در حال ویرایش مزار امامزاده شریفه بنت الحسن(ع)

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان            =مزار امامزاده شریفه بنت الحسن(ع)
| تصویر            =مزار شریفه بنت الحسن.jpg
| اندازه تصویر     =300px
| بنیانگذار        =
| تأسیس            =
| کاربری           =زیارتگاه
| مکان             =[[عراق]]، [[حله]]
| نام‌های دیگر      = اُمّ راضی
| وقایع مرتبط      =
| ظرفیت            =
| وضعیت            =فعال
| مساحت            =
| امکانات          =اتاق، [[رواق]] و [[صحن]]
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          = ۱۴۰۰ش.
| وبگاه            =https://mazarsharefah.org
}}
{{ناوبری عمودی اربعین}}
'''مزار امامزاده شریفه بنت الحسن'''، معروف به سیده شریفه و طبیب اهل بیت، زیارتگاهی در کشور [[عراق]] و نزدیکی شهر [[حله]] است که بین مردم به شریفه دختر [[امام حسن(ع)]] منسوب است. در منابع تاریخی برای امام حسن(ع) دختری با این نام ذکر نشده است؛ بنابراین درباره شخص مدفون در این مزار اطلاع دقیقی در دست نیست و چند احتمال توسط محققان داده شده است.

دختر [[حسن مثنی]]، از نوادگان امام حسن(ع) و دختر اسیری در کاروان کربلا، برخی از این احتمالات است. بر اساس یک پژوهش، فرد مدفون در این مقبره شرف الاشراف، دختر [[سید بن طاووس]] از عالمان شیعه سده هفتم قمری و از نوادگان حسن مثنی است.

== مکان و بنا ==
مزار شریفه بنت‌الحسن در کشور عراق، نُه کیلومتری از مرکز شهر [[شهر حله|حله]] در منطقه طهمازیه، در ناحیه ابو غرق قرار دارد.<ref>زیارتگاه‌های عراق، ج۲، ص۱۳۴.</ref>

[[محمد حرزالدین]] عالم شیعه (درگذشت ۱۳۶۵ق) در کتاب [[مراقد المعارف (کتاب)|مراقد المعارف]] بنای مزار شریفه را قدیمی توصیف کرده است.<ref>مراقد المعارف، ج۱، ص۳۸۴؛ ج۲، ص۱۹۲.</ref> برخی از محققان با توجه به گنبد بنا، آجرهای قدیمی و استفاده از ساروج در ساخت بنا، قدمت ساختمان را از دوره صفویه دانسته‌اند.<ref>«بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، ص۹۷.</ref> ساختمان زیارتگاه، دارای اتاق، [[رواق|رواقی]] بزرگ، [[گنبد]] و [[صحنی]] وسیع گزارش شده است. این زیارتگاه از سال ۱۴۰۰ش در حال بازسازی است.<ref>«[https://shiawaves.com/arabic/news/86438-بالصور-مراحل-العمل-في-مرقد-السيدة-شريف/ مراحل العمل فی مرقد السیدة شریفة بنت الإمام الحسن علیهما السلام فی بابل]»، اخبار شیعة العالم، تاریخ بازدید: ۲ مهر ۱۴۰۰ش.</ref>
[[پرونده:ضریح امامزاده شریفه.jpg|بندانگشتی|ضریح جدید شریفه بنت الحسن(ع) در نزدیکی شهر حله]]
===ضریح جدید===
ضریح امامزاده شریفه در خرداد ۱۴۰۰ش تعویض شد.<ref>«[https://www.farsnews.ir/news/14000308000130 ضریح جدید سیده شریفه مشهور به طبیب اهل بیت نصب شد]»، خبرگزاری فارس.</ref> بنابر گزارش خبرگزاری فارس، یکی از مردم عراق که از حرم سیده شریفه حاجت گرفته بود، نذر می‌کند تا ضریح جدیدی برای این حرم بسازد. وی به اصفهان سفر کرده و ساخت این ضریح را به یکی از هنرمندان اصفهانی سپرد. این ضریح پس از حدود پنج سال آماده و به عراق منتقل شد. طول ضریح جدید حرم سیده شریفه ۵.۵ متر و عرض آن ۴.۵ متر است که با ارتفاع ۳۶۵ سانتی‌متر ساخته شده است.<ref>«[https://www.farsnews.ir/news/14000308000130 ضریح جدید سیده شریفه مشهور به طبیب اهل بیت نصب شد]»، خبرگزاری فارس.</ref>

== مدفون در مزار ==
شریفه بنت الحسن، در میان مردم [[عراق]] معروف به سیده شریفه و طبیب اهل بیت است.<ref>«[https://www.farsnews.ir/news/14000308000130 ضریح جدید سیده شریفه مشهور به طبیب اهل بیت نصب شد]»، خبرگزاری فارس.</ref> مردم برای شفای بیماری یا روا شدن حاجت به شخص مدفون در این بارگاه متوسل می‌شوند و پس از گرفتن حاجت خود، بنر، پلاکارد یا پارچه‌ای که روی آن از شریفه بنت الحسن تقدیر و تشکر شده، بر روی دیوارهای اطراف حرم او نصب می‌کنند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4227/8296/110954/%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%87-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81%D9%87 «سیده شریفه»]، مجله  موعود، ص۵۷.</ref> درباره اینکه فرد مدفون در این مزار چه کسی است نظرات مختلفی وجود دارد:

==== دختر امام حسن مجتبی ====
در میان مردم عراق چنین مشهور است که شخص مدفون در این بقعه شریفه دختر امام حسن(ع) است.<ref>مراقد المعارف، ج۱، ۳۸۵</ref> فردی که با کاروان اسرای کربلا همراه بوده است و مردم او را طبیب آل الله می‌نامند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4227/8296/110954/سیده-شریفه مجله موعود، شماره ۱۸۷، ص۵۷.]</ref> مردم برای شفای بیماری یا روا شدن حاجت به شخص مدفون در این بارگاه متوسل می‌شوند.<ref>زیارتگاه‌های عراق، ج۲، ص۱۳۴.</ref>

از آنجا که امام حسن مجتبی(ع) دختری به این نام نداشته است، مزارشناسان انتساب این قبر به فردی به نام شریفه دختر امام حسن(ع) تأیید نمی‌کنند.<ref>مراقد المعارف، ج۱، ص۳۸۵</ref><ref>المشاهد المشرفه، ج۳، ص۲۶۸.</ref>

در کتابی که در معرفی و دفاع از اعتبار این مزار به زبان عربی نوشته شده است، این احتمال مطرح شده که شریفه یکی از دختران خردسال حاضر در واقعه عاشورا بوده که در مسیر بازگشت از دمشق همراه با کاروان اسرای کربلا وفات کرده است.<ref>مزار شریفه بنت الحسن قراءات تحقیقیه، ص ۴۵ و ۵۹

</ref> با توجه به اینکه امام حسن(ع) دختری به نام شریفه نداشته است، نویسنده این احتمال را مطرح کرده که شریفه لقبی است که به وی داده شده است.<ref>مزار شریفه بنت الحسن قراءات تحقیقیه، ص ۷۰-۷۱</ref>

==== دختر حسن مثنی ====
نویسنده کتاب مشاهد المشرفه، در جایی از کتاب خود شریفه را دختر حسن بن مثنی معرفی کرده است هر چند اشاره می‌کند که حسن مثنی نیز دختری به این نام نداشته است.<ref>المشاهد المشرفه، ج۳، ص۳۶۸–۳۶۹.</ref>

==== دختر سید بن طاووس ====
[[پرونده:مزار شریفه بنت الحسن ۲.jpg|بندانگشتی|گنبد و بارگاه شریفه بنت الحسن(ع) پیش از بازسازی]]
یکی از پژوهشگران مزارشناسی در مقاله‌ای<ref>«بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن»، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴۵</ref> این نظریه را مطرح کرده است که فرد مدفون در این مقبره، «شرف الاشراف» دختر سید بن طاووس (درگذشت۶۶۴ق) عالم و نویسنده سرشناس شیعه است.<ref>بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن، ص۹۸</ref> بر اساس این نظریه از آنجا که خاندان آل طاووس از نوادگان حسن مثنی هستند این مزار احتمالاً زمانی به مزار شریفه بنت الحسن المثنی شهرت یافته و بعدها در میان مردم به اشتباه دختر امام حسن مجتبی(ع) دانسته شده است.<ref name=":0">بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن، ص۱۰۰.</ref>

ابن طاووس در نوشته‌هایش دخترش شرف الاشراف را به علم و تقوا ستوده و او را دارای کرامات معرفی کرده است.<ref>الامان من اخطار الاسفار و الزمان، ص۱۱۶.</ref>

===== ام راضی یا اخت رضی؟ =====
امامزاده شریفه در میان مردم عراق، به «اُمّ راضی» نیز مشهور است. نویسنده مقاله بر آن است که شهرت آن در ابتدا «اُخْتُ الرَّضی» بوده و به مرور زمان به «ام راضی» تبدیل شده است. به باور او شریفه دختر ابن طاووس و خواهر رضی‌الدین علی است؛ به همین دلیل به اخت الرضی شهرت داشته است.<ref name=":0"/>

== مزارهای دیگر ==
در استان بابلِ عراق چند مزار دیگر منسوب به شریفه وجود دارد، که به اعتقاد سید حسین ابوسعیده موسوی، تاریخ‌پژوه شیعه، بدون سند و جعلی است.<ref>المشاهد المشرفه، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۸۵ و ۸۶.</ref> برخی از آنها چنین‌اند:
{{ستون-شروع|۲}}
* مزار شریفه در ناحیه محاویل
* مزار شریفه در منطقه یاسین هاشمیه
* مزار شریفه در هاشمیه به طرف مسیر حله به دیوانیه،<ref>المشاهد المشرفه، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۷۰.</ref>
* مزار شریفه در منطقه جربوعیه<ref>زیارتگاه‌های عراق، ج۲، ص۱۳۴.</ref>
{{پایان}}

== تک‌نگاری ==
کتابی با نام مزارُ شریفة بنتِ الحسن(ع) قِراءات تحقیقیه، نوشته سید محمدعلی حلو توسط انتشارات دار الکفیل در [[نجف]]، در سال ۱۴۳۷ق چاپ شده است.<ref>مزار شریفة بنت الحسن قراءات تحقیقیه، شناسنامه کتاب.</ref> در این کتاب به بررسی احتمالاتی مانند اینکه شریفه دختر امام حسن(ع) است یا از اسیران [[واقعه عاشورا|واقعه کربلا]] است پرداخته شده است.<ref>مزار شریفة بنت الحسن قراءات تحقیقیه، فهرست کتاب.</ref>

== جستارهای وابسته ==
* [[مزارات دختران امام حسن(ع)]]

== پانویس ==
{{پانویس|۲}}

== منابع ==
{{منابع}}
* '''الامان من اخطار الاسفار و الزمان'''، سید بن طاووس، نجف، مکتبة الحیدریه، بی‌تا.
* '''بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن'''، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴۵، زمستان ۱۳۹۹ش.
* '''زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه‌های مشهور در کشور عراق)'''، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم و احمد خامه‌یار، تهران، مشعر، بی‌تا.
* «[https://www.farsnews.ir/news/14000308000130 '''ضریح جدید سیده شریفه مشهور به طبیب اهل بیت نصب شد''']»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۸ خرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۲ تیر ۱۴۰۲ش.
* '''مراقد المعارف'''، محمد حرز الدین، بی جا، ناشر سعید بن جبیر، بی‌تا.
مزار شریفه بنت الحسن قراءات تحقیقیه، السید محمد علی الحول، موسسه الامام صادق للنشر و التحقیق، ۱۴۳۷
* '''المشاهد المشرفه'''، سید حسین ابو سعیده، بیروت، مؤسسه البلاغ، ۱۴۳۳ق.
{{پایان}}

{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}}

[[رده:مزارهای حله]]
[[رده:زیارتگاه‌های حله]]
[[رده:مزار فرزندان امام حسن(ع)]]
[[رده:مزار سادات در حله]]
[[رده:مزار امامزاده‌های مدفون در حله]]
[[رده:مکان‌های متبرک حله]]