در حال ویرایش مسجد جمعه

 {{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = مسجد جمعه
| تصویر = مسجد جمعه.jpg
| اندازه تصویر = 
| پیوند تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام‌های دیگر = مسجد بنی سالم، الوادی، رانونا، عاتکه
| مکان = شهر [[مدینه]] شمال [[مسجد قبا]]
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = 
| وابسته به دین/مذهب = 
| باورها = 
| آیین‌ها = 
| احکام = 
| زیارت کنندگان = 
| بازدیدکنندگان = 
| زمان پایه‌گذاری = صدر اسلام
| بنیانگذار = 
| رویدادها = پیامبر(ص) نخستین نماز جمعه خود در مدینه را در این مسجد خواند.
| بازسازی‌ها = 
| بازسازی کنندگان = 
| بخش‌های از میان رفته = 
| ویژگی‌های تاریخی = 
| متولیان = 
| مساحت = 1630 متر مربع
| طول = 
| عرض = 
| ارتفاع = 
| وضعیت بنا = موجود و فعال
| گنجایش = 650 نمازگزار
| امکانات = 
| بخش‌های بنا = 
| معمار = 
| سبک = 
| ویژگی‌ها = 
| گنبدها = 
| مناره‌ها = 
| درها = 
| رواق‌ها = 
| صحن‌ها = 
| ایوان‌ها = 
| گرداننده = 
| نهاد وابسته = 
| نهاد نگهدارنده = 
| مدیر = 
| روحانی = 
| نهادهای زیر مجموعه = 
| ثبت در = 
| شماره ثبت = 
| تاریخ ثبت = 
| وبگاه = 
| عرض جغرافیایی = 24.445481
| طول جغرافیایی = 39.615296
}}
'''مسجد جمعه''' یکی از مسجدهای کُهَن شهر [[مدینه]] است. این مسجد در محل نخستین نماز جمعه‌ای که به امامت پیامبر(ص) در مدینه برپا شد ساخته شده است. این مسجد در نزدیکی [[مسجد قبا]] و در شمال آن قرار گرفته است. این مسجد آخرین بار در سال ۱۴۱۲ق./۱۹۹۲م. بازسازی شد.

== مکان ==
مسجد جمعه در [[مدینه|شهر مدینه]] در فاصله حدود هفتصد متری شمال [[مسجد قبا]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=104 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص۱۰۰، ۱۰۴]</ref>

== داستان مسجد ==
پیامبر اسلام(ص) در نخستین روزها پس از [[هجرت]] به مدینه و پس از چند روز توقف در [[محله قبا]] در روز جمعه از آنجا به سمت مرکز شهر مدینه حرکت کرد. او هنگام ظهر در محله بنو سالم بن عوف که در بطن وادی ([[وادی رانوناء|وادی رانونا]]) قرار داشت نماز جمعه را به جا آورد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=68 تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۸]</ref> بنابر گزارشی اصحاب پیامبر در هنگام نماز صد تن بودند.<ref>الطبقات الکبری، ج۱، ص ۱۸۲</ref>

== تاریخ بنا ==
[[جمال‌الدین مطری]] (م.۷۴۱ق.)،[[تاریخ نگاری محلی مدینه|تاریخ‌نگار مدینه]]، در قرن هشتم مسجد را دیده و آن را چهاردیواری بسیار کوچک با دیوارهایی به ارتفاع نصف قامت یک انسان توصیف می‌کند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=134 التعریف بما انست الهجرة، ص ۱۳۴]</ref> در پایان قرن نهم هجری قمری [[سمهودی]] طول مسجد را بیست [[ذراع]] و عرض آن را ۱۶ ذراع اندازه گرفته است. به گزارش او سقف مسجد را که خراب بود شمس الدین محمد قاوان (م889ق.) درست کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=169 وفاء‌ الوفاء، ج۳، ص 169]</ref>

[[عبدالقدوس انصاری]] (م.۱۴۰۳ق./۱۹۸۳م.) در نیمه سده چهاردهم قمری این مسجد را دیده و آن را توصیف کرده است. به گفته او این مسجد که آن را سلطان بایزید عثمانی (حکومت 886-918ق.) بازسازی کرده بود، بنای زیبایی بود اما در آن زمان قدیمی شده و در حال سقوط بود. این مسجد یک گنبد داشت. طول مسجد هشت متر و عرض آن چهار و نیم متر و ارتفاعش پنج و نیم متر بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=88 آثار المدینه المنورة، ص88]</ref>

== نام‌های دیگر ==
این مسجد به نام‌های مسجد بنی سالم،<ref>الطبقات الکبری، ج۱، ص ۱۸۲؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=68 تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۸]</ref> مسجد الوادی،<ref>اثارة الترغیب، ج۲، ص۳۶۲</ref> مسجد رانوناء،<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=104 المدینة بین الماضی و الحاضر، ص ۱۰۴]</ref> مسجد عاتکه<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=68 تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۸]</ref> و مسجد الغُبَیب (یا القُبیب)<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=65 المساجد الاثریه، ص۶۵]</ref> نیز خوانده شده است.

== بنای امروزین ==
در سال ۱۴۱۲ قمری پس از تخریب ساختمان قدیم مسجد، آن را به شکل زیبایی بازسازی کردند. مساحت مسجد در حال حاضر ۱۶۳۰ متر مربع است و گنجایش ۶۵۰ نمازگزار را دارد. مسجد یک گنبد اصلی با قطر ۱۲ متر و چهار گنبد فرعی دارد که هر یک پنج متر قطر دارند. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=68 المساجد الاثریة، ص 68-69]</ref>

==گالری==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:مسجد جمعه۲.jpg
پرونده:مسجد جمعه۳.jpg
پرونده:مسجد جمعه4.jpg
پرونده:مسجد جمعه5.jpg
</gallery>

==پانویس==
{{پانویس}}

== منابع ==

* '''اثارة الترغیب و التشويق الی المساجد الثلاثه و البیت العتیق'''، محمد بن اسحاق خوارزمی، مکه، مکتبة نزار مصطفی الباز،۱۹۹۸
* '''التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة'''، جمال الدین محمد المطری، سلیمان الرحیلی، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ق.
* '''الطبقات الکبری، محمد بن سعد'''، تصحیح محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه.
* '''المساجد الاثریه فی المدینة النبویة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، بی‌نا
*'''المدینه بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم بن علی العیاشی، مدینه، المکتبة العلمیة، 1972م.
*'''وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان التراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
[[رده:مسجدهای مدینه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]