در حال ویرایش مسجد الحرام

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۲۶: خط ۲۶:


== پیشینه ==
== پیشینه ==
[[پرونده:نقاشی مسجد الحرام.jpeg|بندانگشتی|نقاشی از مسجد الحرام قدیم، که در معماری [[مسجد النبی]] در [[مدینه]] به‌کار رفته است.]]
پيروزى اسلام در مكه، سبب شد تا خانه خدا و اطراف آن، از لوث وجود بتها پاك شود و فضاى مكه را اذان بلال، كه شعار توحيد بود، در بر گيرد. تا اين زمان، هيچ حصارى در اطراف مسجدالحرام نبود. تنها در اطراف كعبه، آن سوى محدوده‌اى كه براى طواف وجود داشت، خانه‌هاى عرب‌ها بنا شده بود.
پيروزى اسلام در مكه، سبب شد تا خانه خدا و اطراف آن از لوث وجود بتها پاك شود و فضاى مكه را اذان بلال، كه شعار توحيد بود، در بر گيرد. تا اين زمان، هيچ حصارى در اطراف مسجدالحرام نبود. تنها در اطراف كعبه، آن سوى محدوده‌اى كه براى طواف وجود داشت، خانه‌هاى عرب‌ها بنا شده بود.


با گسترش اسلام و افزوده شدن به شمار مسلمانان، احساس شد كه بايد محدوده طواف وسيع‌تر شود. از اين‌رو، خليفه دوم دستور داد تا خانه‌هاى اطراف را بخرند و خراب كنند و به محدوده مسجد بيفزايند؛ همچنين گفت تا ديوارى كمتر از قامت يك انسان در اطراف مسجد بكشند، درهايى نيز در آن بگشايند و مشعل‌هايى بر فراز ديوارها نصب كنند تا مسجد در شب روشن بماند. پرده‌هاى كعبه را نيز عوض كنند. از آنجا كه كعبه و مسجد در معرض سيل بود، كوشش شد تا سيل‌بندهايى در اطراف آن احداث شود كه از هجوم آب و سرازير شدن آن به مسجد جلوگيرى كند.
با گسترش اسلام و افزوده شدن به شمار مسلمانان، احساس شد كه بايد محدوده طواف وسيع‌تر شود. از اين‌رو، خليفه دوم دستور داد تا خانه‌هاى اطراف را بخرند و خراب كنند و به محدوده مسجد بيفزايند؛ همچنين گفت تا ديوارى كمتر از قامت يك انسان در اطراف مسجد بكشند، درهايى نيز در آن بگشايند و مشعل‌هايى بر فراز ديوارها نصب كنند تا مسجد در شب روشن بماند. پرده‌هاى كعبه را نيز عوض كنند. از آنجا كه كعبه و مسجد در معرض سيل بود، كوشش شد تا سيل‌بندهايى در اطراف آن احداث شود كه از هجوم آب و سرازير شدن آن به مسجد جلوگيرى كند.
خط ۴۹: خط ۴۸:
مساحت افزوده شده به مسجد در روزگار مهدى عباسى ٨٣٨٠ متر مربع بود. در اين توسعه درهاى متعددى را در اطراف مسجد گشود و تا قرن‌ها بعد، به همان صورت باقى ماند.  
مساحت افزوده شده به مسجد در روزگار مهدى عباسى ٨٣٨٠ متر مربع بود. در اين توسعه درهاى متعددى را در اطراف مسجد گشود و تا قرن‌ها بعد، به همان صورت باقى ماند.  


مهدى عباسى در سال ١۶۴ از كاردانان خواست، طرحى تهيه كنند تا مسجد از ناحيه جنوبى نيز وسعت يابد، به طورى كه به صورت تقريبى، مسجد به شكل مربع در آيد به گونه‌اى كه كعبه در ميانه آن قرار گيرد. بدين ترتيب، بار دیگر مساحت مسجد به مقدار ۶۵۶٠ متر مربع افزايش يافت و رواق‌هايى در اطراف آن ساخته شد و ستون‌هايى برافراشته گرديد. اين ستون‌ها هنوز بر جاى مانده و كتيبه‌اى كه يادگار دوره مهدى عباسى است، بر آن باقى مانده است.
مهدى عباسى در سال ١۶۴ از كاردانان خواست، طرحى تهيه كنند تا مسجد از ناحيه جنوبى نيز وسعت يابد، به طورى كه به صورت تقريبى، مسجد به شكل مربع در آيد به گونه‌اى كه كعبه در ميانه آن قرار گيرد. بدين ترتيب، مجدداً مساحت مسجد به مقدار ۶۵۶٠ متر مربع افزايش يافت و رواق‌هايى در اطراف آن ساخته شد و ستون‌هايى برافراشته گرديد. اين ستون‌ها هنوز بر جاى مانده و كتيبه‌اى كه يادگار دوره مهدى عباسى است، بر آن باقى مانده است.


گفتنى است، به روزگار مهدى عباسى مسجد در سمت مسعى به اندازه‌اى توسعه يافت كه ميان مسجد و مسعى فاصله‌اى نماند؛ با اين حال، بعدها باز در اين محدوده به تدريج خانه‌هايى ساخته شد.<ref>تاريخ مكه، احمد السباعى، ص ١۵٩</ref>
گفتنى است، به روزگار مهدى عباسى مسجد در سمت مسعى به اندازه‌اى توسعه يافت كه ميان مسجد و مسعى فاصله‌اى نماند؛ با اين حال، بعدها باز در اين محدوده به تدريج خانه‌هايى ساخته شد.<ref>تاريخ مكه، احمد السباعى، ص ١۵٩</ref>
خط ۶۲: خط ۶۱:


=== در دوره سعودى‌ها ===
=== در دوره سعودى‌ها ===
[[پرونده:مسجد-الحرام-قبل-از-توسعه-ملک-فهد.jpg|بندانگشتی|مسجدالحرام قبل از توسعه ملک فهد.<ref>«[https://twitter.com/makkahhistory11/status/1299967917459558402/photo/1 صورتان فريدتان للحرم المكی]»، صفحه مکة التاریخ و الصورة در توییتر.</ref>]]
[[پرونده:مسجد الحرام ۳.jpeg|بندانگشتی|تصویری از آخرین توسعه‌های مسجد الحرام در دوره [[آل سعود]].]]
 
 
در سال ١٣۶٨ قمرى، (١٣٢٨ ش) عبدالعزيز سعودى دستور داد تا مسجد را از هر سو توسعه دهند. اين توسعه كه از سال ١٣٧۵ قمرى / ١٣٣۵ ش آغاز شد، مساحت مسجد را تا ١۶٠٨۶١ متر رساند. اين مقدار مساحت، براى جمعيت نمازگزارى بالغ بر سيصد هزار تن در نظر گرفته شد. تعداد درهاى مسجد نيز در اين افزايش تا ۶۴ رسيد.
در سال ١٣۶٨ قمرى، (١٣٢٨ ش) عبدالعزيز سعودى دستور داد تا مسجد را از هر سو توسعه دهند. اين توسعه كه از سال ١٣٧۵ قمرى / ١٣٣۵ ش آغاز شد، مساحت مسجد را تا ١۶٠٨۶١ متر رساند. اين مقدار مساحت، براى جمعيت نمازگزارى بالغ بر سيصد هزار تن در نظر گرفته شد. تعداد درهاى مسجد نيز در اين افزايش تا ۶۴ رسيد.


خط ۷۳: خط ۷۰:
به علاوه، اقداماتى اساسى ديگرى مانند بناى زيرزمين، ايجاد يك طبقه روى طبقه همكف و نيز آماده سازى سطح بالاى طبقه نخست براى اقامه نماز، از كارهايى بود كه صورت گرفت. همچنين براى انتقال زائران به طبقه اول و بام آن، افزون بر سرويس پله‌هاى عادى، چندين بالابر برقى در قسمت‌هاى مختلف مسجد نصب گرديد.
به علاوه، اقداماتى اساسى ديگرى مانند بناى زيرزمين، ايجاد يك طبقه روى طبقه همكف و نيز آماده سازى سطح بالاى طبقه نخست براى اقامه نماز، از كارهايى بود كه صورت گرفت. همچنين براى انتقال زائران به طبقه اول و بام آن، افزون بر سرويس پله‌هاى عادى، چندين بالابر برقى در قسمت‌هاى مختلف مسجد نصب گرديد.


جداى از رواق‌هاى افزوده شده، محوطه‌هاى بزرگى در شرق و غرب و جنوب در خارج از مسجد، بدون سقف براى اقامه نماز آماده گرديده است. مساحت تقريبى اين ميادين در شرق بيرون مسعى ۴۶٠٠٠ متر مربع، در جهات ديگر ۴٢٠٠٠ متر مربع وجمعاً ٨٨٠٠٠ متر مربع است.<ref>الكعبة المعظمه و الحرمان الشريفان، ص ٢٠٩</ref>[[پرونده:مسجد الحرام ۳.jpeg|بندانگشتی|تصویری از آخرین توسعه‌های مسجد الحرام در دوره [[آل سعود]].]]
جداى از رواق‌هاى افزوده شده، محوطه‌هاى بزرگى در شرق و غرب و جنوب در خارج از مسجد، بدون سقف براى اقامه نماز آماده گرديده است. مساحت تقريبى اين ميادين در شرق بيرون مسعى ۴۶٠٠٠ متر مربع، در جهات ديگر ۴٢٠٠٠ متر مربع وجمعاً ٨٨٠٠٠ متر مربع است.<ref>الكعبة المعظمه و الحرمان الشريفان، ص ٢٠٩</ref>
 
== بخش‌ها و بناها ==
== بخش‌ها و بناها ==
مسجد الحرام دارای بخش‌ها و بناهایی مانند [[کعبه]]، [[حجر الاسود]]، [[حجر اسماعیل]]، [[مقام ابراهیم(ع)]] و [[زمزم]] است.
مسجد الحرام دارای بخش‌ها و بناهایی مانند [[کعبه]]، [[حجر الاسود]]، [[حجر اسماعیل]]، [[مقام ابراهیم(ع)]] و [[زمزم]] است.
خط ۱۳۹: خط ۱۳۷:
گفتنى است كه باب بنى شيبه از اعتبار خاصى برخوردار بوده است؛ زيرا پس از سقوط هُبَل از بام كعبه، آن را در كنار اين در دفن كردند و بنابراين، رفت و آمد موحّدان در اينجا، به معناى كوبيدن بيشتر شرك و بت پرستى است. استحباب ورود از اين در به مسجد به همين دليل است.<ref>كتاب من لايحضره الفقيه، ج ٢، ص ٢٣٨، ش ٢٢٩٢</ref>
گفتنى است كه باب بنى شيبه از اعتبار خاصى برخوردار بوده است؛ زيرا پس از سقوط هُبَل از بام كعبه، آن را در كنار اين در دفن كردند و بنابراين، رفت و آمد موحّدان در اينجا، به معناى كوبيدن بيشتر شرك و بت پرستى است. استحباب ورود از اين در به مسجد به همين دليل است.<ref>كتاب من لايحضره الفقيه، ج ٢، ص ٢٣٨، ش ٢٢٩٢</ref>


== جستارهای وابسته ==
* [[مسجد النبی]]
* [[فهرست مکان‌های مکه]]
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
خط ۱۵۰: خط ۱۴۵:
  | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077
  | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077
}}
}}
* «[https://twitter.com/makkahhistory11/status/1299967917459558402/photo/1 صورتان فريدتان للحرم المكی]»، صفحه مکة التاریخ و الصورة در توییتر، تاریخ درج مطلب: ۳۰ اوت ۲۰۲۰م، تاریخ بازدید: ۱۰ تیر ۱۴۰۱ش.
{{پایان}}
[[رده:مسجدهای مکه]]
[[رده:مکان‌های مرتبط به حج]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)