| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| [[رده:مسجدهای مدینه]] | | {{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۴]]|سال=[[۱۴۰۳]]|کاربر=Heidar }} |
| [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | | |
| | [[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]] |
| | |
| | == نام == |
| {{جعبه اطلاعات بنا | | {{جعبه اطلاعات بنا |
| | عنوان = مسجد العصبة | | | عنوان = مسجد العصبة |
| خط ۷: |
خط ۱۰: |
| | پیوند تصویر = | | | پیوند تصویر = |
| | توضیح تصویر = | | | توضیح تصویر = |
| | نام‌های دیگر = «مسجد التوبة» و «مسجد النور» | | | نام‌های دیگر = |
| | مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در غرب [[مسجد قبا]] | | | مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در نزدیکی [[مسجد قبا]] |
| | کاربری = مسجد | | | کاربری = مسجد |
| | بزرگداشت نزد = مسلمانان | | | بزرگداشت نزد = مسلمانان |
| خط ۲۸: |
خط ۳۱: |
| | بخش‌های بنا = | | | بخش‌های بنا = |
| | ویژگی‌ها = | | | ویژگی‌ها = |
| | عرض جغرافیایی = ۲۴٫۴۳۰۸۷۶ | | | عرض جغرافیایی = 24.430876 |
| | طول جغرافیایی = ۳۹٫۶۰۵۶۰۸ | | | طول جغرافیایی = 39.605608 |
| | توضیح نقشه = | | | توضیح نقشه = |
| }} | | }}'''مسجد العُصْبة''' را چنین نامیده اند به خاطر اینکه در قریه عصبه قرار گرفته است. درباره نام‌های دیگر آن، میتوان به «مسجد التوبة»، «مسجد النور» و «المُعَصَّب» اشاره کرد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=123 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص123.]</ref> |
| '''مسجد العُصْبَة''' مسجدی قدیمی در [[مدینه]] است که با نام مسجد التوبة نیز شناخته می‌شود. مکان آن غرب [[مسجد قبا]] در منطقه‌ای مملو از مزارع و چاه‌های آب است. بنای مسجد عبارت است از مربعی بدون سقف با طول و عرض نزدیک به یازده متر و با دیوارهایی سنگی به ارتفاع یک متر. نقل شده است که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در محدوده این مسجد نماز خوانده است. | |
| == نماز پیامبر(ص) ==
| |
| در منابع کهن تاریخی آمده است که [[حضرت محمد (ص)]] در مسجد التوبه در عُصْبَة و در نزدیکی [[چاه هُجَیم]] نماز خوانده است<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=217 التعریف بما انست الهجرة، مطری، ص217.]</ref>
| |
| == مکان و نام مسجد ==
| |
| مسجد العُصْبَة به علت قرار گرفتن در قریه عصبة به این نام شهرت دارد. عصبة منطقه‌ای در غرب [[مسجد قبا]] <ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=123 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص123.]</ref> و مملو از مزارع و چاه‌های آب بود<ref name=":2" /> و به عنوان قلعه و حصار العصبه نیز شناخته می‌شد.<ref>المغانم المطابة فی معالم طابة، فیروزآبادی، ص265.</ref> این مکانی است که گروهی از مهاجران مکه که به قبا رسیدند پیش از رسیدن پیامبر(ص) در آنجا اقامت کردند.<ref name=":1" />
| |
|
| |
|
| در منابع جغرافی مدینه، نامی از مسجد العصبة نیست؛ اما از مسجد التوبة در عصبة در نزدیکی [[چاه هُجَیم|چاه هجیم]] یاد کرده‌اند.<ref name=":2" /><ref name=":3" /> [[علی بن عبدالله سمهودی]]، تاریخ‌نگار مدینه در قرن هشتم قمری، به ندانستن وجه نام مسجد التوبه تصریح کرده است.<ref name=":3">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=248 وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص248.]</ref> این منطقه محل زندگی بنی جَحْجَبا بوده و از این رو برخی این مسجد را نیز مسجد بنی جحجبا نامیده‌اند.<ref>معالم المدینه المنوره بین الماضی و الحاضر، جزء۴، مجلد۳، ص228</ref>
| | علت نامگزاری مسجد به اسامی دیگر مشخص نیست، همانطور که سمهودی به ندانستن وجه نام مسجد التوبه تصریج کرده است. |
|
| |
|
| برخی پژوهشگران تاریخ مدینه، این مسجد را با مسجد النور (که یکی از مساجد نزدیک به قبا بوده) یکی دانسته‌اند.<ref name=":4">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aتاریخ_معالم_المدینه_المنوره_قدیما_و_حدیثا.pdf&page=209 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص209]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدینه_بین_الماضی_و_الحاضر.pdf&page=302 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص302]</ref> در حالی که در منابع کهن این مساجد یکی دانسته نشده‌اند.<ref name=":0" />
| | == مکان == |
| | '''مسجد العُصْبة''' در موقعیت غربی [[مسجد قبا]] قرار دارد، منطقه ای که مملو از مزارع و چاه های آب بوده<ref name=":0" /> و به عنوان قلعه و حصار العصبه نیز شناخته میشده است. |
| | <references /> |
|
| |
|
| گزارش‌هایی که از سده پانزدهم قمری/ بیستم میلادی در دست است مکان این مسجد را در بُسْتان (باغ) ابراهیم الترکی، که آن را بستان العصبه می‌خواندند، دانسته‌اند.<ref name=":4" />
| | === تصاویر وضعیت فعلی مسجد === |
| | |
| == تاریخ بنا == | |
| درباره زمان ساخت مسجد اطلاع دقیقی در دست نیست. برخی حدس می‌زنند که این مسجد جزو مسجدهای ساخته شده در زمان حکومت [[عمر بن عبدالعزیز]] بر مدینه بوده باشد.<ref>معالم المدینه المنوره بین الماضی و الحاضر، جزء۴، مجلد۳، ص228</ref> اثری از این مسجد در سده‌های هشتم و نهم وجود نداشته چنان که [[محمد بن احمد مطری|محمد بن احمد مَطَری]](درگذشت ۷۴۱ق.) و [[علی بن عبدالله سمهودی|سَمهودی]](درگذشت ۹۱۱ق.) در بخش مسجدهایی که شناخته شده نیستند از آن یاد کرده‌اند.<ref name=":2" /><ref name=":3" /> محمد کبریت مدنی (۱۰۱۲–۱۰۷۰ق) نیز در سده یازدهم تصریح می‌کند که اثری از این مسجد نیست.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالجواهر_الثمیة_فی_محاسن_المدینة.pdf&page=157 الجواهر الثمینه فی محاسن المدینه، ص ۱۵۷]</ref> احمد عباسی (درگذشت قرن یازده قمری) از وجود آثار مسجد در نزدیکی [[چاه هُجَیم|چاه هجیم]] سخن گفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:عمده_الاخبار_فی_مدینه_المختار.pdf&page=180 عمدة الاخبار، ص175]</ref>
| |
| | |
| === بنای امروزی ===
| |
| امروزه بنای مسجد عبارت است از مربعی بدون سقف با طول و عرض نزدیک به ۱۱ متر و با دیوارهایی سنگی به ارتفاع یک متر که آثار سفیدکاری در آن دیده می‌شود.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:مساجد_الاثریه.pdf&page=124 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص124.]؛ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد ثالث، ص 229-230</ref>
| |
| | |
| == تصاویر قدیمی مسجد ==
| |
| <gallery> | | <gallery> |
| پرونده:یقغ.jpg|alt= | | پرونده:Itban-bin-malik-2-1024x768.jpg|alt= |
| پرونده:2024-08-28 09 53 42-7126 طريق الملك عبدالله الفرعي، العصبة المدينة المنورة 42318 2363 طريق الملك عبد.png|alt=
| | پرونده:1403-05-28_17_45_25-Mosque_of_Atban_Bin_Malik_-_Google_Maps.png|alt= |
| پرونده:عصبهه.jpg|alt=
| | پرونده:Itban-bin-malik-1-1024x768.jpg|alt= |
| پرونده:2024-08-28 09 58 21-7126 طريق الملك عبدالله الفرعي، العصبة المدينة المنورة 42318 2363 طريق الملك عبد.png|alt= | | پرونده:1403-05-28_17_45_35-Mosque_of_Atban_Bin_Malik_-_Google_Maps.png|alt= |
| پرونده:2024-08-28 09 59 35-7126 طريق الملك عبدالله الفرعي، العصبة المدينة المنورة 42318 2363 طريق الملك عبد.png|alt=
| | پرونده:Itban-bin-malik-3-1024x768.jpg|alt= |
| پرونده:2024-08-28 09 59 48-7126 طريق الملك عبدالله الفرعي، العصبة المدينة المنورة 42318 2363 طريق الملك عبد.png|alt= | |
| پرونده:2024-08-29 08 10 12-معالم المدینه المنوره ۴-۳.pdf - Profile 1 - Microsoft Edge.png|وجود محدوده مسقف در ۱۴۱۳هجری/۱۹۹۳م
| |
| </gallery>
| |
| | |
| == تصاویر وضعیت جدید مسجد ==
| |
| <gallery>
| |
| پرونده:2024-08-29 07 52 39-Google Maps.png|alt=|نوسازی دیوارهای مسجد
| |
| پرونده:مسجد العصبة الهُجَيم.jpg|alt=|تغییر محیط اطراف مسجد
| |
| پرونده:2024-08-29 07 48 17-Google Maps.png|alt= | |
| پرونده:2024-08-29 07 50 36-Google Maps.png|alt=|بازسازی ورودی مسجد
| |
| پرونده:2024-08-29 07 50 54-Google Maps.png|alt=|ایجاد دیواره پیرامونی دور محدوده مسجد | |
| پرونده:2024-08-29 07 49 17-Google Maps.png|alt=
| |
| پرونده:2024-08-29 07 16 07-Google Maps.png|alt=
| |
| پرونده:2024-08-29 07 52 09-Google Maps.png|alt=
| |
| </gallery> | | </gallery> |
|
| |
|
| خط ۷۸: |
خط ۵۶: |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| * '''الجواهر الثمینه فی معالم المدینه'''، محمد کبریت الحسینی المدنی، دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۷م. | | *'''أسد الغابة فی معرفة الصحابة'''، ابن اثیر، علی بن محمد الجزری، دار الكتاب العربي - بيروت - لبنان. |
| * '''عمدة الاخبار فی مدینة المختار'''، احمد بن عبدالحمید العباسی، تحقیق محمد طیب انصاری، ناشر اسعد طرابزونی، قاهره، بی‌تا.
| | *'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه. |
| *'''المغانم المطابة في معالم طابة'''، فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، و جاسر، حمد. ریاض - عربستان: دار الیمامة للبحث و الترجمة و النشر، ۱۳۸۹–۱۹۶۹.
| | *'''التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة'''، جمال‌الدین محمدبن‌احمد المطری، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، دارة الملک عبدالعزیز، 1426ه. |
| *'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، ۱۴۱۹ ق. | |
| *'''التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة'''، جمال‌الدین محمدبن‌احمد المطری، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ق.. | |
| *'''المدینه بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲ق.
| |
| *'''المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی، جزء الرابع، بیروت، ۲۰۱۱
| |
| *'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م. | | *'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م. |
| | | *'''الضوء اللامع لأهل القرن التاسع'''، شمس الدين السخاوي، دار الجيل - بيروت، 1412ه. |
| {{پایان}}{{مساجد}} | | *'''عمده الاخبار فی مدینه المختار'''، احمد العباسی، تحقیق محمد الطیب الانصاری، ناشر: اسعد طرابزونی، بی‌تا. |
| [[ar: مسجد العصبة]]
| | *'''تاریخ مدینه منوره'''، عمر بن شبه نمیری، بی تا، بی جا. |
| | *'''الرحله العیّاشیة'''، عیاشی، عبدالله بن محمد، 2006م، تحقیق: سعید الفاضلی و سلیمان القرشی، ابوظبی، دار السویدی، چاپ اول. |
| | *'''سایت خبری العالم''' |
| | *'''سایت مزارات مکة و المدینة'''{{پایان}} |
