| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات شهر
| |
| | عنوان = مدینه
| |
| | تصویر =شهر مدینه.jpeg
| |
| | توضیح تصویر =نمایی از شهر مدینه و [[مسجد النبی]]
| |
| | اندازه تصویر =
| |
| | طول جغرافیایی =
| |
| |عرض جغرافیایی =
| |
| | ویژگی =
| |
| | کشور = <!-- فقط نام کشور را بنویسید و آن را لینک نکنید --> [[عربستان]]، [[حجاز]]
| |
| | استان =
| |
| | مساحت =
| |
| | جمعیت کل =
| |
| | نام محلی =
| |
| | زبان = عربی
| |
| | نژاد =
| |
| | ادیان = اسلام
| |
| | مذهب =
| |
| | جمعیت مسلمان =
| |
| | جمعیت شیعه =
| |
| | نام قدیم = یثرب
| |
| | سال تأسیس =
| |
| | قدمت =
| |
| | پیشینه اسلام = صدر اسلام
| |
| | پیشینه تشیع =
| |
| | وقایع مهم =
| |
| | مکان‌های تاریخی =
| |
| | زیارتگاه = [[حرم نبوی(ص)]]
| |
| | قبرستان‌ها = [[قبرستان بقیع]]
| |
| | حوزه علمیه =
| |
| | مساجد = [[مسجد قبا]]، [[مسجد غمامه]]،
| |
| [[مسجد شجره (مدینه)|مسجد شجره]]
| |
| |حسینیه‌ها =
| |
| | مؤسسات =
| |
| | مذهبی =
| |
| | اجتماعی =
| |
| | سیاسی =
| |
| }}
| |
| '''مدینه'''، شهری در [[عربستان]] و [[حجاز]] که نام قدیمی آن یثرب بود و پس از ورود [[پیامبر اسلام(ص)]] به آن به مدینة النبی و به تدریج به مدینه مشهور شد.
| |
|
| |
|
| [[مسجدالنبی]]، شریف‌ترین مسجد پس از [[مسجدالحرام]] نزد [[اسلام|مسلمانان]] در این شهر قرار دارد. بعلاوه [[قبرستان بقیع]] و مزار چهار امام [[شیعه|شیعیان]] در مدینه قرار دارد.
| | ==پیشینه== |
|
| |
|
| مساجد مهم دیگری مانند [[مسجد قبا]]، [[مسجد شجره (مدینه)|مسجد شجره]]، [[مسجد غمامه]]، [[مسجد فضیخ]] و [[مساجد فتح]] نیز در شهر مدینه واقع شده است.
| | ==جغرافیا== |
| ==جغرافیای طبیعی== | |
| شهر مدینه از شمال به [[کوه احد]]، از شمال غربی به [[کوه سلع]]، از جنوب غربی به [[کوه عیر]] محدود می‌شود. در شرق و غرب مدینه زمین‌های سنگلاحی سوخته که به آن حَرّة گفته می‌شود قرار دارد.<ref>مدینه منوره، لمعی مصطفی، ص 15</ref> این زمین‌ها شامل [[حره شوران|حره شَوْران]]، [[حره واقم|واقم]] و [[حره وبره|وَبَره]] می‌شود. [[کوه عینین]]، [[کوه رماة|رماة]]، [[کوه سلیع|سلیع]] و [[کوه المستندر|المستندر]] از دیگر کوه‌های مشهور مدینه است.
| |
|
| |
|
| == تقسیمات اداری == | | ==مساجد و اماکن مذهبی و تاریخی== |
| امروزه شهر مدینه در محفظة المدینة المنورة یکی از بخش‌های هفت‌گانه منطقه (استان) المدینة المنورة در کشور [[عربستان سعودی]] قرار دارد.
| |
| | |
| جمعیت این شهر در سال ۲۰۰۴م تعداد ۹۱۹۸۳۸ نفر بوده است.<ref>موسوعة المملکة السعودیة، مجلد ۴، بخش ۱، ص ۸</ref>
| |
| [[پرونده:استان مدینه۲.png|وسط|بی‌قاب|445x445پیکسل]]
| |
| | |
| == حرم مدنی ==
| |
| {{اصلی|حرم مدنی}}
| |
| حرم مدنی محدوده‌ای از شهر مدینه است، که در دین [[اسلام]] دارای احترام بوده و آداب و احکام ویژه‌ای دارد. این محدوده، از سوی شرق و غرب، میان [[حره واقم|حَرّه شرقی]] و [[حره وبره|حره غربی]]<ref>الکافی، ج4، ص564-565؛ نیز نک: مسند الامام احمد بن حنبل، ج3، ص23؛ صحیح مسلم، ج4، ص113.</ref> و بر اساس روایتی، از سوی شمال و جنوب، از [[کوه ثور (مدینه)|کوه ثَور]] تا [[کوه عیر|کوه عَیر]] است.<ref>صحیح مسلم، ج4، ص115؛ صحیح البخاری، ج8، ص10.</ref>
| |
| | |
| حرم مدنی دارای احکام و آدابی، مانند استحباب غسل و طهارت هنگام ورود به آن بوده و مشابه با احکام و آداب [[حرم مکی]] است.<ref>الدر المختار، ج1، ص184؛ المجموع، ج8، ص273؛ فتح الوهاب، ج1، ص257.</ref> برخی، علت حرم شدن مدینه را مصونیت‌بخشی به مدینه و ساکنان آن<ref>رک: صحیح مسلم، ج4، ص117-118؛ السنن الکبری، ج5، ص198؛ المعجم الکبیر، ج6، ص92؛ مسند الامام احمد بن حنبل، ج4، ص55-56؛ مجمع الزواید، ج3، ص306؛ التهذیب، ج10، ص216.</ref> و برخی، علت آن را وجود [[پیامبر(ص)]] دانسته‌اند.<ref>وفاء الوفاء، ج1، ص117-118.</ref>
| |
| == تاریخچه تحول شهر مدینه ==
| |
| [[پرونده:معماری خانه‌های مدینه.jpg|250px|بندانگشتی|نمونه‌ای از معماری قدیم خانه‌های مدینه]]
| |
| | |
| === مدینه در عصر پیامبر ===
| |
| اهمیت شهر مدینه در تاریخ اسلام از هجرت پیامبر اسلام(ص) به این شهر ناشی شده است. پیامبر اسلام از هنگام ورود تا زمان وفاتش ده سال در این شهر زندگی کرد. در این ده سال وقایع مهمی اتفاق افتادند که تحول دولت اسلامی مدینه تاثیرگذار بودند. فهرستی از این وقایع<ref>برای جزییات بیشتر نک: تاریخ المعالم المدینة المنورة، ص59-66</ref>:
| |
| | |
| * '''سال اول''': ورود پیامبر، ساخت [[مسجد قبا]]، [[ساخت مسجدالنبی (دوران پیامبر)|ساخت مسجدالنبی]].
| |
| * '''سال دوم''': [[تغییر قبله]]، [[غزوه بدر]].
| |
| * '''سال سوم''': [[غزوه احد]]، شهادت [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]] عموی پیامبر.
| |
| * '''سال چهارم''': سریه [[بئر معونه]]، [[جنگ بنی‌نضیر|غزوه بنی‌نضیر]]، [[غزوه ذات الرقاع|غزوه ذات‌الرقاع]].
| |
| * '''سال پنجم''': [[غزوه دومة الجندل]]، [[غزوه احزاب|غزوه خندق]]، [[جنگ بنی‌قریظه|غزوه بنی قریظه]].
| |
| * '''سال ششم''': [[بیعت رضوان]]، غزوه [[بنی‌مصطلق|بنی مصطلق]].
| |
| * '''سال هفتم''': [[غزوه خیبر]]، [[عمرة القضاء]].
| |
| * '''سال هشتم''': [[غزوه موته]]، [[فتح مکه]]، [[عزوه حنین]]، [[غزوه ذات السلاسل]].
| |
| * '''سال نهم''': [[غزوه تبوک]].
| |
| * '''سال دهم''': [[حجة الوداع]].
| |
| * '''سال یازدهم''': وفات پیامبر.
| |
| | |
| ==== شکل بازار ====
| |
| * در عصر [[پیامبر(ص)]] در مدینه دیواری نبود، بازار تجاری در خارج مدینه در مکان [[مناخه]] فعلی بر پا می‌شد و بین مناطق مسکونی و تجاری جدایی بود. بازار میدان بزرگی بود که ساختمانی در آن نبود.
| |
| * شکل بازار بعدا تغییر یافت و هشام بن عبدالملک (۷۴۳-۷۲۴ق.) ساختمان‌هایی در بازار در مکان مناخه ساخت که شامل دکان‌هایی بود که طبقه بالای آن محل سکونت بود و به این ترتیب میان منطقه تجاری و مسکونی پیوستگی ایجاد شد.<ref>مدینه منوره، لمعی مصطفی، ص ۲۰</ref>
| |
| * در دوره‌های بعدی بازارهای مدینه تنوع و گستردگی بیشتری یافت و هر بازار به نام کالایی که در آن فروخته می‌شد معروف شد. از جمله مشهورترین بازارهای مدینه:
| |
| {{ستون-شروع|5}}
| |
| * سوق الحبابة
| |
| * سوق السمانة
| |
| * سوق الرواسة
| |
| * سوق الفلتیة
| |
| * سوق الخضریة
| |
| * سوق الدلانیة
| |
| * سوق العطارة
| |
| * سوق القماشة
| |
| * سوق المزریة
| |
| * سوق المناخة
| |
| {{پایان}}
| |
| | |
| ==== توسعه مدینه تا قرن دهم هجری ====
| |
| * مقدسی متوفی ۳۷۵ در توصیف خود از مدینه، آن را شهری کوچک توصیف کرده که اطراف آن را بستان‌ها و نخستان‌ها و دهکده‌ها فراگرفته و بازارهای شهر در اطراف مسجد جامع قرار دارد.<ref>احسن التقاسیم، ص ۸۰-۸۲</ref> لمعی مصطفی منظور از جامع را [[مسجد مصلی (مدینه)|مسجد مصلی]] می‌داند که در زمان عمر بن عبدالعزیز ساخته شد.<ref>مدینه منوره، لمعی مصطفی، ص ۲۱</ref>
| |
| | |
| * بنابر توصیف‌های [[سمهودی]] از مدینه در قرن نهم و اوایل قرن دهم، مدینه نسبت به آنچه مقدسی در اواخر قرن چهارم هجری توصیف کرده بود در جهت غرب مسجد النبی سه برابر گسترش یافته بود و حال آنکه مساحت شرق مسجد تقریبا ثابت مانده بود. بدین ترتیب مساحت مدینه در طی پنج قرن دو برابر شده بود.<ref>مدینه منوره، لمعی مصطفی، ص ۲۶</ref>
| |
| * از میان ممالیک [[قایتبای]](872-901) از اولین سلاطینی است که به عمران مدینه همت کرد و در این شهر مدرسه و حمام و راه و آسیاب و غیره پرداخت.
| |
| | |
| ==== دوره عثمانی ====
| |
| توجه به آبادانی مدینه در عهد [[عثمانی]] (۹۲۳-۱۳۳۶ق) بیشتر شد. در این دوران دیوار مدینه دوباره بنا شد.
| |
| * در عصر عثمانی، حاکمان مدینه خانه‌های خود را در حومه غربی شهر بنا می‌کردند و بقیه مساحت شهر عبارت بود از مجموعه‌هایی از خانه‌های یک یا دو طبقه که در اطراف محوطه‌های بزرگی گرد آمده بود و در هر محوطه‌ای حدود چهل خانوار ساکن بودند و خانه‌ها به واسطه نخلستان‌هایی از یکدیگر متمایز و جدا می‌شد.
| |
| | |
| ==== سده نوزدهم و بیستم میلادی ====
| |
| * توصیف‌های دقیق‌تر و مبسوط‌تر از مدینه و جغرافیای شهر آن در سده نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی، در آثار سفرنامه‌نویسان غربی و مسلمان به دست داده شده است. نخستین نقشه شهر را [[جان لوئیس بورکهارت|بورکهارت]] در سال ۱۸۱۵ تهیه کرد. وضعیت خانه‌های مدینه، خیابان‌های اصلی و فرعی و امکانات شهری از جمله حمام‌ها در سفرنامه‌های [[ریچارد فرانسیس برتون|برتن]]، سادلییر، [[ابراهیم رفعت پاشا]] و [[بتنونی]] و نیز کتاب رساله فی وصف المدینه علی بن موسی توصیف شده است.
| |
| * علی بن موسی در اواخر قرن نوزدهم از ۳۳ مسجد، ۸ رباط، ۱۴ زاویه، ۳۰ مدرسه، ۲ حمام، ۷ کتابخانه، ۱ خان ،۲ تکیه، ۴۲ کوچه، ۳ خیابان، ۱۲ راه، ۸ محله، و ۵۵ باغ در مدینه خبر داده است.
| |
| * ابراهیم رفعت پاشا هم در اوایل سده بیستم میلادی، از خانه‌های کوچک و نامنظم و بدون حیاط مدینه خبر داده است که غالبان دو طبقه و سه طبقه یا بیشتر است و طبقات همکف تجاری است.
| |
| * در نیمه اول قرن نوزدهم میلادی جمعیت مدینه در حدود ۱۶ هزار نفر بوده است و بنابر گزارشاتی این میزان در ابتدای سده بیستم به حدود ۸۰ هزار نفر رسید.
| |
| == دیوار شهر و تحولات آن ==
| |
| [[پرونده:مدینه در سفرنامه برتن.jpg|270px|بندانگشتی|چپ|نمایی از شهر مدینه، نقاشی شده در قرن نوزدهم میلادی و چاپ شده در سفرنامه [[ریچارد فرانسیس برتون|ریچارد برتن]]]].
| |
| در سال ۲۶۳ نخستن دیوار مدینه با خشت ساخته شد. [[عضد الدوله بویه‌ای]] در سالهای ۳۶۷ -۳۷۲ این دیوار را تخریب و دیواری جدیدی از سنگ برای مدینه ساخت.
| |
| | |
| دیوار مدینه در سال ۵۴۰ به دست [[جواد اصفهانی]]، بازسازی شد و هجده سال بعد از آن در ۵۵۸ قمری [[نور الدین محمود زنگی]] دیوار دیگری خارج دیوار اول بنا کرد.
| |
| | |
| [[ابن جبیر]] که در سال ۵۸۰ از شهر دیدن کرده از دو دیوار و چهار دروازه شهر خبر داده که در هر دیوار دروازه‌ای است مقابل دروازه دیگر. دروازه‌های شهر باب الحدید (احتمالا در دیوار شمالی)، باب الشریعه (احتمالا در دیوار غربی)، [[باب قبله|باب القبله]] (دیوار جنوبی) و [[باب البقیع]] (دیوار شرقی) نام داشتند.
| |
| | |
| آخرین بازسازی دیوار مدینه در عهد [[سلطان سلیمان عثمانی]] در سال ۹۴۶ انجام شد. [[عبدالقدوس انصاری]] که کتاب او نخستین بار در سال ۱۹۳۵ به چاپ رسیده از وجود بقایای این دیوار تا زمان تالیف کتاب سخن گفته و دروازه‌های شهر را به این شکل نام برده است:<ref>آثار المدینه المنوره، ص ۱۶۹</ref>
| |
| {{ستون-شروع|۴}}
| |
| * باب المصری
| |
| * باب الشامی
| |
| * باب قباء
| |
| * باب بصری
| |
| * [[باب المجیدی]]
| |
| * باب الجمعه
| |
| * باب الحمام
| |
| * باب الجدید
| |
| {{پایان}}
| |
| | |
| == تاریخ سیاسی مدینه ==
| |
| [[پرونده:مدینه در اواخر دوره نبوی(ص).jpg|بندانگشتی|نقشه احتمالی مدینه در اواخر دوره نبوی(ص) و محل سکونت هر کدام از قبیله‌ها.]]
| |
| {{اصلی|امرای مدینه}}
| |
| پس از رحلت رسول خدا(ص) ، شهر مدینه مرکز خلافت شد. این مرکزیت تا سال نخست خلافت [[امام علی(ع)]] یعنی سال ٣۶ هجری ادامه داشت. پس از آن که امام از مدینه عازم [[کوفه|کوفه]] شد، مدینه، از مرکزیت خارج گردید و اداره آن در عهده امیرانی درآمد که از سوی [[عراق]] و سپس [[شام]] و نقاط دیگر بر دنیای اسلام حکومت می‌کردند توسط خلفای [[بنی‌امیه|اموی]] و سپس [[بنی‌عباس|عباسیان]] انتخاب می‌شدند. در این مدت مدینه شاهد جنگ‌هایی از جمله [[واقعه حره]] و قیام‌هایی از جمله [[قیام نفس زکیه]] در سال ۱۴۵ بود.
| |
| | |
| === اشراف حسینی ===
| |
| {{اصلی|اشراف حسینی}}
| |
| حکومت علویان بر مدینه، از اوایل قرن چهارم آغاز شد. زمان دقیق پایه‌گذاری حکمرانی [[اشراف حسینی]] و چگونگی آن چندان روشن نیست؛ ولی از حدود سال ۳۸۱ق. تا اواخر سده یازدهم قمری پیوسته سادات حسینی حکومت مدینه را در دست داشتند. درباره این‌که چه کسی از نسل [[امام حسین(ع)]] نخستین بار به حکمرانی مدینه دست یافت، اختلاف نظر است. برخی این شخص را «طاهر<ref group="یادداشت">یا ظاهر.</ref> بن محمد<ref group="یادداشت">یا مسلم.</ref> بن عبیدالله بن طاهر بن یحیی بن حسن بن جعفر بن عبیدالله الاعرج بن حسین اصغر بن علی بن الحسین(ع)» دانسته‌اند.<ref>. جمهرة انساب العرب، ص55؛ تاریخ ابن خلدون، ج4، ص139-140.</ref>شاخه‌های مختلفی از خاندان اشراف حسینی از جمله [[آل مهنا]] و [[آل جماز]] بر مدینه حکم راندند.
| |
| | |
| === تشیع در مدینه ===
| |
| از سده ششم قمری تسلط شیعیان بر مدینه رو به گسترش نهاد. در نیمه دوم سده هشتم قمری، برخی امیران مدینه در تشیع خود بسیار استوار بودند.<ref>. اطلس شیعه، ص416؛ الضوء اللامع، ج3، ص50.</ref> قلقشندی در سال ۷۹۹ق، امیران مدینه از خاندان بنی عطیه و بنی جماز را از امامیه و حکمرانان [[مکه]] را از [[زیدیه]] دانسته است.<ref>. صبح الاعشی، ج4، ص306.</ref> ابن خلدون نیز، حاکمان مکه را زیدی و حکمرانان مدینه را رافضی خوانده است.<ref>. تاریخ ابن خلدون، ج4، ص16.</ref>
| |
| | |
| ==== تضعیف تشیع در مدینه در عصر ممالیک و عثمانی ====
| |
| اشراف مدینه در حمایت دولت‌های بزرگ مانند فاطمیان، [[بنی‌عباس|عباسیان]]، ممالیک، [[دولت عثمانی|عثمانی]] و آل رسول که بر [[یمن]] حاکم بود، قرار داشتند.<ref>. اطلس شیعه، ص415.</ref> دولت [[ایوبیان|ایوبی]]، رفتار دوستانه‌ای با اشراف و شیعیان داشت<ref>. اطلس شیعه، ص415.</ref> اما به تدریج رویکرد ضد شیعی گرفت و نفوذ شیعه را در این شهر کاست. در دوران ممالیک، از هنگام سلطنت قلاوون مملوکی، خطابت و قضاوت در مدینه از دست شیعیان بیرون رفت و به [[اهل سنت]] واگذار شد.<ref>. المغانم المطابه، ج3، ص1236؛ التاریخ الشامل، ج2، ص264-265.</ref> برخی از سلاطین مملوکی با شیعیان به ستیز برخاستند و امیران مدینه را زیر فشار قرار دادند.<ref>. تاریخ المدینه، ص192-205؛ التحفة اللطیفه، ج1، ص258.</ref>
| |
| | |
| === '''یهودیان در مدینه''' ===
| |
| {{اصلی|یهودیان در مدینه}}
| |
| برخی دانشمندان یهودی و پیروان [[یهودیت|آیین یهود]] نیز از ساکنان مدینه بودند.<ref>السیرة الحلبیه، ج۳، ص۱۴۶-۱۴۷.</ref> درباره پیشینه و سبب حضور آنان در [[حجاز]] گزارش‌های مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند آنها قرن‌ها قبل از [[اسلام]] به این منطقه مهاجرت کرده‌اند<ref>نگاه کنید به: الاعلاق النفیسه، ص۶۰؛ الاغانی، ج۲۲، ص۱۱۱-۱۱۲؛ البدایة و النهایه، ج۲، ص۴۷؛ خلاصة الوفاء، ج۱، ص۱۷۶.</ref> و برخی هم در [[بنی‌اسرائیل|بنی‌اسرائیلی]] بودن یهودیانی چون [[بنی‌نضیر|قبیله بنی‌نضیر]] تردید کرده، آنها را از عرب‌های یهودی شده دانسته‌اند نه مهاجرت‌کنندگان به سرزمین حجاز.<ref>المفصل، ج۶، ص۵۳۰-۵۳۲.</ref>
| |
| | |
| === از سده دهم قمری تا آل سعود ===
| |
| از عصر غلبه سلطه [[حکومت عثمانی]] بر حجاز، حاکم مدینه تحت نفوذ این دولت قرار گرفت و [[شیخ الحرم]]، که از سوی سلطان عثمانی برگزیده می‌شد، قدرت زیادی در مدینه داشت.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص ۲۳۲</ref> در اواخر عصر عثمانی نیز مدینه به صورت یکی از استان‌های حکومت عثمانی درآمد.{{نیازمند منبع|date=مارس ۲۰۲۳}} [[شریف حسین]] که در [[حجاز]] برای استقلال از عثمانی قیام کرد، در سال ۱۳۳۷ قمری مدینه را از سلطه عثمانیان بیرون آورد. چند سال بعد این شهر در سال ۱۳۴۴ قمری به قلمرو دولت [[آل سعود]] اضافه شد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص ۲۳۵
| |
| | |
| </ref> در ابتدای سلطه آل سعود بناهای [[قبرستان بقیع]] تخریب شد که واکنش‌های بسیاری در جهان اسلام در پی داشت. این شهر در دوره [[ملک فهد]] توسعه زیادی پیدا کرد که برخی مشکل آن را نابودی بافت تاریخی و طبیعی شهر دانسته‌اند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص ۲۳۶</ref>
| |
| | |
| ==مسجدهای مدینه==
| |
| {{اصلی|فهرست مسجدهای مدینه}}
| |
| ===مسجد النبی=== | | ===مسجد النبی=== |
| {{اصلی|مسجد النبی|بازسازی مسجدالنبی}}
| |
| شریف‌ترین و والاترین مسجد، پس از [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]]، مسجد پیامبرخدا(ص) در مدینه منوّره است. مسجد در ابتدای ورود پیامبر به مدینه ساخته شد و پس از آن بارها [[بازسازی مسجدالنبی|بازسازی و توسعه]] یافت.
| |
|
| |
| === مسجدهای تاریخی ===
| |
| در مدینه همچنین مسجدهای متعددی قرار دارد که برخی از صدر اسلام تا امروز باقی مانده است. همچنین نام مسجدهایی که امروزه از میان رفته در منابع تاریخی ضبط شده است. [[مسجد قبا]]، [[مسجد ضرار]]، [[مسجد جمعه (مدینه)|مسجد جمعه]]، [[مساجد فتح]]، [[مسجد فاطمه]] و [[مسجد علی بن ابی‌طالب(ع)|مسجد امام علی بن ابی‌طالب(ع)]] تنها تعدادی از این مسجدها هستند. فهرستی از مسجدهای مدینه را در مقاله [[فهرست مسجدهای مدینه]] ببینید.
| |
|
| |
|
| ==بقیع== | | ==بقیع== |
| {{اصلی|بقیع}}بقیع مشهورترین و بافضیلت‌ترین قبرستان مسلمانان در شهر مدینه است. پیامبر(ص) بعد از هجرت به مدینه، زمین بقیع را برای دفن مردگان مسلمانان انتخاب نمود، این زمین در جنوب شرق مسجدالنبی و در نزدیکی آن قرار داشت. [[اسعد بن زراره]] خزرجی اولین فرد از [[انصار]] و [[عثمان بن مظعون]] اولین فرد از مهاجران بودند که در این قبرستان دفن شدند. بعدها با الحاق [[حش کوکب]] و خانه‌های صحابه که بین مسجدالنبی و بقیع قرار داشت وسعت این قبرستان افزوده شد. در دوره معاصر نیز زمین شهرداری مدینه، به این قبرستان الحاق شد.
| | ==موقعیت غزوه احد== |
| | |
| این قبرستان همواره مورد توجه و احترام مسلمانان بوده است. پیامبر(ص) و [[اهل بیت|اهل بیت(ع)]] به زیارت مدفونان این قبرستان می‌رفتند و استحباب [[زیارت]] این قبرستان مورد تاکید علمای شیعه قرار گرفته است. از جمله مدفونان در بقیع می‌توان به چهار امام شیعیان ([[امام حسن(ع)]]، [[امام سجاد(ع)]]، [[امام باقر(ع)]] و [[امام صادق(ع)]]) و برخی از منسوبان و صحابه پیامبر(ص) و نیز شخصیت‌های اسلامی در طول تاریخ اسلام اشاره کرد.
| |
| | |
| در سده‌های گذشته بر قبر ائمه بقیع و نیز برخی از قبور دیگر در این قبرستان، [[گنبد]] و بارگاه ساخته شده بود. این بناها با سیطره [[وهابیان]] و [[آل سعود]] بر [[عربستان]] تخریب شد.
| |
| | |
| == مکان‌های تاریخی و مذهبی == | |
| {{اصلی|فهرست مکان‌های مدینه}}
| |
| مکان‌های متعددی در مدینه منوره به دلیل حفظ خاطره‌ای از حضور پیامبر و مسلمانان نخستین، بعدها متبرک شناخته شدند یا به عنوان مکانی تاریخی مورد توجه مسلمانان بودند. این مکان‌ها شامل چاه‌های آب، بناهای مدینه مانند خانه بزرگان صدر اسلام یا برخی عوارض طبیعی همچون کوه‌ها و وادی‌ها بوده است.
| |
| | |
| == کتابخانه‌های مدینه ==
| |
| {{ستون-شروع|۲}}
| |
| * کتابخانه‌های مدینه
| |
| * [[کتابخانه عارف حکمت]]
| |
| * کتابخانه محمودیه
| |
| * کتابخانه مسجد نبوی
| |
| * کتابخانه المدینة المنورة العامة
| |
| * کتابخانه ملک عبدالعزیز
| |
| {{پایان}}
| |
| ==گالری==
| |
| <gallery mode="packed" heights="150px">
| |
| پرونده:مدینه در اواخر دوره نبوی(ص).jpg|نقشه احتمالی مدینه در اواخر دوره نبوی(ص) و محل سکونت هر کدام از قبیله‌ها
| |
| پرونده:معماری خانه‌های مدینه.jpg|نمونه‌ای از معماری قدیم خانه‌های مدینه
| |
| </gallery>
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| {{برگرفتگی
| |
| | پیش از لینک = کتاب
| |
| | منبع = آثار اسلامی مکه و مدینه،
| |
| | توضیحات منبع =
| |
| | لینک = https://noorlib.ir/book/view/11914
| |
| }}
| |
| * مدینه منوره، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارف فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۷۲
| |
| * احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، محمد المقدسی، بیروت، دارالصادر
| |
| * آثار المدینة المنورة، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، کتاب المنهل، 1420ق.
| |
| * '''الکافی'''، محمد بن یعقوب کلینی (م. ۳۲۹ق)، به کوشش علی‌اکبر غفاری، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، ۱۳۷۵ش.
| |
| * '''مسند الامام احمد بن حنبل، احمد بن حنبل (م. ۲۴۱ق)'''، بیروت، دارالصادر، بی‌تا.
| |
| * '''صحیح مسلم'''، مسلم بن حجاج نیشابوری (۲۰۶–۲۶۱ق)، تصحیح محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۹ق.
| |
| * '''صحیح البخاری'''، محمد بن اسماعیل البخاری (م. ۲۵۶ق)، به کوشش عبدالعزیز بن عبدالله بن باز، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۱ق.
| |
