در حال ویرایش مسجد بنوحرام

{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = مسجد بنی حرام
| تصویر = مسجد_صغیر_بنی_حرام_1.jpg
| اندازه تصویر = 
| پیوند تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام‌های دیگر = مسجد بنی حرام الصغیر - مسجد العماری
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در غرب [[کوه سلع]]
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| باورها = 
| آیین‌ها = 
| زمان پایه‌گذاری = 
| بنیانگذار = 
| رویدادها = 
| بازسازی‌ها = 
| ویژگی‌های تاریخی = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد
| مساحت = 
| طول = 
| عرض = 
| ارتفاع = 
| وضعیت بنا = موجود
| گنجایش = 
| امکانات = 
| بخش‌های بنا = دیوارهای جانبی - محراب - مأذنه
| ویژگی‌ها = 
| عرض جغرافیایی = 24.473119
| طول جغرافیایی = 39.597253
| توضیح نقشه = 
}}'''مسجد بنی حَرام'''، از مساجد قدیمی [[شهر مدینه]] است که پیشینه آن به عصر نبوی بازمی‌گردد. مسجد در غرب [[کوه سلع]] و در قسمت راست جاده‌ای است که به سمت [[مساجد فتح]] می‌رود. این مسجد یک گنبد و یک مناره در ضلع شمال غربی دارد. طول آن 16 متر و عرضش 13 متر است.  

این مسجد، که تا قبل از سال ١٣٨٨ قمری به علت مجهول بودن مکان دقیق آن، به شکل ویرانه‌ درآمده بود، با تلاش یکی از محققان شهر مدینه، شناسایی و بازسازی شده و پس از آن دو بار دیگر بازسازی شده است.

== نام مسجد ==
'''مسجد بنی حَرام''' به خاطر واقع شدن در میان خانه‌های قبلیه بنی‌حرام، به این اسم نامگذاری شده است. این قبیله از زیر مجموعه‌های [[اوس|قبیله اصلی خزرج]] می‌باشند.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=44 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص44.]</ref> مسجد امروزه به مسجد العماری نیز معروف است.<ref name=":2">معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص224.</ref>

==موقعیت جغرافیایی==
مسجد بنی‌حرام که برخی آن را جزو [[مساجد خندق|مساجد هفتگانه خندق]] شمرده‌اند<ref name=":2" />، در سمت غرب [[کوه سلع]]، دست راست کسی است که از خیابان سیح به سمت [[مساجد فتح]] می‌رود.<ref name=":0" /> مسجد بنی حرام ۱.۶۸ کیلومتر با [[مسجد النبی]] فاصله دارد.<ref name=":4">[https://iqna.ir/fa/news/4183824/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A8%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87 خبرگزاری ایکنا]، کد خبر: ۴۱۸۳۸۲۴</ref>
== ساخت مسجد ==
بنابر روایاتی در صدر اسلام شماری از طایفه بنی‌حرام و [[بنی‌سلمه]] از محل سکونت خود نزد [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] شکایت کردند. حضرت آنان را به سکونت در بخش غربی [[کوه سلع]] راهنمایی کرد و آنان نیز چنین کردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=78 تاریخ المدینه المنوره، ابن شبّه، ص78.]</ref> پس از انتقال به این بخش، قبیله بنی‌حرام این مسجد را ساختند، مسجدی که بعدها [[عمر بن عبدالعزیز]] آن را بازسازی کرد.<ref name=":3">معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص232-234</ref><ref name=":0" /> بنابرگزارش‌هایی پیامبر(ص) در این مسجد نماز خوانده است.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=214][https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=191 وفاء الوفا، ج۳، ص191]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=146 اخبار المدینه، ابن زباله، ص146.]</ref> اما برخی نقل مکان این قبیله و در نتیجه ساخت مسجد را در زمان خلافت [[عمر بن خطاب]] می‌دانند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=191 وفاء الوفا، ج۳، ص191]</ref>
== تاریخچه بنا ==
این مسجد در سده نهم ویران شده بود و به گزارش علی بن عبدالله سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه، جز پایه‌های مسجد و برخی ستون‌هایش چیزی باقی نمانده بود،<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=191 وفاء الوفا، ج۳، ص191]</ref> هر چند شمس‌الدین سخاوی (م.906ق.)، تاریخ‌نگار مدینه، در همین سده از بازسازی این مسجد خبر داده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10094/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AD%D9%81%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%B7%D9%8A%D9%81%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D9%81%D8%A9?pageNumber=39&viewType=pdf التحفة اللطيفة في تاريخ المدينة الشريفة، ج۱، ص39]</ref> ابو سالم عیاشی در سفرنامه‌اش از سفرش به سال 1073 قمری از این مسجد یاد کرده اما آن را مسجدی ویران توصیف می‌کند.<ref>سفرنامه عیاشی</ref>

به گفته ابراهیم عیاشی (م.1388ق.) با راهنمایی او یکی از نیکوکاران مدینه این مسجد را که تا آن زمان ویران بود بازسازی کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=48 المساجد الاثریه، ص48.]</ref> در سال 1400 ق./1979م. نیز بار دیگر توسط دولت سعودی  بازسازی شد.<ref>معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص235-239.</ref> در سال 1410ق/1990م وزارت حج و اوقاف سعودی بعد از تخریب بنای قدیمی، این مسجد را به طور کامل بازسازی کرد. در این بازسازی مسجد دارای گلدسته شد و یک گنبد داشت<ref name=":3" /> که بر اساس تصاویر موجود گنبد را گاهی به رنگ سبز در آورده بودند.<ref>[https://www.google.com/maps/place/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF+%D8%A8%D9%86%DB%8C+%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85%E2%80%AD/@24.4732044,39.5972429,3a,75y,90t/data=!3m8!1e2!3m6!1sAF1QipMDMYF4oEhu3qJXrVQHSeZItsteVOfFO1SzGLGy!2e10!3e12!6shttps:%2F%2Flh5.googleusercontent.com%2Fp%2FAF1QipMDMYF4oEhu3qJXrVQHSeZItsteVOfFO1SzGLGy%3Dw203-h152-k-no!7i4032!8i3024!4m12!1m2!2m1!1z2YXYs9is2K8g2YLYqNmE2KrbjNmG!3m8!1s0x15bdbf1c5a0ffe81:0x924f98d4755089c8!8m2!3d24.4732044!4d39.5972429!10e5!14m1!1BCgIgAQ!16s%2Fg%2F12mb3c8px?hl=fa&entry=ttu&g_ep=EgoyMDI0MDkxMS4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D گوگل مپ، تصاویر اختصاصی مسجد بنی حرام]</ref>
== بنای امروزی مسجد ==
مسجد بنوحرام در سال 2024 میلادی بار دیگر بازسازی شده و این بار دیوارهای مسجد نمایی از سنگ دارد.<ref>وبسایت «[https://experiencemedina.com/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A8%D9%86%D9%8A-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85/ اکتشف المدینه]»، خبر با عنوان: [https://experiencemedina.com/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A8%D9%86%D9%8A-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85/ مسجد بني حرام - Bani Haram Mosque]</ref><ref name=":4" />مسجد دارای یک گنبد و یک مناره در ضلع شمال غربی است. طول مسجد 16 متر و عرضش 13 متر و در ضلع شمال شرقی دارای امکاناتی برای وضو نمازگزاران است.<ref name=":0" /> مساحت کل آن ۲۳۶.۴۲ متر مربع است. ظرفیت این مسجد ۱۷۲ نمازگزار است.<ref name=":4" />

== تصاویر بعد از بازسازی سال 1400ه/1979م ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:مسجد قدیمی بنی حرام صغیر 1.png|تصویر از بیرون مسجد
پرونده:مسجد قدیمی بنی حرام صغیر 2.png|محدوده مصلی مسحذ
پرونده:مسجد قدیمی بنی حرام صغیر 3.png|محراب
پرونده:مسجد قدیمی بنی حرام صغیر 4.png|حیات و ماذنه مسجد
پرونده:مسجد قدیمی بنی حرام صغیر 5.png|ماذنه کوتاه و گنبدی شکل مسجد
</gallery>

== تصاویر بازسازی سال 1410ه/1990م و بعد از آن ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:مسجد بنوحرام بعد ار بازسازی.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام صغیر1.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام صغیر2.png|درب ورودی مسجد
پرونده:مسجد بنی حرام صغیر3.png|مصلی مسجد
پرونده:مسجد بنی حرام صغیر4.png|محدوده جنوبی داخل مسجد
پرونده:مسجد بنی حرام صغیر5.png|محراب مسجد
</gallery>

== تصاویر پیش از شروع پروژه سال 2024 میلادی(دو دهه بین دو بازسازی) ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:مسجد بنی حرام8.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام1.webp|alt=
پرونده:2024-09-18 21 50 58-مسجد بنی حرام - Google Maps.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام2.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام3.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام صغیر02 (2).jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام صغیر02 (1).jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام جدید 5.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام4.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام7.png|alt=
</gallery>

== تصاویر مربوط به سال 2024 میلادی ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:مسجد بنی حرام جدید 1.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام جدید 2.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام جدید 3.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام جدید 7.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حرام جدید 8.png|alt=
</gallery>

== پانویس ==
{{پانویس}}

==منابع ==
{{منابع}}
*'''المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''،‌ عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی،‌ جزء الرابع، بیروت، 2011
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
*'''تاریخ المدینة المنورة'''، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش. 
*'''التحفه اللطیفه فی تاریخ المدینه المشرفه'''، محمد بن عبدالرحمان سخاوی، درالکتب العلمیه، 1993
*'''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، 1998.
*'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله(متوفی199ه)، المملکه العربیه السعودیه، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنورة، الطبعة الاولی، 1424ه.
*'''خبرگزاری ایکنا'''، نسخه فارسی.
*'''وبسایت اکتشف المدینه'''.
*'''گوگل مپ'''، نقشه جهان نما.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}{{مساجد}}

[[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]]
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:مکان‌های مذهبی مدینه]]
[[رده:مسجدهای مدینه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[en:The Mosque of Bani Haram]]