در حال ویرایش مرتضی انصاری
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات اشخاص | {{جعبه اطلاعات اشخاص | ||
|عنوان = | |عنوان = | ||
|تصویر = مرتضی انصاری.jpg | |تصویر = مرتضی انصاری.jpg | ||
|عرض تصویر = | |عرض تصویر = | ||
|توضیح تصویر = | |توضیح تصویر = | ||
|نام کامل = | |نام کامل = | ||
|کنیه = | |کنیه = | ||
|لقب = | |لقب = | ||
|نسب = | |نسب = | ||
|زادروز = ۱۲۱۴ق. | |زادروز = ۱۲۱۴ق. | ||
|کشور تولد = [[ایران]] | |کشور تولد = [[ایران]] | ||
|شهر تولد = دزفول | |شهر تولد = دزفول | ||
|محل زندگی = [[نجف]] و دزفول | |محل زندگی = [[نجف]] و دزفول | ||
|مهاجر/انصار = | |مهاجر/انصار = | ||
|نام همسر = | |نام همسر = | ||
|فرزندان = | |فرزندان = | ||
|خویشاوندان سرشناس = | |خویشاوندان سرشناس = | ||
|دین = | |دین = | ||
|مذهب = [[شیعه]] | |مذهب = [[شیعه]] | ||
|پیشه = | |پیشه = | ||
|مناصب = | |مناصب = | ||
|نحوه درگذشت/شهادت = | |نحوه درگذشت/شهادت = | ||
|تاریخ درگذشت = <!-- | |تاریخ درگذشت = <!-- 14/3/1368 --> ۱۲۸۱ق. | ||
|شهر درگذشت = <!-- تهران --> [[نجف]] | |شهر درگذشت = <!-- تهران --> [[نجف]] | ||
|کشور درگذشت = <!-- ایران --> [[عراق]] | |کشور درگذشت = <!-- ایران --> [[عراق]] | ||
|آرامگاه = یکی از حجره‌های صحن [[آستان مقدس امام علی(ع)|آستان امام علی(ع)]] | |آرامگاه = یکی از حجره‌های صحن [[آستان مقدس امام علی(ع)|آستان امام علی(ع)]] | ||
|زمان اسلام آوردن = | |زمان اسلام آوردن = | ||
|نحوه اسلام آوردن = | |نحوه اسلام آوردن = | ||
|حضور در جنگ‌ها = | |حضور در جنگ‌ها = | ||
|هجرت به = [[کربلا]] و [[نجف]] | |هجرت به = [[کربلا]] و [[نجف]] | ||
|دلیل شهرت = | |دلیل شهرت = | ||
|نقش‌های برجسته = | |نقش‌های برجسته = | ||
|دیگر فعالیت‌ها = | |دیگر فعالیت‌ها = | ||
|نام زیارتگاه = | |نام زیارتگاه = | ||
|سمت = | |سمت = | ||
|خدمت = | |خدمت = | ||
|محل اقدام = | |محل اقدام = | ||
|سفر = | |سفر = | ||
|نوشته‌ها = | |نوشته‌ها = | ||
|موقوفات = | |موقوفات = | ||
|بناهای ساخته شده = [[مسجد شیخ انصاری (نجف)|مسجد شیخ انصاری]] | |بناهای ساخته شده = [[مسجد شیخ انصاری (نجف)|مسجد شیخ انصاری]] | ||
|مقام علمی = | |مقام علمی = | ||
|پس از = | |پس از = | ||
|پیش از = | |پیش از = | ||
|اساتید = [[سید محمد مجاهد]]، [[محمدشریف مازندرانی|شریف العلماء]] و [[احمد نراقی]] | |اساتید = [[سید محمد مجاهد]]، [[محمدشریف مازندرانی|شریف العلماء]] و [[احمد نراقی]] | ||
|محل تحصیل = [[کربلا]]، [[نجف]]، [[کاشان]] | |محل تحصیل = [[کربلا]]، [[نجف]]، [[کاشان]] | ||
|اجازه روایت از = | |اجازه روایت از = | ||
|اجازه اجتهاد از = | |اجازه اجتهاد از = | ||
|شاگردان = [[آخوند خراسانی]]، [[میرزای شیرازی]] و [[حبیب‌الله رشتی]] | |شاگردان = [[آخوند خراسانی]]، [[میرزای شیرازی]] و [[حبیب‌الله رشتی]] | ||
|اجازه روایت به = | |اجازه روایت به = | ||
|اجازه اجتهاد به = | |اجازه اجتهاد به = | ||
|تالیفات = مکاسب، فرائدالاصول | |تالیفات = مکاسب، فرائدالاصول | ||
|فعالیت سیاسی = | |فعالیت سیاسی = | ||
|فعالیت اجتماعی = | |فعالیت اجتماعی = | ||
|فعالیت مذهبی = | |فعالیت مذهبی = | ||
|وبگاه رسمی = | |وبگاه رسمی = | ||
|امضا = <!-- sign.jpg --> | |امضا = <!-- sign.jpg --> | ||
}} | }} | ||
'''مرتضی انصاری''' (۱۲۱۴- | '''مرتضی انصاری''' (۱۲۱۴-1281ق)، فرزند محمدامین، اهل دزفول، فقیه و عالم [[شیعه|شیعی]] بوده و میان سال‌های ۱۲۶۶ و ۱۲۸۱ق. مقام مرجعیت عام شیعیان را عهده‌دار بود. او از استادانی مانند [[سید محمد مجاهد]]، [[محمدشریف مازندرانی|شریف العلماء]] و [[احمد نراقی]] در [[کربلا]]، [[نجف]] و [[کاشان]] بهره برده و شاگردانی مانند [[آخوند خراسانی]]، [[میرزای شیرازی]] و [[حبیب‌الله رشتی]] تربیت کرد. شمار شاگردان او تا سه هزار نفر گزارش شده و ۲۰۰ مجتهد در درس او تربیت شدند. وی کتابی در [[مناسک حج]] نگاشته و دو کتاب مکاسب و فرائدالأصول او، محور درس‌های فقه و اصول حوزه علمیه است. او را در علم، عرفان و ویژگی‌های اخلاقی ستوده‌اند. وی در یکی از حجره‌های صحن [[آستان مقدس امام علی(ع)|آستان امام علی(ع)]] دفن شده است. | ||
او از استادانی مانند [[سید محمد مجاهد]]، [[محمدشریف مازندرانی|شریف العلماء]] و [[احمد نراقی]] در [[کربلا]]، [[نجف]] و [[کاشان]] بهره برده و شاگردانی مانند [[آخوند خراسانی]]، [[میرزای شیرازی]] و [[حبیب‌الله رشتی]] تربیت کرد. شمار شاگردان او تا سه هزار نفر گزارش شده و ۲۰۰ مجتهد در درس او تربیت شدند. وی کتابی در [[مناسک حج]] نگاشته و دو کتاب مکاسب و فرائدالأصول او، محور درس‌های فقه و اصول حوزه علمیه است. او را در علم، عرفان و ویژگی‌های اخلاقی ستوده‌اند. وی در یکی از حجره‌های صحن [[آستان مقدس امام علی(ع)|آستان امام علی(ع)]] دفن شده است. | |||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
مرتضی انصاری، در ۱۸ [[ذی‌الحجه]] ۱۲۱۴ق. در [[ | مرتضی انصاری، در ۱۸ [[ذی‌الحجه]] ۱۲۱۴ق. در [[ايران|ایران]]، شهر دزفول، محله مشایخ به دنیا آمد. گفته شده، مادر وی، پیش از تولد او، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]] را خواب دید که قرآنی به او هدیه می‌هد. خواب او را، به فرزندی عالم تعبیر کردند؛ از این رو، پس از تولد، همیشه با وضو به او شیر می‌داد.<ref>کنگره شيخ اعظم انصاری، مرتضی انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ج اول، قم 1373 ،ص77.</ref> | ||
==تبار== | ==تبار== | ||
پدر وی، محمدامین، از عالمان دزفول بوده و نسب خاندان او به [[جابر بن عبدالله انصاری]] می‌رسد.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، | پدر وی، محمدامین، از عالمان دزفول بوده و نسب خاندان او به [[جابر بن عبدالله انصاری]] می‌رسد.<ref>کنگره شيخ اعظم انصاری، مرتضی انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ج اول، قم 1373 ،ص۸.</ref> مادرش «حنون»، دختر شیخ یعقوب، از عالمان همین خاندان بود.<ref>کنگره شيخ اعظم انصاری، مرتضی انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ج اول، قم 1373 ،ص۷۸.</ref> | ||
==هجرت به کربلا== | ==هجرت به کربلا== | ||
مرتضی انصاری، در سن ۱۸ سالگی، برای تکمیل تحصیلات دینی، به [[کربلا]] هجرت کرده و از استادانی مانند [[سید محمد مجاهد]] و [[محمدشریف مازندرانی|شریف العلماء]] بهره برد. او هنگام ورود به کربلا و در نخستین برخورد با سید محمد مجاهد، با پاسخ‌های مستدل خود به پرسش سیدمجاهد، او و حاضران را شگفت‌زده کرد. وی پس از چهار سال به دزفول بازگشته<ref name=":3">زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، | مرتضی انصاری، در سن ۱۸ سالگی، برای تکمیل تحصیلات دینی، به [[کربلا]] هجرت کرده و از استادانی مانند [[سید محمد مجاهد]] و [[محمدشریف مازندرانی|شریف العلماء]] بهره برد. او هنگام ورود به کربلا و در نخستین برخورد با سید محمد مجاهد، با پاسخ‌های مستدل خود به پرسش سیدمجاهد، او و حاضران را شگفت‌زده کرد. وی پس از چهار سال به دزفول بازگشته<ref name=":3">کنگره شيخ اعظم انصاری، مرتضی انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ج اول، قم 1373 ،ص 83 و 84.</ref> و پس از یک سال، در سال ۱۲۳۷ق. به کربلا رفته و در درس شریف العلماء حاضر شد.<ref name=":0">ضیاء‌‌الدین سبط الشیخ، زندگینامۀ استاد الفقهاء شیخ انصاری، کنگرۀ شیخ اعظم انصاری، چ دوم، قم 1378 ،ص85.</ref> | ||
==بازگشت به ایران== | ==بازگشت به ایران== | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۷: | ||
==سفرهای علمی در ایران== | ==سفرهای علمی در ایران== | ||
وی از دزفول، برای [[زیارت امام رضا(ع)]] و بهره‌مندی از استادانی که در شهرهای مسیر بودند، به مشهد سفر کرد.{{یادداشت|وی هدفش را از این مسافرت‌ها چنین بیان می‌کرد: «آنچه را از علمای عراق باید ببینم، دیده‌ام و مایلم در این سفر اگر از علمای ساکن ایران شخصیت‌هایی یافت شود که ممکن باشد مورد استفاده قرار گیرد، آنها را نیز ملاقات کرده و از ایشان بهره‌مند گردم.»}}<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص86.</ref> ماجرایی نیز از مخالفت مادر او با این سفر، که پس از سال‌ها فرزندش را دیده بود بیان شده، که مرتضی انصاری با استخاره‌ای عجیب او را راضی کرد.{{یادداشت|مرتضی انصاری و مادرش قرار شد استخاره کنند تا قرآن میان آنها داوری کند. مرتضی، قرآن را برداشته و با نیت مادر آن را گشود، پاسخ آیه ۷ سوره قصص بود که مادر حضرت موسی(ع) را دلداری می‌داد که فرزندت را به تو بازمی‌گردانیم و او را از فرستادگان قرار می‌دهیم.}}<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۸۷.</ref> وی در بروجرد از اسدالله بروجردی<ref> | وی از دزفول، برای [[زیارت امام رضا(ع)]] و بهره‌مندی از استادانی که در شهرهای مسیر بودند، به مشهد سفر کرد.{{یادداشت|وی هدفش را از این مسافرت‌ها چنین بیان می‌کرد: «آنچه را از علمای عراق باید ببینم، دیده‌ام و مایلم در این سفر اگر از علمای ساکن ایران شخصیت‌هایی یافت شود که ممکن باشد مورد استفاده قرار گیرد، آنها را نیز ملاقات کرده و از ایشان بهره‌مند گردم.»}}<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص86.</ref> ماجرایی نیز از مخالفت مادر او با این سفر، که پس از سال‌ها فرزندش را دیده بود بیان شده، که مرتضی انصاری با استخاره‌ای عجیب او را راضی کرد.{{یادداشت|مرتضی انصاری و مادرش قرار شد استخاره کنند تا قرآن میان آنها داوری کند. مرتضی، قرآن را برداشته و با نیت مادر آن را گشود، پاسخ آیه ۷ سوره قصص بود که مادر حضرت موسی(ع) را دلداری می‌داد که فرزندت را به تو بازمی‌گردانیم و او را از فرستادگان قرار می‌دهیم.}}<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۸۷.</ref> وی در بروجرد از اسدالله بروجردی<ref>زندگینامۀ استاد الفقهاء شیخ انصاری، ص97.</ref> و در [[اصفهان]] از [[سید محمدباقر رشتی]] (شفتی)، بهره برده<ref name=":4">زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص90.</ref> و برای شرکت در درس [[احمد نراقی]]، به کاشان رفت. او سه یا چهار سال در کاشان مانده و شاگرد برجسته نراقی شد. احمد نراقی، خود را پیر، ناتوان و بیمار دانسته و از مردم می‌خواست به مرتضی انصاری مراجعه کرده و از او کسب فیض کنند. مسافرت‌های علمی او، نزدیک به پنج سال طول کشید و سپس به دزفول بازگشت و از سال ۱۲۴۵ تا ۱۲۴۹ق. به تدریس پرداخت.<ref name=":5">زندگینامۀ استاد الفقهاء شیخ انصاری، ص98.</ref> | ||
==هجرت به نجف== | ==هجرت به نجف== | ||
انصاری، پس از درگذشت پدر، در سال ۱۲۴۹ق. از دزفول به [[نجف]] هجرت کرده و در درس علی، فرزند [[جعفر کاشف الغطاء]] شرکت کرد.<ref name=":6"> | انصاری، پس از درگذشت پدر، در سال ۱۲۴۹ق. از دزفول به [[نجف]] هجرت کرده و در درس علی، فرزند [[جعفر کاشف الغطاء]] شرکت کرد.<ref name=":6">زندگینامۀ استاد الفقهاء شیخ انصاری، ص۱۰۳.</ref> او را در این هنگام مجتهدی مطلق معرفی کرده و شرکت او در درس را برای احترام به خاندان کاشف الغطاء دانسته‌اند.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص94.</ref> مرتضی انصاری، پس از درگذشت علی کاشف الغطاء، به تدریس پرداخت. درآغاز، شاگردان اندکی داشت. [[سید حسین کوه‌کمری]]، که خود از عالمان و استادان نجف بود، پس از اینکه از علم انصاری با خبر شد، او را برای تدریس از خود شایسته‌تر و عالم‌تر معرفی کرده و خود و شاگردانش در درس او شرکت کردند. از این زمان، درس مرتضی انصاری مورد توجه طلاب قرار گرفت.<ref>سید یوسف مدنی، مقام علمی اخلاقی شیخ اعظم انصاری، کنگرۀ شیخ اعظم انصاری، 1373ش.</ref> | ||
==استادان== | ==استادان== | ||
برخی از استادان او به این شرحند: | برخی از استادان او به این شرحند: | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|2}} | ||
* [[سید محمد طباطبایی مجاهد]]؛ | * [[سید محمد طباطبایی مجاهد]]؛ | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۴: | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
به گمانِ میرزا محمد همدانی، یکی از شاگردان انصاری، در مجلس درس او سه هزار نفر یا بیشتر شرکت می‌کردند. وی توانست نزدیک به ۲۰۰ مجتهد تربیت کند. برخی از شاگردان او عبارتند از: | به گمانِ میرزا محمد همدانی، یکی از شاگردان انصاری، در مجلس درس او سه هزار نفر یا بیشتر شرکت می‌کردند. وی توانست نزدیک به ۲۰۰ مجتهد تربیت کند. برخی از شاگردان او عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع|۳}} | {{ستون-شروع|۳}} | ||
* [[آخوند خراسانی]]؛ | * [[آخوند خراسانی]]؛ | ||
* [[میرزای شیرازی]]؛ | * [[میرزای شیرازی]]؛ | ||
* [[حبیب‌الله رشتی]]؛ | * [[حبیب‌الله رشتی]]؛ | ||
* [[محمدحسن آشتیانی]]؛ | * [[محمدحسن آشتیانی]]؛ | ||
* [[شیخ جعفر شوشتری]]؛ | * [[شیخ جعفر شوشتری]]؛ | ||
* [[حسینقلی همدانی]]؛ | * [[حسینقلی همدانی]]؛ | ||
* حسن نجم‌آبادی؛ | * حسن نجم‌آبادی؛ | ||
* [[سید محمدتقی شهرستانی]]؛ | * [[سید محمدتقی شهرستانی]]؛ | ||
* [[سید | * [[سید جمالالدین اسدآبادی]]؛ | ||
* [[حسین خلیلی تهرانی]]؛ | * [[حسین خلیلی تهرانی]]؛ | ||
* [[میرزا حسین نوری]]؛ | * [[میرزا حسین نوری]]؛ | ||
* [[قربانعلی زنجانی]]؛<ref>نگاهی به زندگی شیخ مرتضی انصاری، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص۱۱۳.</ref> | * [[قربانعلی زنجانی]]؛<ref>نگاهی به زندگی شیخ مرتضی انصاری، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص۱۱۳.</ref> | ||
* [[سید علی شوشتری]]، که در اخلاق استاد مرتضی انصاری بود؛<ref name=":2" /> | * [[سید علی شوشتری]]، که در اخلاق استاد مرتضی انصاری بود؛<ref name=":2" /> | ||
* [[ابوالقاسم کلانتر]]؛ | * [[ابوالقاسم کلانتر]]؛ | ||
* [[سید حسین کوه کمری]]؛ | * [[سید حسین کوه کمری]]؛ | ||
* [[محمدحسن مامقانی]]؛ | * [[محمدحسن مامقانی]]؛ | ||
* ابراهیم خوئینی؛ | * ابراهیم خوئینی؛ | ||
* ابراهیم خوئی؛ | * ابراهیم خوئی؛ | ||
* محمدحسین کاظمی؛ | * محمدحسین کاظمی؛ | ||
* محمدطه نجف.<ref>نگاهی به زندگی شیخ مرتضی انصاری، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص۱۱۳.</ref> | * محمدطه نجف.<ref>نگاهی به زندگی شیخ مرتضی انصاری، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص۱۱۳.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==مرجعیت== | ==مرجعیت== | ||
[[محمدحسن نجفی]]، معروف به صاحب جواهر، که مرجع [[حوزه علمیه نجف]] بود، در آخرین روزهای زندگی‌اش، مرتضی انصاری را برای مرجعیت پس از خودش سفارش کرده و دیگر عالمان حاضر در مجلس نیز مرجعیت او را پذیرفتند. انصاری، مرجعیت را نپذیرفته و نامه‌ای به [[محمدسعید بارفروشی مازندرانی|سعیدالعلمای مازندرانی]] نگاشت و او را که در [[کربلا]] هنگام تحصیل نزد [[شریف العلماء]]، برتر از خود دیده بود شایسته مرجعیت در [[نجف]] دانست. سعیدالعلما که مدتی به امور درسی نپرداخته بود، در نامه‌ای، مرتضی انصاری را که همواره به تدریس و مباحثه مشغول بود، برای مرجعیت سزاوارتر دید. اینگونه، انصاری، از سال ۱۲۶۶ق. به مقام مرجعیت رسیده و تا هنگام درگذشت (۱۲۸۱ق) این مقام را عهده‌دار بود. وی نخستین فقیهی بود که یگانه مرجع تقلید شیعیان جهان شد.<ref> | [[محمدحسن نجفی]]، معروف به صاحب جواهر، که مرجع [[حوزه علمیه نجف]] بود، در آخرین روزهای زندگی‌اش، مرتضی انصاری را برای مرجعیت پس از خودش سفارش کرده و دیگر عالمان حاضر در مجلس نیز مرجعیت او را پذیرفتند. انصاری، مرجعیت را نپذیرفته و نامه‌ای به [[محمدسعید بارفروشی مازندرانی|سعیدالعلمای مازندرانی]] نگاشت و او را که در [[کربلا]] هنگام تحصیل نزد [[شریف العلماء]]، برتر از خود دیده بود شایسته مرجعیت در [[نجف]] دانست. سعیدالعلما که مدتی به امور درسی نپرداخته بود، در نامه‌ای، مرتضی انصاری را که همواره به تدریس و مباحثه مشغول بود، برای مرجعیت سزاوارتر دید. اینگونه، انصاری، از سال ۱۲۶۶ق. به مقام مرجعیت رسیده و تا هنگام درگذشت (۱۲۸۱ق) این مقام را عهده‌دار بود. وی نخستین فقیهی بود که یگانه مرجع تقلید شیعیان جهان شد.<ref>زندگینامۀ استاد الفقهاء، شیخ انصاری، ص109.</ref> | ||
==مقام علمی== | ==مقام علمی== | ||
به گفته برخی، پس از درگذشت [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، ۴۰۰ مجتهد مسلم، اعلمیت او را تصدیق کردند.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۹۷.</ref> [[حبیب‌الله رشتی]]، که اشکالی در درس صاحب جواهر مطرح کرده و پاسخی قانع‌کننده دریافت نکرده بود، اشکالش را به مرتضی انصاری گفت. وی در پاسخ، فرق بین «حکومت» و «ورود» را بیان کرده و وقتی با حیرت رشتی از این اصطلاحات روبه‌رو شد، به رشتی گفت برای حل اشکالش باید دست‌کم دو ماه در درس او حاضر شود.<ref name=":1">زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۹۸.</ref> [[عبدالکریم حائری]]، در درس خود به شیخ انصاری اشکالاتی وارد کرد و سال‌ها بعد، از آنها برگشته و آن اشکالات را برای زمانی دانست که هنوز دندان عقل درنیاورده بود و اکنون فهمیده آن اشکالات درست نیست. [[میرزای شیرازی]] نیز، گاهی در مسئله‌ای نظری برخلاف انصاری داده و پس از مدتی از نظرش برگشته و انصاری را عالمی می‌دانست که نمی‌توان به راحتی از نظرش گذشت.<ref>ابعاد شخصیت شیخ انصاری، ص6-10.</ref> | به گفته برخی، پس از درگذشت [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، ۴۰۰ مجتهد مسلم، اعلمیت او را تصدیق کردند.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۹۷.</ref> [[حبیب‌الله رشتی]]، که اشکالی در درس صاحب جواهر مطرح کرده و پاسخی قانع‌کننده دریافت نکرده بود، اشکالش را به مرتضی انصاری گفت. وی در پاسخ، فرق بین «حکومت» و «ورود» را بیان کرده و وقتی با حیرت رشتی از این اصطلاحات روبه‌رو شد، به رشتی گفت برای حل اشکالش باید دست‌کم دو ماه در درس او حاضر شود.<ref name=":1">زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۹۸.</ref> [[عبدالکریم حائری]]، در درس خود به شیخ انصاری اشکالاتی وارد کرد و سال‌ها بعد، از آنها برگشته و آن اشکالات را برای زمانی دانست که هنوز دندان عقل درنیاورده بود و اکنون فهمیده آن اشکالات درست نیست. [[میرزای شیرازی]] نیز، گاهی در مسئله‌ای نظری برخلاف انصاری داده و پس از مدتی از نظرش برگشته و انصاری را عالمی می‌دانست که نمی‌توان به راحتی از نظرش گذشت.<ref>سید موسی شبیری زنجانی، ابعاد شخصیت شیخ انصاری، کنگرۀ شیخ انصاری، 1373، ص6-10.</ref> | ||
==تألیفات== | ==تألیفات== | ||
برجسته‌ترین آثار او، دو کتاب مکاسب و رسائل او است که محور درس‌های حوزه‌های علمیه شده‌اند. آثار او عبارتند از: | برجسته‌ترین آثار او، دو کتاب مکاسب و رسائل او است که محور درس‌های حوزه‌های علمیه شده‌اند. آثار او عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع|۳}} | {{ستون-شروع|۳}} | ||
* رساله در ارث؛ | * رساله در ارث؛ | ||
* رساله در زکات؛ | * رساله در زکات؛ | ||
* رساله در تقیه؛ | * رساله در تقیه؛ | ||
* رساله در تیمم؛ | * رساله در تیمم؛ | ||
* رساله در خمس؛ | * رساله در خمس؛ | ||
* رساله در صلوة؛ | * رساله در صلوة؛ | ||
* رساله در تقلید میت؛ | * رساله در تقلید میت؛ | ||
* رساله در رضاع | * رساله در رضاع | ||
* رساله در خلل صلوة؛ | * رساله در خلل صلوة؛ | ||
* حاشیه بر استصحاب قوانین؛ | * حاشیه بر استصحاب قوانین؛ | ||
* مناسک حج؛ | * مناسک حج؛ | ||
* حاشیه بر نجاةالعباد؛ | * حاشیه بر نجاةالعباد؛ | ||
* حاشیه بر | * حاشیه بر بغيةالطالب؛ | ||
* کتاب طهارت؛ | * کتاب طهارت؛ | ||
* کتاب رجال؛ | * کتاب رجال؛ | ||
* قاعدة الضرر و الضرار؛ | * قاعدة الضرر و الضرار؛ | ||
* رساله در قضاء عن المیت؛ | * رساله در قضاء عن المیت؛ | ||
* رساله در | * رساله در مسئلۀ مشتق؛ | ||
* رساله در مواسعه و مضایقه؛ | * رساله در مواسعه و مضایقه؛ | ||
* اثبات التسامح فی ادلة السنن؛ | * اثبات التسامح فی ادلة السنن؛ | ||
* رساله در قاعدة من ملک شیئا؛ | * رساله در قاعدة من ملک شیئا؛ | ||
* اصول الفقه؛ | * اصول الفقه؛ | ||
* رساله در قرعه؛ | * رساله در قرعه؛ | ||
* حاشیه بر عوائد نراقی؛ | * حاشیه بر عوائد نراقی؛ | ||
* رسالهای بر رد | * رسالهای بر رد قطعية الصدور بودن اخبار؛ | ||
* کتاب المکاسب (متاجر)؛ | * کتاب المکاسب (متاجر)؛ | ||
* فرائدالاصول (رسائل)، که پنج رساله اصولی در موضوعات، قطع، ظن، اصالة البرائه، استصحاب و تعادل و تراجیح است.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۱۶۱-۱۶۴.</ref> | * فرائدالاصول (رسائل)، که پنج رساله اصولی در موضوعات، قطع، ظن، اصالة البرائه، استصحاب و تعادل و تراجیح است.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۱۶۱-۱۶۴.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۱۶۰: | ||
===زهد=== | ===زهد=== | ||
انصاری، هنگام تحصیل، از هم‌حجره‌ای خود خواست مقداری نان تهیه کند. او همراه نان مقداری حلوا، قرض کرد و آورد. انصاری از خوردن نان و حلوا خودداری کرد؛ زیرا به گفته وی، یقین نداشت تا زمان ادای آن قرض، زنده باشد.<ref>نابغه بزرگ اسلام، ص12.</ref> مرتضی انصاری، با وجود ثروت زیادی که به دستش می‌رسید، در سطح پایین‌ترین طلبه‌ها زندگی می‌کرد. او برای خرید نیازمندی‌های خود و خانواده‌اش دستور می‌داد از ارزان‌ترین چیزها استفاده شود.<ref name=":2">ابعاد شخصیت شیخ انصاری، ص16.</ref> | انصاری، هنگام تحصیل، از هم‌حجره‌ای خود خواست مقداری نان تهیه کند. او همراه نان مقداری حلوا، قرض کرد و آورد. انصاری از خوردن نان و حلوا خودداری کرد؛ زیرا به گفته وی، یقین نداشت تا زمان ادای آن قرض، زنده باشد.<ref>سید عباس حسینی کاشانی، نابغه بزرگ اسلام، کنگره شیخ انصاری، 1373، ص12.</ref> مرتضی انصاری، با وجود ثروت زیادی که به دستش می‌رسید، در سطح پایین‌ترین طلبه‌ها زندگی می‌کرد. او برای خرید نیازمندی‌های خود و خانواده‌اش دستور می‌داد از ارزان‌ترین چیزها استفاده شود.<ref name=":2">ابعاد شخصیت شیخ انصاری، ص16.</ref> | ||
===فروتنی=== | ===فروتنی=== | ||
مرتضی انصاری، هنگام تدریس، با وجود توان علمی بالای خود، به اشکالات پایین‌ترین شاگردانش از نظر علمی توجه می‌کرد. او سبب این توجه را این می‌دانست که گاهی برخی از افکارش را به واسطه سخن یکی از شاگردان مبتدی، باطل دیده است.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص109.</ref> | مرتضی انصاری، هنگام تدریس، با وجود توان علمی بالای خود، به اشکالات پایین‌ترین شاگردانش از نظر علمی توجه می‌کرد. او سبب این توجه را این می‌دانست که گاهی برخی از افکارش را به واسطه سخن یکی از شاگردان مبتدی، باطل دیده است.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص109.</ref> | ||
===عرفان=== | ===عرفان=== | ||
به گفته سید محمدحسن جزایری و به نقل از سید جعفر ثابتی مردی نزد مرتضی انصاری آمده و تقاضای کمک کرد. انصاری به او سفارش کرد فلان مبلغ پولی را که در فلان مکان پنهان کرده، مصرف کند و اگر باز نیاز داشت به او مراجعه کند.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص126.</ref> | به گفته سید محمدحسن جزایری و به نقل از سید جعفر ثابتی مردی نزد مرتضی انصاری آمده و تقاضای کمک کرد. انصاری به او سفارش کرد فلان مبلغ پولی را که در فلان مکان پنهان کرده، مصرف کند و اگر باز نیاز داشت به او مراجعه کند.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص126.</ref> | ||
به گفته سید محمدطاهر شفیعی دزفولی، مادر وی که از خاندان انصاری بود، شبی میل به خوراک ماهی پیدا کرده بود. صبح، مرتضی انصاری به خانه او آمده، مقداری پول زیر سجاده گذاشت. وی به خادمش سپرده بود برای آن زن مقداری ماهی بخرد. مادر شفیعی دزفولی، در شگفت شده بود؛ زیرا این موضوع را فقط در ذهن گذرانده بود.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref> | به گفته سید محمدطاهر شفیعی دزفولی، مادر وی که از خاندان انصاری بود، شبی میل به خوراک ماهی پیدا کرده بود. صبح، مرتضی انصاری به خانه او آمده، مقداری پول زیر سجاده گذاشت. وی به خادمش سپرده بود برای آن زن مقداری ماهی بخرد. مادر شفیعی دزفولی، در شگفت شده بود؛ زیرا این موضوع را فقط در ذهن گذرانده بود.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref> | ||
| خط ۱۷۷: | خط ۱۷۵: | ||
==در نگاه دیگران== | ==در نگاه دیگران== | ||
[[احمد نراقی]]، استادِ مرتضی انصاری، او را از ۵۰ مجتهد مسلمی که دیده است، برتر دانسته و استفاده خود از مرتضی انصاری را بیشتر از استفاده انصاری از وی دانسته است.<ref> | [[احمد نراقی]]، استادِ مرتضی انصاری، او را از ۵۰ مجتهد مسلمی که دیده است، برتر دانسته و استفاده خود از مرتضی انصاری را بیشتر از استفاده انصاری از وی دانسته است.<ref>زندگی‌نامەه استاد الفقهاء شیخ انصاری، ص۹۹-۱۰۰.</ref> [[حبیب‌الله رشتی]]، او را در علم و عمل، در مرتبه پس از [[معصوم(ع)]] معرفی کرده است.<ref name=":1" /> علی کاشف الغطاء، یکی از استادان مرتضی انصاری، شنیدن هر چیزی را بزرگ‌تر از دیدن آن دانسته، مگر مرتضی انصاری، که دیدنش را بزرگ‌تر از شنیدن او دانسته است. [[میرزای شیرازی]]، از شروع [[غیب کبری]] تا دوره خود، هیچ یک از عالمان را به جامعیت انصاری در علم و ریاست و پرهیزکاری ندانسته است.<ref>مقام علمی اخلاقی شیخ اعظم انصاری، ص9.</ref> [[سید عبدالهادی شیرازی]]، یافت شدن کسی مانند مرتضی انصاری و تألیف کتاب‌هایی مانند مکاسب و رسائلِ او را بعید شمرده است.<ref>محمدجواد طبسی، الشیخ النصاری من خلال آراء الفقهاء و العظماء و المؤلفین، کنگرۀ شیخ اعظم انصاری، 1373 ،ص18.</ref> به باور [[میرزا حسین نوری]]، پیشینیان به درجه انصاری نرسیده و پس از او هم نخواهند رسید.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص9.</ref> [[ملاعلی کنی]]، هم‌دوره مرتضی انصاری و در [[تهران]] مرجع تقلید بود، ولی از مطرح شدن مرجعیت خود جلوگیری می‌کرد، وقتی درباره این خودداری، از او سؤال کردند، گفت: «زهد مرتضی، علی را خانه‌نشین کرده است.» مراد او، این بود که انصاری به علت پاراسایی فراوان، شایستگی بیشتری برای مرجعیت عام شیعیان دارد.<ref>محمدباقر پورامینی، ملا علی کنی، مرزبان دین، مؤسسه فرهنگی دارالحدیث، 1379 ،ص68-69.</ref> نماینده دولت [[انگلستان]] در [[بغداد]]، پس از دیدن انصاری، به خدا سوگند خورد که او [[حضرت عیسی(ع)|عیسی بن مریم]] یا نایب خاص او است.<ref>سید محمدعلی موسوی جزایری، ویژگی‌های شیخ اعظم انصاری، کنگره شیخ انصاری، 1373 ،ص18؛ زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص109.</ref> | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
مرتضی انصاری، در ۱۸ جمادی‌الثانی | مرتضی انصاری، در ۱۸ جمادی‌الثانی 1281ق. در 67 سالگی درگذشت. بر پایه وصیت وی، [[سید علی شوشتری]] بر جسد او نماز خوانده و در یکی از حجره‌های صحن [[آستان مقدس امام علی(ع)|آستان امام علی(ع)]] دفن شد.<ref>زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص۱۶۹.</ref> | ||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{برگرفتگی | |||
| پیش از لینک = مقاله | | پیش از لینک = مقاله | ||
| منبع = نگاهی به زندگی شیخ مرتضی انصاری، | | منبع = نگاهی به زندگی شیخ مرتضی انصاری، | ||
| پس از لینک = سید مجید حسن‌زاده، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان | | پس از لینک = سید مجید حسن‌زاده، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان 1393، ص99 | ||
| لینک = | | لینک = | ||
}} | }} | ||
{{پایان}} | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[رده:عالمان شیعه قرن 13 (قمری)]] | [[رده:عالمان شیعه قرن 13 (قمری)]] | ||
[[رده:مراجع تقلید]] | [[رده:مراجع تقلید]] | ||
| خط ۲۰۷: | خط ۲۱۷: | ||
[[رده:فقیهان شیعی ایران]] | [[رده:فقیهان شیعی ایران]] | ||
[[رده:نویسندگان سده سیزده هجری قمری]] | [[رده:نویسندگان سده سیزده هجری قمری]] | ||