در حال ویرایش غسل زیارت

غسل زیارت غسلی است که پیش از زیارت [[کعبه]] یا یکی از [[معصومان(ع)]] انجام می‌شود. بسیاری از فقیهان [[شیعه]] این غسل را مستحب می‌دانند و برای مستحب بودن آن روایاتی را گواه می‌آوردند. غسل زیارت، در بین اقسام غسل مستحبی، غسل مکانی و فعلی شمرده شده است.  

بسیاری از فقیهان شیعه غسل ورود به [[حرم]] معصومان(ع)، حتی اگر قصد [[زیارت]] نباشد را مستحب می‌دانند.

بسیاری از فقیهان شیعه<ref> شیخ مفید، شیخ طوسی، ابن براج، ابن ادریس، کیدری، یحیی بن سعید، ابوالصلاح حلبی، محقق حلّی، علامۀ حلّی، ابن فهد، شهید اول، وحید بهبهانی، محقّق اردبیلی و آقا حسین خوانساری.</ref> غسل زیارت را مستحب می‌دانند.<ref> المقنعه، ص۵۱؛ المبسوط، ج۱، ص۴۰؛ الاقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد، ص۲۵۱؛ الجمل و العقود فی العبادات، ص۵۲۰؛ المهذب، ج۱، ص۳۳؛ السرائر، ج۱، ص۱۲۵؛ اصباح الشیعة بمصباح الشریعه، ص۴۸؛ نزهة الناظر فی الجمع بین الأشباه و النظائر، ص۱۵؛ الکافی فی الفقه، ص۱۳۶؛ شرایع الإسلام، ج۱، ص۳۷؛ المختصر النافع، ج۱، ص۱۶؛ تبصرة المتعلّمین، ص۳۴؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۴۷۴؛ نهایة الأحکام، ج۱، ص۱۷۸؛ الارشاد الاذهان، ج۱، ص۲۲۰؛ الرسائل العشر (لابن فهد)، ص۵۴؛ البیان، ص۳۸؛ الدروس، ج۱، ص۸۷؛ النفلیة، ص۹۵؛ مصابح الظلام، ج۴، صص۹۰ - ۸۸؛ مجمع الفائدة و البرهان، ج۱، ص۷۶؛ مشارق الشموس، ج۱، ص۲۱۶.</ref> حتی [[ابن حمزه]]، اعتقاد دارد هیچ فقیهی با مستحب بودن آن مخالف نیست. [[فاضل هندی]]<ref> کشف اللثام، ج۱، ص۱۵۰.</ref> و [[سید علی طباطبایی]]<ref> ریاض المسائل، ج۱، ص۴۹۲.

</ref>، دو فقیه شیعی می‌گویند بزرگان فقه شیعه بر استحباب این غسل یقین داشتند. مستحب بودن این غسل را از دلیل‌ها و شواهد زیر به دست آورده‌اند:  

# ادعای اجماع<ref> غنیة النزوع إلی علمی الأصول و الفروع، ص۶۲.</ref>

# ادعای شهرت<ref> جواهر الکلام، ج۵، ص۴۶.</ref>

* [[امام رضا(ع)]] غسل زیارت را به عنوان یکی از غسل‌های مستحب نام برده است.<ref>مستدرک الوسائل، ج۲، ص۴۹۷.</ref><ref> فاضل هندی، شیخ انصاری، صاحب جواهر و آقا رضا همدانی این روایت را گواه آورد. کشف اللثام، ج۱، ص۱۵۱؛ کتاب الطهار، ج۳، ص۶۵؛ جواهر الکلام، ج۵، ص۴۶؛ مصباح الفقیه، ج۶، ص۴۶.</ref>  

:اگر چه ظهور این روایت فقط زمان زنده بودن معصومان(ع)را شامل می‌شود؛ امّا بعد از شهادت آن‌ها را نیز دربرمی‌گیرد؛ زیرا احترام آنان در هر دو زمان (پیش از شهادت و پس از شهادت) لازم است.<ref>وحید بهبهانی، صاحب حدائق، صاحب مفتاح الکرامه، حر عاملی، صاحب ریاض، شیخ انصاری، صاحب جواهر و آقا ضیاء عراقی این روایت را گواه آورد. مصابیح الظلام، ج۴، ص۸۸؛ الحدائق الناضره، ج۴، ص۱۸۹؛ مفتاح الکرامه، ج۱، ص۸۴؛ هدایة الأمه، ج۵، ص۴۵۴؛ وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۳۹۰؛ باَبُ استحباب الغسل لزیارة أمیر المؤمنین و غیره من الائمة؛ ریاض المسائل، ج۱، ص۴۹۳؛ کتاب الطهاره، ج۳، ص۶۵؛ جواهر الکلام، ج۵، ص۴۶؛ شرح تبصرة المتعلّمین، ج۱، ص۲۹۸.</ref>  

* [[ابی المَعزاء]]، روای مورد اعتماد علمای رجال<ref> الفهرست، شیخ الطوسی، ص۶۰؛ رجال النجاشی، ص۱۳۳.</ref>، از [[امام کاظم(ع)]] غسلی را نقل کرده، که برای زیارت [[ائمه(ع)]] در خواب سفارش شده است.<ref> الاختصاص، ص۹۰؛ مستدرک الوسائل، ج۲، ص۵۲۱.</ref>  

:[[محمدحسن نجفی]]، [[شیخ انصاری]] و [[آقا رضا همدانی]]، سه فقیه شیعی این روایت را برای مستحب بودن غسل زیارت گواه آورد.<ref> جواهر الکلام، ج۵، ص۴۶؛ کتاب الطهاره، ج۳، ص۶۵؛ مصباح الفقیه، ج۶، ص۴۶.</ref>  

* [[امام هادی(ع)]] در روایت [[زیارت جامعه کبیره]]، که برای زیارت همۀ معصومان(ع) گفته شده، به انجام غسل تأکید کرده است.<ref>نراقی و صاحب جواهر این روایت را گواه آورد. غنائم الأیام فی ما یتعلق بالحلال و الحرام، ج۱، ص۲۶۵؛ جواهر الکلام، ج۵، ص۴۶.</ref>  

* امام صادق(ع) به [[سلیمان بن عیسی]]، زیارت از راه دور آموزش داده؛<ref> کامل الزیارات، صص۲۸۷ و ۲۸۸.</ref>در حالی که پیش از انجام زیارت به غسل سفارش کرده است. منظور وی، زیارت خودِ او، از راه دور، در حال زنده بودن اوست.<ref> صاحب جواهر، شیخ انصاری و آقا رضا همدانی این روایت را گواه آورد. جواهر الکلام، ج۵، ص۴۶؛ کتاب الطهاره، ج۳، ص۶۵؛ مصباح الفقیه، ج۶، ص۴۶.</ref>

* در برخی روایات دیگر نیز به صورت خاص برای زیارت [[حضرت محمد(ص)]]، [[امام علی(ع)]]، [[امام رضا(ع)]]، [[امام کاظم(ع)]]، [[امام جواد(ع)]]، [[امام هادی(ع)]]، [[امام حسن عسکری(ع)]] به انجام غسل سفارش شده است.<ref>برای زیارت امامان مدفون در [[بقیع]] غسلی بیان نشده است. محمدحسن نجفی، فقیه شیعی احتمال می‌دهد غسل زیارت حضرت محمد(ص) برای زیارت آنان کافی باشد. وی معتقد است احتمال دارد دلیل اینکه غسل امامان بقیع به صورت جداگانه بیان نشده، همین باشد. جواهر الکلام، ج۵، ص۴۶.</ref>  

:برخی از فقیهان شیعی<ref>فاضل هندی، صاحب حدائق، آقا رضا همدانی و آخوند خراسانی. کشف اللثام، ج۱، ص۱۵۱؛ الحداق الناضره، ج۴، ص۱۸۹؛ مصباح الفقیه، ج۶، ص۴۶؛ اللّمعات النیرة فی شرح تکملة التبصرة، ج۱، ص۹۲.</ref> این غسل را شامل همۀ معصومان(ع) دانسته و فرقی میان زیارت آنان نگذاشته‌اند. [[وحید بهبهانی]]، فقیه شعیی اعتقاد دارد همۀ معصومان(ع) یک نورند و جایگاه آنان یکسان است؛ بنابراین نمی‌توان غسل را برای زیارت برخی از آنان منحصر کرد.<ref> مصابیح الظلام، ج۴، صص۹۰ – ۸۸.</ref>

در برخی روایات به غسل زیارت کعبه سفارش شده است. [[سماعه]] و [[ابن سنان]]، صحابیان امام صادق(ع) دو روایت از وی درباره غسل زیارت [[کعبه]] بیان کرد.<ref>الکافی، ج۳، ص۴۰؛ فقیه، ج۱، ص۴۵؛ التهذیب، ج۱، ص۱۰۴؛ وسائل الشیعه، ج۳، ص۳۰۴.</ref> [[محمد بن مسلم]] نیز از [[امام باقر(ع)]] و امام صادق(ع) روایتی را در این باره نقل کرده است.<ref> تهذیب الاحکام، ج۱، ص۱۱۴.</ref>

برخی از فقیهان شیعه<ref>علامه حلی، صاحب مدارک، وحید بهبهانی، صاحب جواهر.</ref>، این روایات را برای مستحب بودن غسل زیارت معصومان(ع) گواه آورد.<ref>منتهی المطلب، ج۲، ص۴۷۴؛ مدارک الاحکام، ج۲، ص۱۷۰؛ الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهره، ج۴، ص۱۸۳؛ مصابیح الظلام، ج۴، ص۸۸؛ جواهر الکلام، ج۵، ص۴۶.</ref> برخی دیگر<ref>مجلسی دوم، خوانساری، شیخ انصاری و صاحب حدائق.</ref> به این استناد اشکال وارد کرد.<ref>مرآة العقول، ج۱۳، ص۱۲۶؛ مشارق الشموس، ج۱، ص۲۱۶؛ کتاب الطهاره، ج۳، ص۶۵؛ الحدائق الناضره، ج۴، ص۱۸۳.</ref>

بسیاری از فقیهان شیعه غسل مستحبی را به سه قسم زمانی<ref>غسل زمانی، غسلی است که انجام آن در زمانی خاص مستحب است.</ref>، مکانی<ref>غسل مکانی، غسلی است که انجام آن برای ورود به مکانی خاص مستحب است.</ref> و فعلی<ref>غسل فعلی، غسلی است که انجام آن پیش یا پس از انجام کاری مستحب است.</ref> تقسیم کرده‌اند.<ref>شرائع الإسلام، ج۱، ص۳۷؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۴۶۰؛ نهایة الإحکام فی معرفة الأحکام، ج۱، صص۱۷۵و ۱۷۶؛ الرسائل العشر (لابن فهد)، ص۵۴؛ کشف اللثام، ج۱، ص۱۳۳؛ مستند الشیعه، ج۳، ص۳۳۹؛ مصباح الفقیه، ج۶، ص۴۵؛ تحریر الوسیله، ج۱، ص۹۸.</ref> آن‌ها غسل زیارت را غسل فعلی می‌دانند؛ چون انجام آن پیش از فعلِ زیارت مستحب است؛ برخی آن را غسل مکانی نیز می‌دانند؛ زیرا انجام آن برای ورود به حرم معصومان(ع) مستحب است.<ref> جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج۵، ص۶۲.</ref>

* روایتی<ref>تهذیب الأحکام، ج۱، ص۱۰۵؛ ر. ک: الکافی، ج۳، ص۴۰؛ الفقیه، ج۱، ص۴۴؛ الخصال، ج۲، صص۴۹۹ - ۴۹۸؛ عیون اخبار الرضا۷، ج۲، ص۱۲۳؛ وسائل الشیعه، ج۳، ص۳۰۷.</ref> از [[امام صادق(ع)]] دربارۀ غسل کردن برای ورود به [[مسجدالنبی(ص)]]<ref> تذکرة الفقها، ج۲، ص۱۴۴؛ مدارک الأحکام، ج۲، ص۱۷۲؛ المعتبر فی شرح المختصر، ج۱، ص۳۵۸.</ref><ref>محقق خویی به سند و دلالت روایت ایراد دارد. موسوعة الإمام الخوئی، ج۱۰، ص۵۵.</ref>

* روایاتی که [[علامه حلّی]]<ref>نهایة الأحکام، ج۱، ص۱۷۷.</ref>، فقیه شیعی به آن‌ها اشاره کرده است<ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۹۶۰.</ref>

* شرافت حرم‌های معصومین(ع)<ref>مدارک الأحکام، ج۲، ص۱۷۲؛ کشف اللثام، ج۱، ص۱۶۳؛ کشف الالتباس عن موجز أبی العباس، ص۳۴۱؛ تذکرة الفقها، ج۲، ص۱۴۴؛ مستند الشیعه، ج۳، ص۳۳۸؛ ذکری الشیعه، ج۱، ص۲۰۰؛ الحدائق الناضرة، ج۴، ص۲۳۶؛ مفتاح الکرامه، ج۱، ص۸۰؛ غنائم الأیام، ج۱، ص۲۶۶؛ جواهر الکام، ج۶۲۵.</ref>

* ادعای اجماع<ref>غنیة النزوع، ص۶۲؛ رجوع کنید به: مدارک الاحکام، ج۲، ص۱۷۲.</ref>

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]