در حال ویرایش طواف حج (فتاوای مراجع)

{{مقاله فقهی۲
| طواف حج|طواف حج}}
==حکم==
{{فتاوی حج
| مساله = 1173
|اعمالی که در [[مکه]] واجب است به جا بیاورد:
اول ـ [[طواف حج]] است که آن را «طواف زیارت» می‌گویند.
دوم ـ [[نماز طواف]] است.
سوم ـ [[سعی]] بین [[صفا و مروه]] است.
چهارم ـ [[طواف نساء]] است.
پنجم ـ [[نماز طواف نساء]] است.
|{{ارجاع مساله|1173}}‌ 
}}
{{سخ}}
==کیفیت==
{{فتاوی حج
| مساله = 1174
|کیفیت طواف [[حج]] و [[نماز]] آن و [[سعی]] و طواف نساء و نماز آن، به همان نحو است که در [[طواف عمره]] و نماز آن و سعی گذشت، بدون هیچ تفاوت، مگر در [[نیت]] که اینجا باید به نیت طواف حج و سعی آن و طواف نساء به جا آورد.
|{{ارجاع مساله|1174}}‌ 
==زمان انجام طواف حج==

{{فتاوی حج
| مساله = 1175
|جایز نیست {{توضیح مساله|1175|.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' بنا بر [[احتیاط جایز]] نیست و در صورتی که از روی ندانستن [[حکم شرعی]] مقدم بدارد، اکتفا به آنها مورد اشکال است، اگرچه خالی از وجه نمی‌باشد.
}} طواف حج و نماز و سعی و طواف نساء و [[نماز]] آن را قبل از رفتن به [[عرفات]] و به جا آوردن اعمال عرفات و [[مشعر]] و اعمال سه گانه منا به جا آورد در حال اختیار.
|{{ارجاع مساله|1175}}‌ 
}}
{{سخ}}
==اشخاصی که طواف حج را قبل از عرفات می توانند انجام بدهند==
{{فتاوی حج
| مساله = 1176
|چند طایفه‌اند که برای آنها جایز است طواف حج و نماز و سعی و طواف نساء {{توضیح مساله|1176|.
* '''آیت‌الله بهجت:'''... طواف نساء و نماز آن علی المشهور الأظهر....
}} و نماز آن را، بعد از آنکه [[محرم]] به [[احرام حج]] شدند  {{توضیح مساله|1176|.
* '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر [[احتیاط واجب]].
}}قبل از رفتن به عرفات، به جا آورند  {{توضیح مساله|1176|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' اظهر جواز تقدیم برای صاحب عذر است و احوط آن است که تقدیم کند و بعد از آن اگر ممکن شود اعاده آن در [[ایام تشریق]] کند والاّ در باقی ماه [[ذیحجه|ذی‌حجه]] اعاده نماید و اگر ممکن نشد استنابه نماید علی الأحوط و اگر می‌داند (مورد چهارم) که در تمام ماه ممکن نمی‌شود، پس بی‌اشکال تقدیم واجب است و احوط جمع بین تقدیم و استنابه است.
* '''آیت‌الله تبریزى:''' کسی که از رفتن به [[مکه]] یا از مباشرت به اعمال بعد از رجوع از منا بر جان خود می‌ترسد، او فقط می‌تواند طواف نساء و نمازش را نیز مقدم بدارد و بقیه طوایف معذورین، طواف حج و نماز آن را مقدم می‌کنند و بنا بر احتیاط مستحبّ، سعی را هم مقدم کنند و بعد در وقت خودش اعاده کنند و چنانچه سعی را مقدم کردند، احتیاط واجب آن است که در وقتش اعاده کنند.
* '''آیت‌الله خویی:''' تقدیم طواف حج و نماز و سعی بر وقوفین در حج تمتع جایز نیست مگر برای پیرمردان یا زنی که بیم حیض شدن دارد، که این دو می‌توانند طواف حج و نمازش را قبل از وقوفین به جا آورده و سعی را در وقت خودش بنمایند و احوط این است که سعی را نیز مقدم داشته و در وقتش هم اعاده نمایند و اولی و بهتر نیز در صورت امکان، اعاده طواف و نماز است در [[ایام تشریق]] یا بعد از آن تا آخر ماه ذی‌حجه و کسی که از رفتن به مکه بر جان خود می‌ترسد می‌تواند طواف حج و نماز و سعی را بر وقوفین مقدم بدارد بلکه مقدم داشتن طواف نساء نیز عیبی ندارد و بعد از اعمال منا هر جا دلش بخواهد برود. 
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بر کسانی ‌که می‌ترسند نتوانند از منا به [[مکه]] بازگردند، واجب است تمام اعمال مکه ـ حتی طواف نساء ـ را بر [[وقوف عرفات]]، مقدم بدارند و عمل آنها مجزی است، هرچند کشف خلاف شود، اما سایر طوایفی که ذکر می‌شوند نمی‌توانند طواف نساء را مقدم بدارند و آنها عبارتند از: 1. کسانی ‌که به جهتی مانند [[حیض]] یا پیری زیاد یا بیماری نمی‌توانند یا می‌ترسند که نتوانند اعمال مکه را پس از بازگشت از منا انجام دهند، بر اینها تقدیم طواف و سعی، واجب و مجزی است؛ 2. کسانی ‌که طواف و سعی در زمان خودش بر آنها حرجی است؛ بر این گروه تقدیم طواف و سعی، جایز و مجزی است؛ 3. کسانی ‌که خوف آن دارند که اعمال مکه در زمان خودش برای آنها ایجاد حرج کند، این گروه می‌توانند طواف حج و سعی را رجائاً مقدم کنند، که اگر بعداً معلوم شد واقعاً حرجی بوده مجزی است.
* '''آیت‌الله گلپایگانی:''' احوط برای این چند طایفه تقدیم [[طواف نساء]] و نماز آن است رجائاً. سپس اعاده بعد از مناسک منا در صورت تمکن والاّ باید نایب بگیرد.
}}و عمل آنها مجزی است:
اول ـ زن‌هایی که ترس آن دارند که در برگشتن [[حائض]] یا [[نفساء]] شوند و پاک نشوند و نتوانند بمانند تا پاک شوند.
دوم ـ پیرمردها یا پیرزن‌هایی که عاجز باشند از [[طواف]] در موقع مراجعت، برای زیادی جمعیت، یا عاجز از برگشتن به [[مکه]] باشند.  {{توضیح مساله|1176|.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' پیرمرد یا پیرزنی که نمی‌توانند خودشان بعد از برگشتن از منا اعمال مکه را در ازدحام انجام دهند.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' مناط [[عسر]] است نه عجز.
* '''آیت‌الله فاضل:''' و نتواند صبر کند تا ازدحام تمام شود یا صبر کردن مستلزم عسر و [[حرج]] باشد.
}}
سوم ـ اشخاص مریضی که بترسند در وقت ازدحام طواف کنند یا عاجز باشند از آن.  {{توضیح مساله|1176|.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' مریض یا معلول و هر کسی که بازگشت به مکه برای او مشکل باشد، یا طواف مشکل باشد در اثر ازدحام و مانند آن.
* '''آیت‌الله فاضل:''' و نتوانند تا رفع ازدحام در مکه بمانند یا با عسر و حرج مواجه می‌شوند.
}}
چهارم ـ کسانی ‌که می‌دانند تا آخر ماه ذی‌حجه، به جهتی برای آنها ممکن نمی‌شود [[طواف]] و [[سعی]].  {{توضیح مساله|1176|.
* '''آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی:''' کسانی که از رفتن به مکه بر جان خود می‌ترسند.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' به جا آوردن اعمال فوق، پیش از وقوف در [[عرفات]] و [[مشعر]] و اعمال [[منا]] در حال اختیار جایز نیست، اما این کار برای سه گروه جایز است که عبارتنداز: نخست، زنانی که می‌ترسند با ابتلا به [[حیض]] یا [[نفاس]] پس از بازگشت به مکه مکرمه از انجام طواف و نماز آن باز بمانند، و نتوانند تا پاک شدن منتظر بمانند؛ دوم: مردان و زنانی که ناتوان از طواف و نماز آن پس از بازگشت به مکه از جهت زیادی ازدحام باشند، و یا اصولاً ناتوان از بازگشت به مکه باشند؛ سوم: بیمارانی که پس از بازگشت به مکه مکرمه، بر اثر ازدحام یا ترس از آن، از انجام طواف ناتوانند. 
* '''آیت‌الله سبحانی:''' هر کس دیگری که [[عذر]] عرف پسند داشته باشد از اینکه اعمال را بعد از برگشتن از منا تا آخر ذی‌حجه و یا زمانی که در مکه هست خود انجام دهد.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' کسانی ‌که می‌ترسند برای آنها بازگشت به مکه میسر نشود.
}}
|{{ارجاع مساله|1176}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1177
|سه طایفه اول، اعمالی را که جلو انداختند، کافی است اگرچه بعد خلاف آن ظاهر شود، مثلاً زن حائض نشود و مریض خوب شود و ازدحام چندان نباشد که موجب مزاحمت شود، پس بر اینها لازم نیست اعاده اعمال گرچه احوط است.  {{توضیح مساله|1177|.
* '''آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، زنجانی:''' به ذیل مسئله قبل مراجعه شود.
* '''آیت‌الله صافی:''' احتیاط آن است که بعد از برگشتن از منا، اگر ممکن شود در ایام تشریق وگرنه تا آخر ذی‌حجه طواف و سعی را دوباره به جا آورند.
* '''آیت‌الله مکارم:''' احتیاط به اعاده در صورت امکان ترک نشود.
}}
|{{ارجاع مساله|1177}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1178
|طایفه چهارم که عقیده داشت نمی‌تواند اعمال را به جا آورد، اگر از جهت مرض و پیری و علیلی بود باز مجزی است، و اما اگر از جهت دیگر بود؛ مثل آنکه اعتقاد داشت سیل مانع می‌شود و بعد خلافش ظاهر شد باید اعاده کند اعمال را، بعد از رجوع.  {{توضیح مساله|1178|.
* '''آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی:''' کسانی که از رفتن به مکه بر جان خود می‌ترسند.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بر کسانی ‌که می‌ترسند نتوانند از منا به مکه بازگردند، واجب است تمام اعمال مکه ـ حتی طواف نساء ـ را بر [[وقوف عرفات]]، مقدم بدارند و عمل آنها مجزی است، هرچند کشف خلاف شود، اما سایر طوایفی که ذکر می‌شوند نمی‌توانند طواف نساء را مقدم بدارند و آنها عبارتند از: 1. کسانی ‌که به جهتی مانند حیض یا پیری زیاد یا بیماری نمی‌توانند یا می‌ترسند که نتوانند اعمال مکه را پس از بازگشت از منا انجام دهند، بر اینها تقدیم [[طواف]] و [[سعی]]، واجب و مجزی است؛ 2. کسانی ‌که طواف و سعی در زمان خودش بر آنها حرجی است؛ بر این گروه تقدیم طواف و سعی، جایز و مجزی است؛ 3. کسانی ‌که خوف آن دارند که اعمال مکه در زمان خودش برای آنها ایجاد حرج کند، این گروه می‌توانند طواف حج و سعی را رجائاً مقدم کنند، که اگر بعداً معلوم شد واقعاً حرجی بوده مجزی است.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' بیماری و پیری جزء گروه‌های دوم و سوم هستند که گذشت و اعتقاد به سیل و امثال آن جزء گروه چهارم که در صورت کشف خلاف باید اعمال را اعاده کنند 
* '''آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله گلپایگانی:''' در همه موارد اعاده را موافق احتیاط استحبابی بیان کرده‌اند.
* '''آیت‌الله صافی:''' احوط آن است که پس از مراجعت از منا نایب بگیرند که اعمال آنها را انجام دهد و اگر بعد از مراجعت خلاف یقینی که داشت ظاهر شد اعاده لازم است بدون تفاوت بین صور مذکوره.
* '''آیت‌الله فاضل:''' و اگر احتمال حدوث مرض را می‌داد و بعداً مرض حادث نشد، مجزی نیست.
* '''آیت‌الله مکارم:''' احتیاط به اعاده در صورت امکان ترک نشود.
}}
|{{ارجاع مساله|1178}}‌ 
}}
{{سخ}}
==حلال شدن محرمات با طواف حج==
{{فتاوی حج
| مساله = 1179
|شخص [[محرم]] که به واسطه [[احرام حج]]، چیزهایی بر او [[حرام]] شد، که در سابق به تفصیل ذکر شد، در سه موقع و بعد از سه عمل به تدریج آنها بر او [[حلال]] می‌شود:
اول ـ بعد از [[تقصیر]] کردن یا [[سر تراشیدن]] در [[منا]]، که به آن همه چیز حلال می‌شود مگر بوی خوش و زن چنان‌که پیشتر ذکر شد و گفته شد که [[صید]] از جهت [[احرام]] نیز حلال می‌شود نه از جهت [[حرم]].  {{توضیح مساله|1179|.
* نظر '''آیات عظام''' در ذیل مسئله 1141 گذشت.
}}
دوم ـ بعد از به جا آوردن طواف زیارت و نماز آن و [[سعی]] بین [[صفا و مروه]]، به تفصیلی که گذشت، حلال می‌شود بر او بوی خوش، ولی زن بر او حرام است.  {{توضیح مساله|1179|.
* '''آیت‌الله صافی:''' احوط در [[حج تمتع]] آن است که پیش از [[طواف نساء]] و [[نماز]] آن از [[بوی خوش]] نیز اجتناب نماید.
}}
سوم ـ بعد از به جا آوردن طواف نساء و نماز آن، که در کیفیت مثل [[طواف]] و [[نماز]] عمره است که گذشت، حلال می‌شود بر او زن نیز، پس بعد از این سه عمل، همه چیز که به احرام حرام شده بود حلال می‌شود {{توضیح مساله|1179|.
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' فقط چیزی که از حرام‌ها باقی می‌ماند شکار است که تا ظهر روز سیزدهم حرام است، بنا بر احتیاط واجب.
}} و اما صید کردن در حرم حرام است برای همه کس؛ چه مُحرم و چه [[محل|مُحِلّ]].
|{{ارجاع مساله|1179}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1180
|کسانی ‌که به واسطه عذر؛ مثل پیری و خوف [[حیض]]، طواف زیارت و طواف نساء را مقدم داشتند ،{{توضیح مساله|1180|.
* '''آیت‌الله تبریزى:''' کسی که از رفتن به مکه یا از مباشرت به اعمال بعد از رجوع از منا بر جان خود می‌ترسد، او فقط می‌تواند طواف نساء و نمازش را نیز مقدم بدارد و بقیه طوایف معذورین، طواف حج و نماز آن را مقدم می‌کنند و بنا بر احتیاط مستحبّ، سعی را هم مقدم کنند و بعد در وقت خودش اعاده کنند و چنانچه سعی را مقدم کردند، احتیاط واجب آن است که در وقتش اعاده کنند.
* '''آیت‌الله خویی:''' تقدیم طواف حج و نماز و سعی بر وقوفین در حج تمتع جایز نیست مگر برای پیرمردان یا زنی که بیم حیض شدن دارد، که این دو می‌توانند طواف حج و نمازش را قبل از وقوفین به جا آورده و سعی را در وقت خودش بنمایند و احوط این است که سعی را نیز مقدم داشته و در وقتش هم اعاده نمایند و اولی و بهتر نیز در صورت امکان، اعاده طواف و نماز است در ایام تشریق یا بعد از آن تا آخر ماه ذی‌حجه و کسی که از رفتن به مکه بر جان خود می‌ترسد می‌تواند طواف حج و [[نماز]] و سعی را بر وقوفین مقدم بدارد بلکه مقدم داشتن طواف نساء نیز عیبی ندارد و بعد از اعمال منا هر جا دلش بخواهد برود. 
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بر کسانی ‌که می‌ترسند نتوانند از [[منا]] به [[مکه]] بازگردند، واجب است تمام اعمال مکه ـ حتی طواف نساء ـ را بر وقوف عرفات، مقدم بدارند و عمل آنها مجزی است، هرچند کشف خلاف شود، اما سایر طوایفی که ذکر می‌شوند نمی‌توانند طواف نساء را مقدم بدارند و آنها عبارتند از: 1. کسانی ‌که به جهتی مانند حیض یا پیری زیاد یا بیماری نمی‌توانند یا می‌ترسند که نتوانند اعمال مکه را پس از بازگشت از منا انجام دهند، بر اینها تقدیم طواف و سعی، واجب و مجزی است؛ 2. کسانی ‌که طواف و سعی در زمان خودش بر آنها حرجی است؛ بر این گروه تقدیم طواف و سعی، جایز و مجزی است؛ 3. کسانی ‌که خوف آن دارند که اعمال مکه در زمان خودش برای آنها ایجاد حرج کند، این گروه می‌توانند طواف حج و سعی را رجائاً مقدم کنند، که اگر بعداً معلوم شد واقعاً حرجی بوده مجزی است.
}} بوی خوش و زن بر آنها حلال نمی‌شود و تمام محرّمات بعد از [[تقصیر]] یا [[حلق]] حلال خواهد شد.
|{{ارجاع مساله|1180}}‌ 
}}
{{سخ}}

==زمان طواف حج==
{{فتاوی حج
| مساله = 1183
|جایز نیست مقدم داشتن [[سعی]] را بر طواف زیارت یا بر نماز آن اختیاراً و جایز نیست مقدم داشتن طواف نساء را بر طواف زیارت و بر سعی اختیاراً و اگر مقدم داشت اعاده کند تا ترتیب حاصل شود.
|{{ارجاع مساله|1183}}‌ 
}}
{{سخ}}

==در صورت رعایت نکردن زمان انجام طواف حج==
{{فتاوی حج
| مساله = 1187
|اگر کسی [[طواف واجب]] را ـ چه طواف [[عمره]] و چه طواف حج و چه طواف نساء ـ فراموش کرد و برگشت و با زن نزدیکی کرد، باید یک [[هدی]] در مکه [[قربانی]] کند و احتیاط آن است که شتر باشد  {{توضیح مساله|1187|.
* '''آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی:''' اگر طواف عمره فراموش شده، در مکه؛ و اگر طواف حج فراموش شده، در منا قربانی نماید و قربانی نمودن یک گوسفند کفایت می¬کند.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' باید یک شتر در مکه [[نحر]] کند و هر کدام از این سه [[طواف]] را با نماز آن اعاده نماید و در طواف حج و عمره اعمال مترتبه را نیز اعاده کند و اگر نمی‌تواند خود بازگردد و انجام دهد استنابه کند.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' کسی که تمام طواف یا بعض آن را فراموش کند و یادش نیاید تا به شهر خود برگردد و برای او مشکل باشد که به مکه مراجعت نماید و آنچه را فراموش کرده به جا آورد واجب است نایب بگیرد که برای او طواف کند و در این صورت بنا بر احتیاط واجب هدی بفرستد و احوط آن است که شتر باشد. '''آیت‌الله صافی''' بعد از «برای او [[طواف]] کند» می‌فرمایند: و نماز طواف بخواند و بنا بر احتیاط لازم سعی هم بنماید و در این صورت بنا بر احتیاط واجب [[هدی]] بفرستد، و احوط آن است که شتر باشد، و در مواردی که گفته شد باید وجوباً یا احتیاطاً بعد از اتمام و نماز طواف، اعاده نماید، نایب نیز به همان شرح عمل کند.
* '''آیت‌الله فاضل:''' و احتیاط مستحب.
* '''آیت‌الله مکارم:''' قربانی کردن گوسفند و اعاده سعی احتیاط مستحب است.
}}و اگر می‌تواند، خودش برود و طواف و نماز آن را به جا آورد. و احتیاطاً در غیر طواف نساء سعی را هم به جا آورد  {{توضیح مساله|1187|.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' اگر قبل از فوت وقت متذکر شود، باید سعی را اعاده کند و اگر بعد از آن باشد، مثلاً طواف عمره را پس از [[وقوف در عرفات]] متذکر شود یا طواف حج را پس از پایان ذی‌حجه متذکر شود طواف را قضا می‌کند و اعاده سعی لازم نیست و تا طواف را خودش یا نایبش انجام نداده‌اند آنچه بر او حرام شده است حلال نمی‌شود.
}}و اگر نمی‌تواند یا مشقت دارد نایب بگیرد.
|{{ارجاع مساله|1187}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1188
|اگر کسی طواف را ـ چه [[طواف عمره]] یا [[طواف زیارت]] ـ از روی جهل به مسئله به جا نیاورد و برگشت به محلِّ خود، باید حج را اعاده کند و یک شتر قربانی کند.  {{توضیح مساله|1188|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' وجوب [[ذبح]] یک شتر مطلقاً حتی در حال علم و عمد موافق احتیاط است. 
* '''آیت‌الله تبریزى:''' [[کفاره]] دادن یک شتر در ترک طواف حج از روی جهل به مسئله است، و اما در طواف [[عمره تمتع]] چنانچه از روی جهل به مسئله ترک شد، هرچند باید حج را در سال آینده اعاده کرد ولی کفاره ندارد. 
* '''آیت‌الله خویی:''' اگر کسی طواف عمره تمتع را از روی علم یا از روی جهل ترک کند به نحوی که قبل از وقوف عرفات نتواند آن را تدارک نماید عمره و حتی احرام عمره‌اش باطل می‌شود و باید در سال دیگر حج را اِعاده نماید و کفاره مذکوره اختصاص دارد به موردی که طواف حج را از روی جهل ترک کرده باشد.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر طواف حج تمتع را ترک کند باید یک شتر در مکه قربانی کند و حج را اعاده نماید ولی اگر طواف عمره تمتع را از روی جهل به حکم و یا عمداً ترک کند باید حج را در سال بعد اعاده کند ولی کفاره ندارد ولی آنجایی که طواف عمره تمتع را عمداً یا از روی جهل ترک کرده، عمره او باطل می‌شود ولی هنوز به وطن برنگشته و در اثنا آگاه یا پشیمان شده است ولی به خاطر ضیق وقت نمی‌تواند طواف را انجام دهد حج او به حج افراد تبدیل می‌شود و در این صورت اعمال حج را به [[نیت]] حج افراد انجام بدهد و بعد از آن عمره مفرده بیاورد.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' کفاره در مورد طواف عمره مبنی بر احتیاط واجب است.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' چون احتمال می‌دهد در [[احرام]] باشد، احتیاطاً از نزدیکی با زن قبل از انجام عمره مفرده دوری نماید و یک شتر قربانی کند.
* '''آیت‌الله فاضل:''' کفاره در طواف عمره بنا بر احتیاط است.
* '''آیت‌الله مکارم:''' در ترک طواف عمره، قربانی احتیاط مستحب است و در طواف حج، احتیاط واجب است.
}}
|{{ارجاع مساله|1188}}‌ 
}}

==استفتائات==
توجه: طبق فتوای ذیل یعنی مسئله 1173 [[طواف حج]] جزء اعمال واجب [[مکه]] هست و استفتائاتی که در مورد [[اعمال مکه]] پرسیده شده است بر [[طواف حج]] هم شامل می‌شود.
{{فتاوی حج
| مساله = 1173
|اعمالی که در [[مکه]] واجب است به جا بیاورد:
اول ـ [[طواف حج]] است که آن را «طواف زیارت» می‌گویند.
دوم ـ [[نماز طواف]] است.
سوم ـ [[سعی]] بین [[صفا و مروه]] است.
چهارم ـ [[طواف نساء]] است.
پنجم ـ [[نماز طواف نساء]] است.
|{{ارجاع مساله|1173}}‌ 
}}
{{سخ}}
{{فتاوی حج
| مساله = 1189
|سئوال: اگر کسی تنها این ترس را داشته باشد که بعد از برگشت از [[منا]]، در اثر ازدحام نتواند طواف کند یا به مشقت بیفتد، آیا می‌تواند اعمال حج را مقدم دارد یا نه؟
جواب: موردِ جوازِ تقدیم نیست و نمی‌تواند مقدم بدارد.  {{توضیح مساله|1189|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' تقدیم اعمال مکه برای کسی که پس از بازگشت از منا از ازدحام جمعیت می‌ترسد، جایز است ولی احتیاطاً بعد از برگشت از [[منا]] اعمال را تکرار کند و در صورت عدم امکان نایب بگیرد.
* '''آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله مکارم:''' احتیاط آن است که مقدم دارد و بعداً اگر نتوانست برای طواف نایب بگیرد.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' در مورد اول تقدیم [[طواف]] و [[سعی]] واجب و مجزی است و در مورد دوم می‌توانند رجائاً مقدم کنند ولی اگر کشف خلاف شد مجزی نیست و تقدیم [[طواف نساء]] در هیچ‌یک از دو مورد جایز نیست.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' افرادی که دارای روحیه ضعیف هستند و یا حالت وسواسی و ترس از جمعیت دارند این حالت صرفاً مجوز تقدیم اعمال مکه بر وقوفین نمی‌شود.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' کسانی ‌که بازگشت به مکه برای آنها مشکل است و یا طواف نمودن بعد از بازگشت از منا به علت ازدحام شدید جمعیت یا غیر آن برای آنها مشکل است می‌توانند مقدم دارند.
}}
|{{ارجاع مساله|1189}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1190
|سئوال: اعمال حج را به جهت خوف حیض، بر اعمال منا مقدم داشت، ولی چون طواف یا سعی را قطع کرده بود، به طوری که می‌باید اتمام و اعاده کند و چنین کرد، آیا بعد از اعمال منا بر او چیزی نیست؟
جواب: اگر وظیفه را انجام داده چیزی بر او نیست.  {{توضیح مساله|1190|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' اظهر جواز تقدیم برای صاحب عذر است و احوط آن است که تقدیم کند و بعد از آن اگر ممکن شود اعاده آن در [[ایام تشریق]] کند والاّ در باقی ماه ذی‌حجه اعاده نماید و اگر ممکن نشد استنابه نماید علی الأحوط و اگر می‌داند (مورد چهارم) که در تمام ماه ممکن نمی‌شود، پس بی‌اشکال تقدیم واجب است و احوط جمع بین تقدیم و استنابه است.
* '''آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی:''' تقدیم سعی و طواف نساء بر وقوف مجزی نیست گرچه احوط تقدیم سعی و اعاده آن است، بلی کسی که از بازگشت به مکه می‌ترسد همه اعمال مکه را می‌تواند مقدم کند.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' احتیاط آن است که بعد از برگشتن از منا، اگر ممکن شود در ایام تشریق وگرنه تا آخر ذی‌حجه طواف و سعی را دوباره به جا آورند.
}}
|{{ارجاع مساله|1190}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1191
|سئوال: آیا نایب هم، اگر خوف [[حیض]] یا مرض داشته باشد، می‌تواند اعمال حج را بر وقوفین و اعمال منا مقدم بدارد یا نه؟
جواب: مانع ندارد.  {{توضیح مساله|1191|.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' اگر هنگام [[احرام]]، اطمینان به عدم عذر داشته باشد، حج و نیابتش صحیح است.
}}
|{{ارجاع مساله|1191}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1192
|سئوال: کسانی ‌که اعمال حج را قبل از اعمال منا انجام می‌دهند، آیا می‌توانند [[سعی]] را بعد از برگشتن از منا انجام دهند و باقی اعمال را قبل؟
جواب: محل اشکال است.  {{توضیح مساله|1192|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' بعد از طواف سعی است.
* '''آیت‌الله تبریزى:''' کسی که از رفتن به [[مکه]] یا از مباشرت به اعمال بعد از رجوع از [[منا]] بر جان خود می‌ترسد، او فقط می‌تواند [[طواف نساء]] و نمازش را نیز مقدم بدارد و بقیه طوایف معذورین، طواف حج و نماز آن را مقدم می‌کنند و بنا بر احتیاط مستحبّ، سعی را هم مقدم کنند و بعد در وقت خودش اعاده کنند و چنانچه سعی را مقدم کردند، احتیاط واجب آن است که در وقتش اعاده کنند.
* '''آیت‌الله خویی:''' تقدیم طواف حج و [[نماز]] و [[سعی]] بر وقوفین در حج تمتع جایز نیست مگر برای پیرمردان یا زنی که بیم حیض شدن دارد، که این دو می‌توانند طواف حج و نمازش را قبل از وقوفین به جا آورده و سعی را در وقت خودش بنمایند و احوط این است که سعی را نیز مقدم داشته و در وقتش هم اعاده نمایند و اولی و بهتر نیز در صورت امکان، اعاده طواف و نماز است در ایام تشریق یا بعد از آن تا آخر ماه ذی‌حجه و کسی که از رفتن به مکه بر جان خود می‌ترسد می‌تواند طواف حج و نماز و سعی را بر وقوفین مقدم بدارد بلکه مقدم داشتن طواف نساء نیز عیبی ندارد و بعد از اعمال منا هر جا دلش بخواهد برود.
* '''آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله سیستانی:''' جایز نیست.
* '''آیت‌الله مکارم:''' همه را قبلاً انجام می‌دهند.
}}
|{{ارجاع مساله|1192}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1193
|سئوال: تقدیم [[اعمال مکه]] برای ذوی الأعذار جایز است یا لازم؟
جواب: جایز است و لازم نیست.  {{توضیح مساله|1193|.
* '''آیات عظام بهجت، صافی، گلپایگانی:''' مگر برای کسی که یقین دارد بعد از برگشتن از [[منا]] و تا آخر [[ذیحجه|ذی‌حجه]] امکان انجام آن را ندارد که در این صورت تقدیم واجب است.
* '''آیت‌الله تبریزى:''' مگر اینکه بدانند یا اطمینان داشته باشند؛ چنانچه اعمال مکه را بر وقوفین مقدم نکنند، بعد امکان انجام آن را ندارند، که در این صورت واجب است [[طواف]] و [[نماز]] آن را مقدم کنند و بنا بر احتیاط مستحب، [[سعی]] را نیز مقدم و بعد اعاده کنند. 
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بر کسانی ‌که می‌ترسند نتوانند از منا به مکه بازگردند، واجب است تمام اعمال مکه ـ حتی [[طواف نساء]] ـ را بر [[وقوف عرفات]]، مقدم بدارند و عمل آنها مجزی است، هرچند کشف خلاف شود، اما سایر طوایفی که ذکر می‌شوند نمی‌توانند طواف نساء را مقدم بدارند و آنها عبارتند از: 1. کسانی ‌که به جهتی مانند حیض یا پیری زیاد یا بیماری نمی‌توانند یا می‌ترسند که نتوانند اعمال مکه را پس از بازگشت از منا انجام دهند، بر اینها تقدیم طواف و سعی، واجب و مجزی است؛ 2. کسانی ‌که طواف و سعی در زمان خودش بر آنها حرجی است؛ بر این گروه تقدیم [[طواف]] و [[سعی]]، جایز و مجزی است؛ 3. کسانی ‌که خوف آن دارند که اعمال مکه در زمان خودش برای آنها ایجاد حرج کند، این گروه می‌توانند طواف حج و سعی را رجائاً مقدم کنند، که اگر بعداً معلوم شد واقعاً حرجی بوده مجزی است.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' مگر برای کسانی ‌که می‌دانند تا زمانی که در مکه هستند و یا تا آخر ذی‌حجه عذرشان برطرف نمی‌شود و مجبور به استنابه می‌شوند که در این صورت واجب است خود اعمال را تقدیماً انجام دهند. 
* '''آیت‌الله مکارم:''' احتیاط واجب آن است که ترک نکنند.
}}
|{{ارجاع مساله|1193}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1194
|سئوال: کسانی ‌که اعمال حج را مقدم بر وقوفین می‌نمایند، آیا باید اقرب زمان به موقفین را رعایت کنند؟
جواب: لازم نیست.
|{{ارجاع مساله|1194}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1195
|سئوال: تشخیص عذر برای کسانی ‌که اعمال حج را مقدم می‌دارند، بر عهده خود آنان است یا بر عهده گردانندگان گروه و مسئولین؟
جواب: تشخیص با خود [[مکلف|مکلّف]] است.  {{توضیح مساله|1195|.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' یعنی حاجی باید ببیند معمول مردم، وضعیت وی را عذر می‌دانند یا خیر و علم وسواس و علم کسی که کمترین دشواری را عذر می‌داند، ملاک نیست و باید به متعارف رجوع کند.
}}
|{{ارجاع مساله|1195}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1196
|سئوال: کسی که او را به وسیله تخت [[طواف]] می‌دهند، آیا می‌تواند اعمال حج خود را بر وقوفین مقدم بدارد؟
جواب: اگر در هر صورت باید او را طواف دهند و عذر دیگری نیست، نمی‌تواند مقدم بدارد.
|{{ارجاع مساله|1196}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1198
|سئوال: شخصی که می‌تواند اعمال مکه را بر وقوفین مقدم بدارد، اگر جهلاً بدون [[احرام]]، اعمال مکه را انجام داد چه صورتی دارد؟
جواب: کفایت نمی‌کند  {{توضیح مساله|1198|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' اگر شخصی به دلیل عذر، اعمال مکه را مقدم داشت، بعداً کشف شد که اعمال را بدون احرام انجام داده، به آن اکتفا نکند و احتیاطاً [[طواف]] و [[نماز]] و [[سعی]] را اعاده کند.
* '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب.
}}و باید یا قبل از وقوفین آنها را با احرام اعاده کند و یا بعد از وقوفین و اعمال منا، آنها را به جا آورد.
|{{ارجاع مساله|1198}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1199
|سئوال: آیا می‌تواند اعمال مکه را به نایب واگذارد، در صورتی که می‌تواند تأخیر بیندازد تا خود به جا آورد؟
جواب: با فرض اینکه می‌تواند خودش به جا آورد، ولو با تأخیر، تا آخر وقت نمی‌تواند نایب بگیرد.
|{{ارجاع مساله|1199}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1200
|سئوال: در مناسک فرموده‌اید وقت انجام اعمال حج تا روز یازدهم است و بعید نیست که تا آخر ماه ذی‌حجه نیت کند، در صورتی که وقت انجام مناسک حج تا روز یازدهم باشد، اگر تأخیر انداخت چون محتمل است ظرف وجوب منقضی شده باشد آیا [[معصیت]] نموده است؟
جواب: معصیت نیست.
|{{ارجاع مساله|1200}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1201
|سئوال: کسی که از [[منا]] برگشته و هنوز اعمال واجب مکه را انجام نداده، آیا می‌تواند طواف مستحبی انجام دهد و نیز در حال احرام [[عمره تمتع]] آیا می‌تواند قبل از انجام عمره، طواف مستحبی انجام دهد؟
جواب: احتیاطاً ترک نماید.  {{توضیح مساله|1201|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' اشکالی ندارد.
* '''آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی:''' احوط این است شخصی که احرام [[حج تمتع]] بسته، پس از احرام و پیش از رفتن به عرفات، طواف مستحبی ننماید و چنانچه [[طواف]] نمود، بنا بر [[احتیاط]] بعد از طواف [[تلبیه]] را تجدید کند.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' در [[عمره]] و حج تمتع کسی که طواف واجبش ـ ولو طواف نساء ـ را انجام نداده نمی‌تواند [[طواف مستحب]] انجام دهد و اگر بعد از احرام حج و قبل از رفتن به [[عرفات]]، طواف مستحب کرد، بنا بر احتیاط مستحب، احرام را تجدید کند.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' کسی که [[محرم]] به احرام حج شده، تا طواف حج و طواف نساء را انجام نداده، نمی‌تواند طواف مستحب انجام دهد و اگر انجام داد، باید به [[نیت]] محرم شدن برای حج تمتع «لبیک» را تجدید کند.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' طواف مستحبی قبل از طواف عمره و حج اشکال ندارد ولی پس از احرام و قبل از رفتن به عرفات، به احتیاط واجب نباید طواف مستحبی کند و اگر کرد به احتیاط مستحب تلبیه بگوید.
}}
|{{ارجاع مساله|1201}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
| مساله = 1202
|سئوال: آیا بعد از انجام اعمال منا، قبل از انجام اعمال مکه، می‌توان از [[مکه]] خارج شد یا خیر؟
جواب: مانع ندارد.  {{توضیح مساله|1202|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' خلاف احتیاط است.
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، صافی:''' جایز نیست.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' ولی باید خروج به نحوی باشد که بتواند مناسک باقیمانده را در وقت خودش انجام دهد.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' احتیاط آن است که تا اعمال را تکمیل نکرده خارج نشود.
* '''آیت‌الله فاضل:''' احتیاط واجب این است که تا اعمال حج تمام نشده از مکه خارج نشود، مگر اینکه اطمینان داشته باشد که برای اتمام اعمال برمی‌گردد.
}}
|{{ارجاع مساله|1202}}‌ 
}}
== جستار وابسته ==
* [[اعمال مکه]]
* [[طواف نساء]]
* [[طواف حج]]
==منبع==
{{برگرفتگی
 | پیش از لینک = 
 | منبع = صفحه 539 تا 556 کتاب مناسک حج
 | لینک = https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9_%D8%AD%D8%AC_%DA%86%D8%A7%D9%BE_%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B7.pdf&page=539
 | توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
}}

[[رده:فتواها درباره محرمات احرام]]