در حال ویرایش مسجد الدرع

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۵: خط ۵:
| پیوند تصویر =  
| پیوند تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| نام‌های دیگر = مسجد البدائع * مسجدالشیخین * مسجد العدوة
| نام‌های دیگر = مسجد البدائع * مسجدالشیخین
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * طریق سیدالشهدا حدود 300 متری [[مسجد الاستراحه]]
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * طریق سیدالشهدا حدود 300 متری [[مسجد الاستراحه]]
| کاربری = مسجد
| کاربری = مسجد
خط ۲۹: خط ۲۹:
| طول جغرافیایی = 39.608819
| طول جغرافیایی = 39.608819
| توضیح نقشه =  
| توضیح نقشه =  
}}'''مسجد الدِّرْع''' یکی از مساجد قدیمی [[شهر مدینه]] است که در جهت جنوبی و فاصله 300متری [[مسجد الاستراحه]] قرار دارد.
}}'''مسجد الدِّرْع''' یکی از مساجد [[شهر مدینه]] که حدود 300 متر با [[مسجد الاستراحه]] فاصله دارد.


این مسجد جزو یادگارهای [[غزوه احد]] دانسته شده و در تاريخ آمده است که [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] در این مسجد نماز گزاردند و شب را تا به صبح در آنجا سپری کردند. مسجد بعدها به نام‌هایی چون «مسجد البدائع» و «مسجدالشیخین یا الشیخان» و «مسجد العدوة» نیز شناخته می‌شد.
این مسجد جزو یادگارهای [[غزوه احد]] دانسته شده و در تاريخ آمده است که  


در سال 2024 طی یک پروژه بازسازی، تغییرات اساسی در ظاهر ساختمان و مأذنه مسجد ایجاد شده که در تصاویر پایانی این مقاله قابل مشاهده است.  
[[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] در آنجا توقف کوتاهی داشته‌اند و برای نماز  [[درع]] و  [[زره]] خود را درآوردند و نماز مغرب و عشاء را در آنجا خوانده و تا صبح روز بعد همانجا ماندند.
 
این مسجد بعدها به نام‌هايی چون مسجد الدرع، مسجد البدائع و مسجد الشيخين ناميده شده است.


== نام‌های مسجد و وجه تسمیه ==
== نام‌های مسجد و وجه تسمیه ==
'''مسجد الدِّرْع''' بعدها به نام‌هایی چون «مسجد البدائع»<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=186 تاریخ المعالم المدینة قدیماً و حدیثاً، ص١86.]</ref> و «مسجدالشیخین یا الشیخان»<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=111 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص111.]</ref> و «مسجد العدوة»<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=112 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص112.]</ref> خوانده می‌شد.
این مسجد بعدها به نام‌هایی چون «مسجد الدرع»، «مسجد البدائع»<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=186 تاریخ المعالم المدینة قدیماً و حدیثاً، ص١86.]</ref> و «مسجدالشیخین یا الشیخان»<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=111 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص111.]</ref> خوانده می‌شد.


عنوان مسجد شیخین به علت وقوع مسجد در منطقه شیخین است <ref name=":1" /> که در اصل نام قلعه ای از قلعه های مدینه بوده است.<ref name=":0" />
عنوان مسجد شیخین به علت وقوع مسجد در منطقه شیخین است <ref name=":1" /> که در اصل نام قلعه ای از قلعه های مدینه بوده است.<ref name=":0" />
خط ۴۲: خط ۴۴:
علت نامگذاری مسجد به الدرع بنا بر گزارشات تاریخی این است که رسول خدا(ص) در آنجا توقف کوتاهی داشتند و برای نماز، دِرْع و زره خود را درآوردند. برخی هم گفته‌اند عنوان «درع» بدان دلیل است که رسول خدا(ص) در آنجا درع خود را پوشیدند.<ref>المغازی، ج١، ص٢١٩.</ref>
علت نامگذاری مسجد به الدرع بنا بر گزارشات تاریخی این است که رسول خدا(ص) در آنجا توقف کوتاهی داشتند و برای نماز، دِرْع و زره خود را درآوردند. برخی هم گفته‌اند عنوان «درع» بدان دلیل است که رسول خدا(ص) در آنجا درع خود را پوشیدند.<ref>المغازی، ج١، ص٢١٩.</ref>
==موقعیت مکانی==
==موقعیت مکانی==
'''مسجد الدِّرْع''' یکی از مساجد قدیمی [[شهر مدینه]] است که در جهت جنوبی و فاصله 300متری [[مسجد الاستراحه]] قرار دارد. مسجد در محدوده شیخین در موضعی میان مدینه و کوه احد قرار داشته<ref name=":1" /> و در سمت چپ کسی بوده که از مسجد النبی به سمت احد در حال حرکت است.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=187 تاریخ المعالم المدینة قدیماً و حدیثاً، ص١87.]</ref>  
مسجد در محدوده شیخین در موضعی میان مدینه و کوه احد قرار داشته<ref name=":1" /> و در سمت چپ کسی بوده که از مسجد النبی به سمت احد در حال حرکت است.<ref name=":2" />
 
در حال حاضر مسجد در سمت چپ خیابان سیدالشهدا قرار دارد، پس از آنکه از مسجد «محمد عبدالله» و پمپ بنزین عبور میکند.<ref>[https://www.google.com/maps/place/Masjid+Ad+Dar,+%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87+42313%D8%8C+%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C%E2%80%AD/@24.4881389,39.6102584,445m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x15bdbef544856b45:0x1617c8c0aaeeabf3!8m2!3d24.4903619!4d39.6069131!16s%2Fg%2F11csqywjx9?hl=fa&entry=ttu&g_ep=EgoyMDI0MTEwNi4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D نقشه گوگل مپ]</ref>
 
==تاریخچه بنا==
بنای مسجد در زمان سید احمد خیاری، محقق مدینه‌شناس متوفی 1380ق/1960م، به سبک عثمانی قدیمی توصیف شده که دارای رواقی مسقف با قبه گرد بوده و پشت آن حیاتی بدون سقف داشته است. در کنار مسجد چشمه آبی وجود داشته که در زمان خیاری نیز مخروبه و از بین رفته بوده است.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=187 تاریخ المعالم المدینة قدیماً و حدیثاً، ص١87.]</ref>  
 
==پیشینه بنا==
مسجد الدرع، جزو یادگارهای [[غزوه احد]] دانسته شده است. مسیر رسول خدا(ص) از مدینه تا [[کوه احد|کوه اُحُد]] مسیری است که اکنون به نام طریق سیدالشهد شهرت دارد و این مسجد در سر راه رسول خدا(ص) به سمت احد واقع شده است.


در حال حاضر مسجد در سمت چپ خیابان سیدالشهدا قرار دارد، پس از آنکه از مسجد «محمد عبدالله» و پمپ بنزین عبور می‌کند.<ref>[https://www.google.com/maps/place/Masjid+Ad+Dar,+%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87+42313%D8%8C+%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C%E2%80%AD/@24.4881389,39.6102584,445m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x15bdbef544856b45:0x1617c8c0aaeeabf3!8m2!3d24.4903619!4d39.6069131!16s%2Fg%2F11csqywjx9?hl=fa&entry=ttu&g_ep=EgoyMDI0MTEwNi4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D نقشه گوگل مپ]</ref>
در نقل‌های مربوط به مسیر رسول خدا(ص) در جنگ احد، به بنای کوچکی معروف به شیخین اشاره شده که در اصل متعلق به پیرزن و پیرمردی یهودی بوده است.
==فضیلت و پیشینه مسجد==
این مسجد جزو یادگارهای [[غزوه احد]] دانسته شده و بر اساس نقل‌های کهن، رسول خدا(ص) در این مسجد نماز گزاردند و شب را تا به صبح در آنجا سپری کردند:


«ان النَّبی صَلّی فی الْمَسْجِدِ الَّذی عِنْدَ الْبَدائع عِنْدَ الشَّیخَین وَ باتَ فِیهِ حَتّی اَصْبَحَ».<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=72 تاریخ المدینة المنوره، ص٧٢.]</ref>
مسجد الدرع که در مسیر حرکت سپاه اسلام به احد واقع شده و یادگار اقامت رسول‌خدا(ص) در آنجاست. گفته‌اند که حضرت نماز مغرب و عشا را در آنجا خواند و تا صبح روز بعد در آنجا ماند. به علاوه گفته شده که حضرت در اینجا، نیروهای خود را بازبینی نمود و افراد کم سن و سال را بازگرداند؛ از جمله کسانی که بازگردانده شدند، [[زید بن ثابت]] و [[اسامة بن زید]] بودند.


==بنا==
بنای مسجد در زمان سید احمد خیاری، محقق مدینه‌شناس متوفی 1380ق/1960م، به سبک عثمانی قدیمی توصیف شده که دارای رواقی مسقف با قبه گرد بوده و پشت آن حیاتی بدون سقف داشته است. در کنار مسجد چشمه آبی وجود داشته که در زمان خیاری نیز مخروبه و از بین رفته بوده است.<ref name=":2" />


در حال حاضر مسجد طی یک پروژه بازسازی اساسی که از سال 2022 توسط دولت سعودی، جهت یک دست سازی اماکن قدیمی مدینه اجرا شده(که پیشتر برای [[مسجد الرایه (مدینه)|مسجد الرایه]] نیز اجرا شده بود)، دارای ساختاری سنگی در دیوارها و نمای داخلی و خارجی مسجد شده که جلوه‌ای از سابقه قدیمی و پیشینه تاریخی مسجد را به مخاطب یادآوری میکند.<ref>[https://www.spa.gov.sa/N2064796 وبسایت «وکالة الانباء السعودیه»]</ref> مطابق با تصاویر اشتراک‌گذاری شده توسط زائران مسجد، مأذنه قدیمی سبز رنگ مسجد نیز در ماه های پایانی سال میلادی و پیش از شروع سال 2025، به صورت کلی با ماذنه ای دیگر که در تصاویر زیر مشخص است، جایگزین شده است.
==فضیلت==
بر اساس نقل‌های کهن، رسول خدا(ص) در این مسجد نماز گزاردند و شب را تا به صبح در آنجا سپری کردند:
 
«ان النَّبی صَلّی فی الْمَسْجِدِ الَّذی عِنْدَ الْبَدائع عِنْدَ الشَّیخَین وَ باتَ فِیهِ حَتّی اَصْبَحَ».<ref>تاریخ المدینة المنوره، ج١، ص٧٢.</ref>  


== تصاویر ==
== تصاویر ==
خط ۹۴: خط ۱۰۳:
==منابع ==
==منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
{{برگرفتگی
|پیش از لینک = کتاب
|منبع = آثار اسلامی مکه و مدينه، رسول جعفریان.
|پس از لینک = بخش «مسجد الدرع»، ج1، ص447،
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077
}}
*'''تاریخ المدینة المنورة'''، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش.  
*'''تاریخ المدینة المنورة'''، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش.  
*'''تاریخ المعالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، الخیاری، تصحیح محمد امین کردی، مدینه، دارالعلم، 1410.
*'''تاریخ المعالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، الخیاری، تصحیح محمد امین کردی، مدینه، دارالعلم، 1410.
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419 ق.
*'''المدینة بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم علی، العیاشی، زبان عربی، ناشر: المکتبة العلمیة، مدینه منوره.
*'''المغازی'''، محمد بن عمر الواقدی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1989.
*'''المغازی'''، محمد بن عمر الواقدی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1989.
{{پایان}}
{{پایان}}
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)