در حال ویرایش غار ثور

'''غار ثَوْر''' بر روی [[کوه ثور (مکه)|کوه ثور]] واقع در جنوب [[مکه]] قرار دارد. این غار محل پنهان شدن [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در سال ۱۳ بعثت، هنگام [[هجرت]] به [[یثرب]] بوده است. همچنین آیه 40 سوره توبه، به این رویداد اشاره دارد.

این غار همواره مورد توجه مسلمانان بوده و افراد بسیاری در دوره‌های گوناگون، برای دیدن آن از کوه بالا می‌رفتند که این سنت، همچنان ادامه دارد.

اهمیت کوه ثور از این رو است که [[پیامبر(ص)]] در سال ۱۳ بعثت، هنگام [[هجرت]] به [[یثرب]]، در غار ثور، سه روز پنهان شد. مشرکان با بهره‌گیری از متخصصان ردیابی همچون [[کرز بن علقمه|کُرز بن علقمه]]، به تعقیب ایشان پرداختند و ردّ پا را تا دهانه [[غار ثور]] پی گرفتند.<ref>الطبقات، ج1، ص177؛ انساب الاشراف، ج1، ص307؛ امتاع الاسماع، ج1، ص58.</ref>  

 

گویا راه رفتن در مسیری که پیامبر(ص) هنگام هجرت برای صعود به کوه انتخاب کرده بود، مشکل بود و از این رو، پاهای ایشان هنگام صعود، دچار خونریزی شده بود.<ref>اخبار مکه، ج4، ص80.</ref>

بر فراز کوه ثور، دو غار نزدیک به هم وجود دارد که هر دو، مخفی‌گاه پیامبر(ص) هنگام هجرت به یثرب شمرده شده‌اند. با توجه به همراهی [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] و نیز [[عامر بن فهیره]]، راهنمای مسیر با ایشان، می‌توان گفت: غارِ گسترده‌تر، جایگاه اختفای آنان بوده است. طول و عرض این غار 5/3 متر مربع و ارتفاع آن 30/1 متر است.<ref>تاریخ و آثار اسلامی، ص96.</ref> آیه 40 [[سوره توبه]]، به این رویداد و غار اشاره دارد.<ref name=":0">البدایة و النهایه، ج6، ص184؛ امتاع الاسماع، ج1، ص58.</ref>

غار ثور همواره مورد توجه [[مسلمانان]] بوده و افراد بسیاری در دوره‌های گوناگون برای دیدن آن، از کوه ثور بالا می‌رفتند.<ref>نک: تحصیل المرام، ج1، ص511-512.</ref> گویا در سده 14ق. رسم بر این بوده که مردم [[مکه]] شنبه‌ها و مردم دیگر شهرها در دیگر روزها از این کوه بازدید می‌کردند.<ref>موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص912.</ref> در همان هنگام، برای راهنمایی بازدیدکنندگان، نشانه‌هایی سنگی در مسیر و بالای کوه نهاده شده بود.<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص61.</ref>

[[محمدطاهر کردی]] (درگذشت: 1400ق)، تاریخ‌نگار عربستانی، با اشاره به عبارتی از قاموس المحیط و نیز روایت [[ابوبکر]] از اقامت در غار، مدعی شده که ورودی غار در دوره پیامبر در بخش بالای آن بوده و ورودی‌های کنونی بعدها ایجاد شده است.<ref>نک: التاریخ القویم، ج2، ص394؛ افادة الانام، ج2، ص18.</ref>

[[ابن‌جبیر]] (درگذشت: 612ق) از دو ورودی برای غار یاد کرده که یکی از آن‌ها فراخ‌تر بوده و مردم بیشتر از آن در، وارد غار می‌شدند.<ref>رحلة ابن جبیر، ص124-125؛ الرحلة الورثیلانیه، ج2، ص475؛ الجامع اللطیف، ص300.</ref> بر پایه این گزارش، گویا در این دوره‌ها برای دسترسی آسان زائران به غار، ورودی دوم ایجاد شد؛ زیرا دهانه اصلی غار که در سمت [[قبله]] قرار داشت، بسیار تنگ بود. در سال 800ق ورودی اصلی غار با تراشیدن سنگ‌ها، اندکی گسترش یافت.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص280-281؛ اتحاف الوری، ج3، ص409.</ref> با این حال گزارش‌های بعدی همچنان از کوچک بودن ورودی دهانه غار حکایت دارد؛ چنان‌که در سال 810ق ورودی غار را به سببِ سختیِ ورود به آن، مدتی بستند.<ref>العقد الثمین، ج3، ص255؛ اتحاف الوری، ج3، ص458-459.</ref> بنابر گزارش دیگری، [[شریف عون الرفیق]]، امیر مکه (حک: 1299ق) دستور داد تا ورودی غار، گسترش یابد.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص395.</ref>