در حال ویرایش قبة الصخره

این مسجد که صخر‌ه‌ای را در بر گرفته است، گرچه در روز فتح بیت‌‌المقدس و به دستور [[خلیفه دوم]] بنا شد، <ref>العبر تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبد‌المحمد آیتی، ج1، ص263؛  الروض المعطار فی خبر الاقطار، ص69.</ref> به آن دلیل که مشهد انبیا<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص51؛  الاشارات الی معرفة الزیارات، ص31؛  مقدمه ابن خلدون، ج2، ص698.</ref> و بنا به نقلی، محل [[معراج]] رسول خدا(ص) بود، <ref>رحلة ابن بطوطه، ج1، ص96.</ref> اهمیت اسلامی یافته است و [[عبد‌الملک بن مروان]] در سال 65ق، این مسجد را به حرم شریف ملحق کرد.<ref>العبر تاریخ ابن خلدون، ج1، ص265.</ref>

گرچه احترام این مسجد پیوندی وثیق با [[بنی‌اسرائیل]] و ادیانی چون [[صابئیت]]، [[یهودیت]] و [[مسیحیت]] دارد، <ref>مقدمه ابن خلدون، ج2، صص698 و 699.</ref> اما در سال‌‌های نخست ظهور اسلام، محل معراج پیامبر(ص) و مورد احترام مسلمانان بود.

تقدس صخره نزد [[یهود]]، زمانی رونق گرفت که [[حضرت داوود(ع)]]  قبه چوبین را، که مشتمل بر تابوت عهد و الواح مقدس بود، بر صخره مستقر ساخت و بر آن چادر‌های خاصی برپا کرد. <ref>مقدمه ابن خلدون، ج2، ص698.</ref> پس از تکمیل معبد، قبه چوبین، از اقامتگاه حضرت داوود(ع)، به معبد صخره منتقل شد.<ref>مقدمه ابن خلدون، ج2، ص698.</ref>

از مشاهد قبة ‌الصخره، اطاقکی زیر صخره است که به‌اندازه قامت یک انسان، ارتفاع دارد و به وسیله چهارده پله به آن راه است.<ref>احسن التقاسیم، ج1، ص239؛  الاشارات الی معرفة الزیارات‏، ص32.</ref> عامه معتقدند این حفره، که به ابعاد یازده قدم در چهارده قدم است، <ref>الاشارات الی معرفة الزیارات‏، ص32.</ref> به حرکت صخره به وجود آمده است.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص54.</ref> این اتاقک که به اعتقاد برخی مدفن [[حضرت زکریا(ع)]] است، <ref>الاشارات الی معرفة الزیارات‏، ص31.</ref> به دلیل اعتقاد به اجتماع ارواح مؤمنان در آن، «مغارة الارواح» نیز نامیده می‌شود.<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات‏، ص31.</ref>

همچنین در این مسیر، اثر پای انسان کاملی وجود دارد که منسوب به [[حضرت ابراهیم(ع)]] است و اثر پای کودکی وجود دارد که منسوب به [[حضرت اسحاق(ع)]] است که در جهت [[قبله]] و بر صخره نقش بسته است.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص51.</ref> این مقام به همراه سپری که ادعا می‌شده است منسوب به [[حمزة بن عبدالمطلب]] است، <ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص96.</ref> از دیگر مقام‌هایی است که در این مسجد زیارت می‌شوند.

دیری نپایید که [[صلاح‌الدین ایوبی]]، در سال 580ق، موفق به فتح بیت‌‌المقدس شد از اولین اقدامات او، تجدید بنای مسجد قبة ‌الصخره بود؛ ساختمانی که تا زمان گزارش ابن خلدون، بدون تغییر باقی ماند.<ref>مقدمه ابن خلدون، ج2، صص701-703.</ref> صلاح‌الدین پس از آنکه پوشش مرمرین صخره را ـ که برای محافظت از دستبرد کشیشان ساخته شده بود ـ برداشت، <ref>الکامل، ج11، ص52؛  العبر تاریخ ابن خلدون، ج4، صص472 و 473.</ref> اقدام به تنظیف و تطهیر صخره با آب، گلاب و معطر ساختن آن با مشک کرد<ref>البدایة و النهایه، ج12، ص324.</ref> و آثار و نماد‌های مسیحیت را از مسجد قبة ‌الصخره محو نمود.<ref>الکامل، ج11، ص552.</ref> وی همچنین مقرری و امامی را برای اقامه [[نماز جماعت]] در مسجد قبة ‌الصخره تعیین کرد.<ref>البدایة و النهایه، ج12، ص326.</ref>

یکی از نکات مهم، برتری یافتن مسجد قبة ‌الصخره بر مسجدالاقصی در تقابل مسلمانان و مسیحیان بود؛ به نحوی که در جنگ‌هایی که بین مسلمانان و صلیبیان در می‌گرفت، فتح مسجد قبة ‌الصخره نشانه پیروزی نهایی دانسته می‌شد. <ref>الکامل، ج11، ص552.</ref>

ساختمان مسجد قبة ‌الصخره متشکل از هشت ضلع است که هر ضلع، 33 ارش طول دارد.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص50.</ref> صخر‌ه‌ای که مسجد به پاس آن بنا شده، کبودرنگ و دارای شکلی نامنظم و محیطی به ابعاد صد گز است.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص50.</ref> این صخره را که به قامت یک انسان ارتفاع دارد، <ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص96.</ref> پنجر‌ه‌ای از مرمر احاطه کرده و از باقی شبستان متمایز شده است.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص51.</ref> مسجد قبة ‌الصخره در زمان توصیف مقدسی (م381ق) ماهانه یکصد دینار روغن زیتون و سالانه هشتصد هزار ذراع حصیر، مقرری داشت.<ref>احسن التقاسیم، ج1، ص239.</ref>