحت امر خود در خدمت صاحب منصب جدید بودند. [[احمد بن طولون]] (254-٢٧٠ه. ق)، بنیان‌گذار [[سلسله طولونیان]] در [[مصر]]، در سال 257ه. ق برای بیرون راندن طاهریان از مکه، یکی از سردارانش به نام ماطعان را با هزار سوار همراه با کاروان حاجیان مصر به مکه فرستاد و به او ماموریت داد تا با تجهیزات جنگی در مراسم حج حضور یابد. <ref>تاریخ یعقوبی، ج٢، ص5٠٩.</ref> | ||
احمد با ارسال خراج مصر همراه با هدایای فراوان برای خلیفه معتمد به سال 257ه. ق<ref>تاریخ یعقوبی، ج٢، ص5٠٨-5٠٩.</ref> در نظر داشت به خلیفه عباسی تقرب بیشتری پیدا کند و قدرت خویش را در مکه نیز نفوذ دهد. هدف او این بود که با کسب مشروعیت و مقبولیت میان مسلمانان به دوام حکومتش کمک کند. از این‌رو، برای تحقق اهداف خود، به ارسال صدقات و هدایا برای گردانندگان امور مکه پرداخت.<ref>النجوم الزاهره، ج٣، ص٨.</ref> | احمد با ارسال خراج مصر همراه با هدایای فراوان برای خلیفه معتمد به سال 257ه. ق<ref>تاریخ یعقوبی، ج٢، ص5٠٨-5٠٩.</ref> در نظر داشت به خلیفه عباسی تقرب بیشتری پیدا کند و قدرت خویش را در مکه نیز نفوذ دهد. هدف او این بود که با کسب مشروعیت و مقبولیت میان مسلمانان به دوام حکومتش کمک کند. از این‌رو، برای تحقق اهداف خود، به ارسال صدقات و هدایا برای گردانندگان امور مکه پرداخت.<ref>النجوم الزاهره، ج٣، ص٨.</ref> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۷: | ||
طاهر بن حسین (٢٠6 - ٢٠٧ه. ق)؛ | طاهر بن حسین (٢٠6 - ٢٠٧ه. ق)؛ | ||
طلحة بن طاهر (٢٠٧ - ٢١٣ه. ق)؛ | |||
عبدالله بن طاهر (٢١٣ - ٢٣٠ه. ق)؛ | |||
طاهر بن عبدالله (٢٣٠ - ٢4٨ه. ق)؛ | |||
محمد بن طاهر (٢4٨ - ٢5٩ه. ق). | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/792573/عصر-طاهریان عصر طاهریان، سلطانی شایان، علی، مجله کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، خرداد 1390 - شماره 157 (4 صفحه - از 69 تا 72).] | |||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/692887/بررسی-نقش-تشیع-در-قیام-طاهر-ذوالیمینین-علیه-خلیفه-عباسی بررسی نقش تشیع در قیام طاهر ذوالیمینین علیه خلیفه عباسی، رحمتی، محسن، مجله شیعه شناسی، پاییز 1389 - شماره 31 علمی-پژوهشی (وزارت علوم) (22 صفحه - از 189 تا 210).] | |||
[https://www.magiran.com/paper/475754 مکه آوردگاه رقابت امرای ایرانی و مصری (از قرن سوم تا ششم هجری)، ساسان طهماسبی، فصلنامه نامه تاریخ پژوهان، پیاپی ۳ (پاییز ۱۳۸۴)، ص103.] | |||
[https://www.magiran.com/paper/1919680 پژوهشی درباره صاحب منصبان ایرانی در حرمین شریفین در عصر اول و دوم عباسی، محمود سامانی، پژوهشنامه حج و زیارت، سال دوم شماره ۲ (پیاپی ۴، پاییز و زمستان ۱۳۹۶)، ص67-88.] | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||