در حال ویرایش لؤلؤ و مرجان (کتاب)

'''لولو و مرجان'''، کتابی از میرزا حسین نوری طبرسی معروف به محدث نوری (درگذشت 1320ق.) درباره پیش‌شرط‌های لازم برای روضه‌خوانی. این کتاب به انتقاد بی پرده از برخی داستان‌ها و روایات رایج در روضه امام حسین(ع) شهرت یافته است. 

محتوای کتاب بر مبنای معرفی دو ویژگی‌ اخلاقی که روضه‌خوان باید داشته باشد سامان یافته است: اخلاص و صدق. منظور از صدق دانستن و عمل‌ کردن به روش‌هایی است که درستی و نادرستی یک خبر و روایت تاریخی را می‌توان با آن تشخیص داد. 

نویسنده در این کتاب نمونه‌هایی از اخبار و گزارش‌های غیرقابل اعتماد را که در مجالس روضه تعریف می‌شود، از نظر حدیثی و تاریخی مورد بررسی قرار داده و نقد کرده است. از جمله این روایت‌ها بازگشت کاروان اهل بیت امام حسین(ع) از شام به [[کربلا]] و رسیدن ایشان به کربلا در نخستین [[اربعین]] شهادت امام حسین(ع) است. 
==دو شرط لازم برای روضه خوان==
نویسنده کتاب را در پاسخ نامه یکی از علمای هندی نگاشته است که از نشر اکاذیب و مجعولات توسط ذاکرین و روضه خوانان آن دیار شکایت کرده است.<ref name=":0">لولو و مرجان، ص ۲</ref> 
محدث نوری که این اشکال را متوجه همه روضه‌‌خوان‌ها، حتی در عتبات عالیات، می‌داند این کتاب را می‌نویسد تا دو شرط اصلی برای روضه‌خوان شدن را در آن  بیان کند. این دو شرط یکی اخلاص است و دیگری صدق. 

او نام کتابش را لولو و مرجان در شرط پله اول و دوم منبر روضه خوانان گذاشته است.<ref name=":0" /> 
==فصل اول: اخلاص==
نویسنده در این فصل روضه خوانی را در دسته عبادت‌ها قرار داده و شرط هر عبادت را اخلاص عمل برای حضرت باری تعالی می‌داند.<ref>لولو و مرجان، ص ۱۳</ref> و خطراتی را که ممکن است روضه خوان را در مهلکه هوای نفس بیاندازد برشمرده و درباره آن‌ها هشدار داده است.

او در این بخش در نهی ریاکاری در روضه‌خوانی که برخی آن را در ذکر مصائب امام حسین(ع) جایز دانسته‌اند<ref>لولو و مرجان، ص ۳۴</ref> و نهی کسانی که روضه‌خوانی را وسیله کسب معاش قرار داده‌اند<ref>لولو و مرجان، ص ۱۵ -۲۱</ref> سخن گفته است.
==فصل دوم: صدق==
نویسنده در این بخش از کتاب اولا در نکوهش دروغ با تکیه بر متون دینی به تفصیل سخن گفته است. و سپس به تفصیل به بررسی اقسام دروغ پرداخته است. بعد از آن بر سر مراد از صدق در نقل اخبار و قصص می‌آید که به گفته او سرمایه اصلی شغل روضه خوانی است.
===چه خبری را می‌توان نقل کرد؟===
تکلیف کسی که خبر و روایتی را نقل می‌کند این است که خبر را از شخص ثقه‌ نقل کند. یعنی کسی که به راستگویی او و دوری‌اش از دروغ اطمینان داشته باشد. در این صورت حتی اگر خبر غلط باشد، نقل کننده عذر شرعی دارد. اما اگر در هنگام نقل خبر، سهل‌انگاری و مسامحه کند و فرق میان ثقه و غیر ثقه نگذارد و از هر کس هر چه شنیده و از کتاب هر مولفی هر چه دیده نقل کند و آن خبر دروغ باشد، عذری ندارد و دروغگو محسوب می‌شود و در گناه شریک است و نمی‌تواند بگوید که نمیدانستم دروغ است چرا که تکلیف او این بوده که از هر کس نقل نکند.<ref>لولو و مرجان، ص ۱۳۳</ref>

علاوه بر این فردی که قصد نقل روایت و خبری را دارد باید تحقیق کند که خبری که ثقه‌ای نقل کرده آیا معارضی دارد یا نه در صورت وجود اخبار مخالف و معارض باید مستنند نقل خود را بگوید و به مخالفت سایرین با آن خبر تصریح کند و خبر را به نحو جزم بیان نکند <ref>لولو و مرجان ص ۱۳۶</ref>

نویسنده همچنین تاکید می‌کند می‌کند که تنها بر اساس وثاقت نویسنده یک کتاب نباید به نقل او اعتماد کرد. چون ممکن است که کتاب را در اوایل سن  نوشته باشد و هنوز به مقام تمییز دادن روایت صحیح و ناصحیح نرسیده باشد. <ref>لولو و مرجان، ص ۱۵۵-۱۵۶</ref>

== نمونه‌هایی از اخبار نامعتبر ==
نویسنده در جای جای کتاب خود نمونه‌هایی از روایات و گزارش‌ها و روضه‌های غیر قابل اعتماد و نادرست را نقل کرده و بررسی کرده است. 

===== روایتی از ارشاد شیخ مفید =====
از جمله درباره روایتی در ارشاد شیخ مفید که بر اساس آن امام علی(ع) با کثرت جنگ‌ها و شجاعت و دلیری هیچ زخمی بر نداشت. شیخ مفید این را همچون معجزه ای نقل کرده اما محدث نوری با ذکر مثال‌های متعدد از روایاتی که حاکی از زخمی شدن امام در جنگ های مختلف بخصوص احد است این روایت ارشاد را غیر قابل قبول می‌داند و آن را تاویل می‌کند. <ref>لولو و مرجان ص ۱۴۲</ref>

====گزارش بازگشت اهل بیت از شام به کربلا در اربعین====
نمونه دیگر رجوع اهل بیت از شام به کربلا در [[اربعین]] است
محدث نوری در این مثال گزارش لهوف را نقد و بررسی کرده که بر اساس آن کاروان اهل بیت در بازگشت از شام به کربلا رفته و در روز اربعین همزمان با [[جابر بن عبدالله انصاری]] به محل دفن شهدای کربلا رسیدند.
نویسنده با استدلال به اینکه این روایت،‌ مخالفانی دارد و اینکه در منابع معتبر تاریخی نقل نشده و همچنین با بررسی راه حرکت کاروان و اینکه طی این مسافت در چهل روز ممکن نیست، این خبر را قابل قبول ندانسته است <ref>لولو و مرجان، ص۱۴۴-۱۵۵</ref>

==== نمونه‌هایی از روضه‌های دروغ ====
نویسنده همچنین در بخشی از کتاب خود هشت نمونه از روضه‌های دورغ را یادآوری کرده است <ref>لولو و مرجان، ص ۱۶۷-۱۷۲</ref>

== چاپ‌ها ==
این کتاب بارها با عناوین مختلف به چاپ رسیده است

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
لولو و مرجان، حسین نوری طبرسی، تحقیق حسین استاد ولی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹

[[رده:کتاب‌های قرن چهاردهم قمری]]