در حال ویرایش قربانگاه معیصم

{{جعبه اطلاعات بنا
 | عنوان = قربانگاه معیصم
 | تصویر = قربانگاه معیصم۱.jpg
 | اندازه تصویر =
 | پیوند تصویر =
 | توضیح تصویر = یکی از کشتارگاه‌های قربانگاه معیصم
 | نام‌های دیگر =
 | مکان = [[عربستان]]، [[منا]]
 | کاربری = کشتارگاه
 | بزرگداشت نزد =
 | وابسته به دین/مذهب = [[اسلام]]
 | باورها =
 | آیین‌ها = [[ذبح قربانی]]
 | احکام =
 | زیارت کنندگان =
 | بازدیدکنندگان =
 | زمان پایه‌گذاری = ۱۴۰۲ق.
 | بنیانگذار = حکومت [[آل سعود|سعودی]]
 | رویدادها =
 | بازسازی‌ها =
 | بازسازی کنندگان =
 | بخش‌های از میان رفته =
 | ویژگی‌های تاریخی =
 | متولیان =
 | مساحت =
 | طول =
 | عرض =
 | ارتفاع =
 | وضعیت بنا =
 | گنجایش =
 | امکانات =
 | بخش‌های بنا =
 | معمار =
 | سبک =
 | ویژگی‌ها =
 | گنبدها =
 | مناره‌ها =
 | درها =
 | رواق‌ها =
 | صحن‌ها =
 | ایوان‌ها =
 | گرداننده =
 | نهاد وابسته =
 | نهاد نگهدارنده =
 | مدیر =
 | روحانی =
 | نهادهای زیر مجموعه =
 | ثبت در =
 | شماره ثبت =
 | تاریخ ثبت =
 | وبگاه = https://www.adahi.org/en/Pages/home.aspx
 | عرض جغرافیایی = 21.4176314,39
 | طول جغرافیایی = 39.9101246,17
}}
'''قربانگاه معیصم'''، تأسیساتی کشتارگاهی در [[عربستان]] و در اطراف [[منا]] است، که [[قربانی]]‌های حاجیان در آن [[ذبح]] یا [[نحر]] می‌شوند. 

ذبح قربانی در این کشتارگاه، به شکل مکانیزه و بهداشتی و با وکالت گرفتن از حاجیان انجام می‌شود. نهادهای کشور عربستان بر روند کار از انتخاب حیوانات تا توزیع گوشت نظارت دارند. 

== پیشینه ==
قربانی کردن سنّتی است که از [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم]] پیامبر به جا مانده است و تا نیم قرن پیش حجاج [[بیت‌الله|بیت الحرام]] این فریضه را به شکل فردی به جا می‌آوردند. با توسعه وسائل حمل و نقل و زیاد شدن حجاج و ایجاد شدن آلودگی ناشی از انجام این فریضه، کشتارگاه مکانیزه‌ای به هدف سازمان‌دهی قربانی و حفظ بهداشت منطقه ایجاد شد.<ref>حکم الأضحیة فی عصرنا، ناصر مکارم شیرازی، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب، قم،  1418ق.</ref> این تأسیسات پیشرفته [[کشتارگاه|کشتارگاهی]]، در سال ۱۴۰۲ق، از مکانی در حواشی منا به نام [[وادی محسّر]] به محل دیگری، در فاصله پانصد متری منا به نام مُعَیصم انتقال یافت.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص170.</ref>

این جابجایی در حکومت سعودی آغاز شد و اجرای آن به بانک توسعه اسلامی واگذار گردید. هیئتی متشکل از وزارتخانه‌های مختلف پادشاهی سعودی، بر این طرح نظارت دارد. ظرفیت این طرح، که در سال ۱۴۰۳قمری ذبح ۶۳ هزار قربانی بود، پس از ۳۶ سال به یک میلیون قربانی در ۸۴ ساعت رسیده‌است.<ref name=":0">«[https://www.adahi.org/ar/Pages/about-adahi.aspx عن مشروع الأضاحی]»، الأضاحی؛ [https://www.alyaum.com/articles/827880/المملكة-اليوم/مجازر-المعيصم-من-الدفن-في-العراء-إلى-إنتاج-الجيلاتين «المعیصم»]، الیوم.</ref>

== آمار و ظرفیت ==
قربانگاه معیصم، در سال ۱۴۰۳ق. بیش از ۷۵ هزار قربانی داشته است. این قربانگاه هر سال بر شمار قربانی‌ها افزوده و آمار قربانی‌های آن در سال ۱۴۳۹ق. به بیش از یک میلیون رأس رسیده است.<ref name=":0" />

کشتارگاه معیصم، طی ۸۴ ساعت، از شروع عید قربان تا پایان روز سیزدهم ذی‌الحجه، یک میلیون قربانی انجام می‌دهد. سلاخی قربانی‌های در هشت کشتارگاه تابع، انجام می‌شود.  

این کشتارگاه، دارای تجهیزاتی برای شمارش اتوماتیک و وزن کردن قربانی‌ها است. در این کشتارگاه، ایستگاهی نیز برای بهره‌وری از آلایش‌های دامی، با ظرفیت ۵۰۰ تن در روز وجود دارد، که استخوان و پوست قربانی‌ها را به کود طبیعی و فراورده‌های صنعتی تبدیل می‌کند.<ref name=":0" />

== رعایت احکام شرعی و شرایط قربانی  ==
طرح قربانگاه، بر اساس فتوایی است که از دار افتای کشور عربستان صادر شده و هیئت وزیران سعودی نیز آن را تأیید کرده‌است. این فتوا، بر مبنای وکالت دادن برای ادای فریضه قربانی است. این طرح، تنها نهاد مجوزدار برای قربانی وکالتی است و دولت عربستان برای تضمین اجرای صحیح شرعی و بهداشتی بر اجرای آن نظارت دارد.<ref name=":0"/>

حیوانات ارائه شده به این کشتارگاه باید دارای شرایطی باشند:{{ستون-شروع|۲}}
* گوسفند نر، کمتر از شش ماه، و بز، کمتر از یکسال نباشد؛
* لنگی آشکار و واضح نداشته باشد؛
* یک یا هردو چشمش کور نباشد؛
* گوش‌هایش سالم باشد و حداکثر بیش از نصف یک گوش آن بریده نشده باشد؛
* دندانهای جلوی آن، حداکثر بیش از نصفش شکسته نباشد؛
* بیمار نباشد و بیماری آشکاری نداشته باشد؛
* شاخش شکسته نشده باشد؛
* دم یا دنبه‌اش قطع نشده باشد؛
* عمرش بیش از سه سال نباشد؛
* آنقدر لاغر نباشد که اعضای داخلی‌اش پیه نداشته باشد.<ref name=":0"/>
{{پایان}}درباره قربانی‌های حاجیان ایرانی، تیمی ۲۰ نفره تا پنجم ذی‌الحجه وضعیت شرعی دام‌ها را پیش از موسم حج بررسی می‌کنند. در ایام تشریق و موسم قربانی نیز، در هر سالن کشتار، یکی از روحانیان متخصص برای نظارت شرعی، مستقر است و همه روحانیان کاراوان‌ها امکان ورود به قربانگه برای نظارت را دارند.<ref>«آشنایی با وضعیت کنونی قربانی در حج (قربانگاه معیصم)»، میقات حج، مصاحبه با اسداللهی.</ref>

=== حکم قربانی در خارج از منا ===
{{اصلی|قربانی در خارج از منا}}از گذشته مرسوم بوده عمل قربانی در [[منا]] انجام شود؛ ولی دولت [[عربستان]] با زیاد شدن حاجیان، قربانگاه معیصم را در بیرون از منا تأسیس کرده و عمل قربانی را در آن انجام می‌دهد. برخی از فقیهان، قربانی در بیرون از منا را کافی دانسته و برخی با آن مخالفت کرده‌اند.

به فتوای بیشتر فقیهان [[شیعه]]، در صورتی که امکان قربانی در منا نباشد، قربانی در بیرون آن کافی است. به فتوای [[سید علی سیستانی]]،‌ مرجع تقلید شیعه، اگر امکان نداشتن قربانی در منا، به دلیل منع حکومت باشد احتیاط این است که در [[وادی محسر]] قربانی کند و سه روز نیز روزه بگیرد.

== خرید قربانی ==
سفارش قربانی از چند طریق مانند پایگاه اینترنتی الاضاحی؛ جمعیت هدیة الحاج و المعتمر و جمعیت خیریة النماء انجام می‌شود.<ref name=":0" />

خریدار در طول انجام قربانی و پس از وارد کردن شماره تلفن همراه یا پست الکترونیک، در سه مرحله از سامانه قربانگاه معیصم پیام دریافت می‌کند. 
# شماره پیگیری خرید و شماره فاکتور طرح قربانی و تعیین زمان پرداخت هزینه بعد از ثبت درخواست.
# پیامک اعلام واریز مبلغ بعد از پرداخت هزینه.
# اعلام انجام شدن ذبح بعد از پایان کار.<ref name=":0" />

== انواع قربانی‌ها ==
[[پرونده:قربانگاه معیصم۲.jpeg|بندانگشتی|یکی از بخش‌های قربانگاه معیصم.]]
انجام قربانی در قربانگاه معیصم، به چهار صورت انجام می‌شود که چنین است:
* اضحیه؛ این قربانی‌ها در بازه زمانی پس از نماز [[عید قربان]] تا غروب آخرین روز از [[ایام تشریق]] ذبح می‌شوند.
*[[هدی]]؛ این قربانی نیز در همان بازه زمانی شرعی انجام می‌شود.
*[[فدیه]]؛ این قربانی که به عنوان جبران کننده یا جریمه خطایی در اعمال عمره و حج است در طول سال و بدون زمان مشخصی انجام می‌شود.
*[[صدقه]]؛ این نوع قربانی نیز در طول سال انجام می‌شود که زمینه را برای خیرات مسلمانان در هر وقت که نیاز بدانند فراهم می‌کند.<ref name=":0" />

== موارد توزیع ==
گوشت‌های قربانی در مرحله اول میان فقیران مکه توزیع می‌شود و آنچه اضافه بیاید، ذخیره می‌گردد و برای کمک به دولت‌های فقیر اسلامی یا به هنگام بروز حادثه‌های طبیعی در یکی از کشورهای اسلامی، به آنجا فرستاده می‌شود. 

از جمله کشورهای اسلامی که گوشت‌ها در آن توزیع می‌شود عبارت‌اند از:  

{{ستون-شروع|۴}}

* [[عراق]]،  
* [[بنگلادش]]،  
* [[پاکستان]]،  
* [[فلسطین]]،  
* [[اردن]]،  
* [[سودان]]،  
* [[جیبوتی]]،  
* [[تانزانیا]]،  
* [[جزایر قمر]] (کمور)،  
* [[موزامبیک]]،  
* [[چاد]]،  
* [[بورکینافاسو]]،  
* [[نیجر]]،  
* [[غنا]]،  
* [[لیبریا]]،  
* [[مالی]]،  
* [[سیرالئون]]،  
* [[گینه کوناکری]]،  
* [[موریتانی]]،  
* [[سنگال]]،  
* [[گینه بیسائو]]،  
* [[لبنان]]،  
* [[سوریه]]،  
* [[آذربایجان]].<ref name=":0" />
{{پایان}}

== بهداشت ==
{{همچنین ببینید|بهداشت حج}}
عمل قربانی در قربانگاه معیصم، در کشتارگاه‌های مجهز و مجوز‌دار، ‌در محیطی بهداشتی انجام می‌شود. برای اطمینان از وجود شرایط بهداشتی در همه قربانی‌ها، پیش و پس از اجرای قربانی، دامپزشکان نظارت دارند.<ref name=":0" />

در حج سال ۱۴۳۹ق. وزیر شئون شهری و روستایی دستور توقیف مدیرکل کشتارگاه‌های مکه و ارجاع وی به بازجویی را برای کوتاهی‌اش درباره کشتارگاه معیصم و نبود شرایط بهداشتی در آن، صادر کرد و کشتارگاه را متوقف ساخت. کارگران که مجبور به کار در شرایط غیر بهداشتی بودند، تصاویری در فضای مجازی منتشر کردند و توجه کاربران مجازی به محیط آلوده کشتارگاه معیصم جلب شد. شهرداری [[مکه]] طی بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد قربانگاه یاد شده، غیر مکانیزه بوده است و برای اهالی مکه اختصاص داشته و از کشتارگاه‌های مخصوص حجاج، جدا قرار داشته است. این مرکز، مراجعه برخی حجاج به شکل خارج از برنامه و رها کردن لاشه قربانی‌ها را دلیل به وجود آمدن این مشکل دانست.<ref>[https://www.okaz.com.sa/pilgrimage/na/1666082 «تعطیل کردن قربانگاه معیصم»]، عکاظ؛ [https://www.eremnews.com/news/arab-world/saudi-arabia/2294697 «انتشار تصاویر از فضای کشتارگاه معیصم»]، إرم.</ref>

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
 | پیش از لینک = مقاله
 | منبع = آشنایی با وضعیت کنونی قربانی در حج (قربانگاه معیصم)،
 | لینک = http://miqat.hajj.ir/article_85608.html
 |‌ توضیحات منبع = میقات حج، دوره 27، شماره 106، زمستان 1397، ص121-147
}}
* '''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران، نشر مشعر، ۱۳۷۹ش.
* '''حکم الأضحیة فی عصرنا'''، ناصر مکارم شیرازی، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب، قم،  1418ق.
{{پایان}}

== پیوند به بیرون ==
* [https://namaa.sa/ مؤسسه خیریه نماء]
<references group="یادداشت"/>